Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Table of contents

< >
[15.] Quindecimum caput / quod obiicit ali-quibus que dicta ſunt in precedentibꝰ duo­bus capitibus: inferendo aliquas conclu-ſiones de velocitate motus in reſiſtētia dif­formiter difformi progrediente per medi-um non reſiſtens: et in latitudine vniformi­ter difformi condenſante ſe ad non quãtū in medio non reſiſtente.
[1.] Capitulū ṗmū / in quo ponūtur aliq̈ cõia elemēta ī hac materia definitiões vcꝫ diuiſionibꝰ adiunctis
[2.] Capitulum ſecundum / in quo inueſtiga­tur diſputatiue et per modum queſtionis penes quid attendi habeat motus loca-lis difformis quo ad ſubiectum velocitas
[3.] Capitulū tertiū / in quo oſtendit̄̄ modꝰ cogno-ſcendi ſiue cõmenſurandi motū vniformieer diffor-mem et difformiter difformem quo ad tempus quo ad velocitatem et tarditatem in omni ſpecie .etc̈. In oī ſpecie ꝓportiõis rõnalis et irrõalis per modū q̄ſtiõis ꝓcedendo.
[4.] Capitulum quartum in quo diſputatiue īquiritur quõ motus difformis quo ad ſubiectū et tp̄s ſimul: pa­riter motus mixti veloci­tas cognoſci debeat.
[1.] Capitulū primū in quo diſputatiue inquiritur. Quid ſi raritas et dēſitas et penes q̇d raritatis et dēſitatis intēſio et rarefactiõis et condenſationis ſit velocitas attendenda.
[2.] Secundū capitulū huiꝰ tractatus / in quo ſolito pro more diſputatiue inquirimus penes quid velo­citas augmētationis attendi habeat.
[1.] Capitulum primuꝫ in quo diſputatiue inquirit̄̄ penes quid motus alterationis velocitas attendi habeat.
[2.] Capitulum ſecundum in quo agitur de intenſione et remiſ-ſione formarum.
[3.] Caput .3.4. tractatus inquireas diſpu­tatiue. An qualitates contrarie ſe com-patiantur.
[4.] Capitulū q̈rtū / in quo principalr̄ q̄rit̄̄ penes quid attendi intenſio qualitatis difformis debeat.
[5.] Capitulum quintum inquirens penes quid gradus ſummi inductio ſit attendenda.
< >
page |< < of 290 > >|
263 babilius eſt. Prima pars ptꝫ per rationem in op-
poſitum
queſtionis factam.
Et ſecunda probatur /
quia
non tot apparentia incõuenientia ſecūtur ad
qualitates
ↄ̨trarias ſe compati quot ad oppoſitū /
vt
patet ex deductione queſtionis: igitur probabi­
lius
eſt qualitates ↄ̨trarias ſe cõpati ꝙ̄ oppoſitū.
Ad rões ãte oppoſitū. Ad primã rñſū
eſt
ibi vſ ad vltimã replicã.
Ad quã rñdeo / pḣs
ītelligit
de mētalibꝰ actualibꝰ: et nego / aſſumit ꝓ­
bandū
: q2 intēdit ꝓbare / q̈litates actuales mē­
tales
ſe cõpatiunt̄̄.
Sꝫ aſſenſus ↄ̈dictorii ſe
cõpatiunt̄̄
.
Ad ↄ̨firmationē rñdeo negãdo ſeq̄lã: et
ē / q2 duo accidētia pñt ī eodē loco.
Sed due
ſbē
ↄ̨plete.
qḋ fierit ſi due for̄e ſbãles ſe ↄ̨paterentt̄̄.
Ad ſcḋam rõnē rñdet ſcḋa concluſio.
Ad ↄ̨firmationē dico / dabiles ſūt maxī ſe cõ-
patiunt̄̄
q̇lꝫ em̄ ſe ↄ̨patiunt̄̄ ſūt maxī ſe ↄ̨patiūt̄̄
copulatim
.
Ad aliud dico / frigiditas ſumma
eſt
minima qua caliditas remiſſa poteſt ſtare
Ad tertiã rõnē rñdeo negãdo ſequelã
et
ad ꝓbationē nego ↄ̨ñaꝫ.
Ad primã ↄ̨firmatiõeꝫ
nego
mīorē: et ad pūctū ꝓbatiõis: dico / et ſi ſe ↄ̨pa­
tiunt̄̄
in ſuis denoīatiõibꝰ ſe īpediūt.
q̇cq̇d ſit de
datis
diffinitiõibꝰ.
Ad pūctū .2. ↄ̨fir̄atiõis dico /
̄uis ille q̈litates ſe īpediãt ne alṫa illaꝝ totaliṫ
denoīet
: ſe īpediūt a denoīatiõe ꝑtiali gñica.
Ad .3. ↄ̨firmationē ↄ̨cedo ſequelã et nego falſitatē
ↄ̨ñtis
et ad ꝓbationē concedo añs et nego ↄ̨ñam: q2
̄uis
in aliquo non tamen ſunt ei eque ↄ̨uenientia.
Ad quartã rõne rñdeo negãdo ſeq̄lã
de
actualibꝰ.
et ſi q̈litates ↄ̈rie corporales ſe cõ­
patiant̄̄
: mētales actules: cuiꝰ eſt ſola expe­
riētia
.
Ad primã ↄ̨fir̄atiõeꝫ ↄ̨cedo ſeq̄lã de hītua-
libꝰ
: et ꝓbat̄̄ q2 dico / q̄lꝫ tꝰ denoīat ē
ꝑmixta
ↄ̈rio.
Ad ſcḋaꝫ ↄ̨fir̄atiõeꝫ ↄ̨cedo ſeq̄lã ne-
gata
fĺitate ↄ̨ñtis et ad ꝓbatiõeꝫ īnitit̄̄ diffinitiõi
ſanitatꝪ
dico / diffinitio d3 ſic ītelligi ſanitas eſt
diſpõ
nat̄̄alis etc̈. a ꝓueniūt ꝓuenirēt oꝑatiões
ꝓportiõate
ſi eēt īpedimētū egritudīs.
Auctori-
tas
aūt pḣi ītelligr̄ de his ṫmīs ſanū et egrū.
Ad
tertiã
ↄ̨fir̄atiõeꝫ dico / auctoritas pḣi ītelligr̄ de
ṫmīs
ṗmis.
aūt de ṫmīs ↄ̨comitãtibꝰ. 11Doctor
ſubtilis
ī
4
. d. 10.
.2.
Sūt aūt
ṫmī
primi ṗuatio ṫmī ad quē et ṫminꝰ ad quē vt be­
ne
dicit doctor ſubtilis in q̈rto d. 10. q̄ſtione ſecūda.
Ad quintã rõne rñdeo negando ſeq̄lã
et
ad ꝓbationē negat̄̄ mīor ad ꝓbatiõeꝫ negat̄̄ ↄ̨ña
Et eſt / q2 eſt mutua actio īter q̈litates primas
ſolū q̈litas ṗma īducit ī paſſū ſibi ſimilē q̈litatē
verū
etiã ꝓducit q̈litatē ſcḋaꝫ ita calidū agit ī
frigidū
ex actiõe calididatꝪ et frigiditatꝪ ꝓducit̄̄ q̈li­
tas
ſcḋa tualr̄ ↄ̨tinēs caliditatē et frigiditatē et ſi
caliditas
et frigiditas ab eq̈li ꝓportiõe agãt tunc
q̈litas
illa ſcḋa eq̈liṫ tualr̄ ↄ̨tinet caliditatē et fri-
giditatē
et ſi caliditas agat a maiori ꝓportiõe tūc
taĺ
q̈litas ſcḋa tualr̄ magis ↄ̨tinet caliditatē et a
minori
minus etc.
Ratio in oppoſitū facile ex dictis
ſoluitur
.
Et hec de queſtione.
Capitulū q̈rtū / in quo principalr̄ q̄rit̄̄ penes quid
attendi
intenſio qualitatis difformis debeat.
AGgrediēdo vnū de precipuis
mēbris
huiꝰ .4. tractatꝰ q̄ro.
Utrū ītēſio
q̈litatꝪ
vniformis attēdi d3 penes multi­
tudinē
graduū penetratiue et vnitiue ſe habētiū.
Et
vniformiter
: et difformiter difformis intēſio penes
reductionem
ad vniformitatem.
Et argr̄ primo ↄ̨̨tra primã partē /
q2
intēſio taĺ q̈litatꝪ d3 attendi penes diſtãtiã a
g̈du: igr̄ d3 attendi penes multitudinē g̈dus .etc̈.
Probat̄̄ añs / q2 quãto aliq̈ q̈litas eſt intēſior: tan­
to
ipſa magis diſtat a non gradu qualitatis: igr̄
ſua
intenſio mētiri d3 penes diſtantiã a gradu.
22Dicitur
Dices et bene ↄ̨cedendo añs et negando ↄ̨ñam: et
eſt / q2 vtro mēſurari põt q̈litatis intēſio vcꝫ
et
penes mĺtitudinē g̈duū et penes diſtãtiã a g̈du
Sed ↄ̨̨tra q2 tūc ſeq̄ret̄̄ / deberet attē­
di
penes ꝓpinq̇tatē ad gradū.
Sed ↄ̨ñs eſt flm̄:
(q2 tūc quãto pauciores gradꝰ ↄ̨tineret tanto eſſet
intēſior
) / igr̄ illud ex ſequit̄̄.
Seq̄la ꝓbat̄̄: q2 intē-
ſio
te attēdit̄̄ penes diſtantiã a gradu.
Et oīs
diſtãtiã
a gradu eſt ꝓpinquitas ad gradum
(ſuppono em̄ opinionē noīaliū diſtīguentē ꝓpī­
quitatē
a diſtãtia) / igr̄ intēſio attēdit̄̄ penes ꝓpin-
quitatē
ad gradū.
Ptꝫ hec ↄ̨ña in .4. figura. Si-
mile
argumētū põt fieri ꝓbãdo / attēdit̄̄ penes
multitudinē
graduū: hoc addito / oīs multitudo
graduū
eſt paucitas. 33Confir.
Et ↄ̨firmat̄̄ / q2 ſi attenderet̄̄
intēſio
penes diſtantiã a gradu: ſequeret̄̄ gradū
ſummū
eſſe remiſſum.
Sed ↄ̨ñs eſt flm̄: igr̄ illud ex
ſequit̄̄
.
Seq̄la ꝓbat̄̄: q2 in duplo plus diſtat a non
gradu
ꝙ̄ gradꝰ mediꝰ vt ↄ̨ſtat: eſt in duplo magꝪ
intēſus
ꝙ̄ g̈dꝰ mediꝰ et ↄ̨ñs in duplo minꝰ remiſſus /
et
ſic ſequit̄̄ / eſt remiſſus / quod fuit ꝓbandum:
Scḋo prīcipalr̄ ↄ̨̨tra ſcḋaꝫ ꝑtē q̄ſtio-
nis
argr̄ ſic: q2 nulla ē q̈litas vniformiṫ difformis:
igr̄
illa pars ſupponit flm̄.
Cõſequētia ptꝫ et ꝓbat̄̄
añs
.
q2 ſi eſſet aliqua. Seq̄ret̄̄ / quelꝫ q̈litas cuius
oēs
partes īmediate ſcḋm extēſionē ſunt īmediate
ſcḋm
intenſionē: vcꝫ ſic ſe hꝫ / captis quibuſcun
duabꝰ
partibꝰ īmediatis remiſſiſſimꝰ gradꝰ qui eſt
in
vna eſt remiſſimꝰ qui eſt in alia: eſſet vniformi­
ter
difformis.
Sed ↄ̨ñs eſt flm̄: igr̄ et añs: ſeq̄la patꝫ
mediãte
loco a diffinitione.
Sed falſitas ↄ̨ñtis ꝓ-
batur
.
Et ſigno vnū bipedale cuiꝰ vna medietas ſit
vniformiter
difformis a .4. vſ ad .8.
Et alia medie­
tas
ſit ab .8. vſ ad .16.
Quo poſito ſic argumētor /
illa
eſt q̈litas cuiꝰ oēs partes īmediate ſcḋm extēſi-
onē
ſūt īmediate ſcḋm intēſionē etc̈.
Et eſt vni­
formiter
difformis: igr̄ illud ↄ̨ñs eſt flm̄.
Probatur
mīor
: q2 illa correſpõdet g̈dui medio hoc eſt exi-
ſtenti
in medio illiꝰ q̈ualitatis qui eſt vt .8. / igr̄ illa
eſt vniformiṫ difformis.
ↄ̨ña patꝫ et ꝓbat̄̄ añr: q2
tota
illa q̈litas eſt intēſa vt .9. vna medietas ſit
vt
.12. et denoīet vt .6. et alia ſit vt .6. et denoīet vt .3. /
igr̄
tota denoīatio eſt vt .9. et vt .8. / quod fuit ꝓ-
bandum
.
Maior ptꝫ: q2 .4. īmediate .5, īmediate, 6.
īmediate
, et ſic de quibuſcū duabꝰ partibꝰ īmedia­
tis
ſunt īmediate ſunt intēſionē: igr̄ oēs partes il-
liꝰ
īmediate ſcḋm extēſionē ſunt īmediate ſcḋm in-
tenſionē
. 44Dicitur.
Dices et bene negando añs: et ad ꝓba-
tionē
negando ſequelã.
Et ꝓbat̄̄ negando illam
eſſe
diffinitionē q̈litatis vniformiter difformis vt
bene
ꝓbat argumentū. 55Calcula.
Et ſi querat̄̄ diffinitio: dicit̄̄
forte
calculatore in capĺo de inductione gradus
ſummi
q̈litas vniformiter difformis eſt illa que
ſic
ſe hꝫ cuiuſlꝫ partis eius gradꝰ medius .1. qui
eſt
in medio tantū exceditur a ſumo eiuſdem par-
tis
quantum excedit infimum.
Sed ↄ̨̨tra q2 aliqua qualitas eſt vni-
formiter
difformis, et tamen non cuiuſlibet partis
eius
gradus qui eſt in medio tantum exceditur etc̈ /
igitur
illa diffinitio nulla: probatur antecedēs.
Et
capio
vnam lineam giratiuam ad ymaginationē
nominaliū
girantem oēs partes proportionales
vniꝰ
colūne per totum vniformiter difformis ab .8.
vſ
ad non gradum.
quo poſito argr̄ ſic: illa linea
giratiua
eſt pars illꝰ q̈litatis vniformiṫ difformis

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index