Alvarus, Thomas
,
Liber de triplici motu
,
1509
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
Table of contents
<
1 - 30
31 - 42
[out of range]
>
<
1 - 30
31 - 42
[out of range]
>
page
|<
<
of 290
>
>|
<
echo
version
="
1.0
">
<
text
xml:lang
="
la
">
<
div
xml:id
="
N10132
"
level
="
1
"
n
="
1
"
type
="
body
">
<
div
xml:id
="
N15C17
"
level
="
2
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
pars
">
<
div
xml:id
="
N15C22
"
level
="
3
"
n
="
1
"
type
="
other
"
type-free
="
tractatus
">
<
div
xml:id
="
N15C2F
"
level
="
4
"
n
="
1
"
type
="
chapter
"
type-free
="
capitulum
">
<
pb
chead
="
Primi partis
"
file
="
0059
"
n
="
59
"/>
<
head
xml:id
="
N15C38
"
xml:space
="
preserve
">Capitulum primum / in quo ponitur
<
lb
/>
et improbatur vna opinio: de cauſa
<
lb
/>
velocitatis motus.</
head
>
<
p
xml:id
="
N15C3F
">
<
s
xml:id
="
N15C40
"
xml:space
="
preserve
">QUoniã errores elimi-
<
lb
/>
nãdi et extirpandi ſunt antea
<
lb
/>
̄ veritas inferatur: ideo pre-
<
lb
/>
mittūtur et improbantur falſe
<
lb
/>
opiniones more communiter
<
lb
/>
hanc tractantium materiam.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N15C4D
">
<
s
xml:id
="
N15C4E
"
xml:space
="
preserve
">Prima opinio de velo
<
lb
/>
citate motuum penes cauſam fuit aliquorum phi
<
lb
/>
loſophorū dicentium velocitatem in motu atten-
<
lb
/>
di debere penes proportionem exceſſus potentia-
<
lb
/>
rum ſupra ſuas reſiſtētias: ita ſi exceſſus vnius
<
lb
/>
potentie ſupra ſuam reſiſtentiaꝫ fuerit duplus ad
<
lb
/>
exceſſum alterius potentie ſupra ſuam reſiſtentiã
<
lb
/>
motus / ille erit duple velocitatis ad alium motuꝫ /
<
lb
/>
vt ſi .6. moueant .3 / et .4. moueant .2. / hoc eſt actiui-
<
lb
/>
tas vt .4. / quia exceſſus .6. ad .3. eſt ſexquialterus
<
lb
/>
ad exceſſum .4. ad .2. in ſexquialtero velocius .6.
<
lb
/>
mouebunt .3. ꝙ̄ .4.2. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15C67
"
xml:space
="
preserve
">Et ſic conſequenter dicas in
<
lb
/>
aliis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15C6C
"
xml:space
="
preserve
">Hanc opinionem fundant eius factores in
<
lb
/>
verbo philoſophi primo celi et mundi capitulo de
<
lb
/>
infinito. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15C73
"
xml:space
="
preserve
">inferentis velocitatem motuum penes ex
<
lb
/>
cellentiã exceſſus: et in verbo commentatoris quar
<
lb
/>
to phiſicorum cõmento .35. et .39. in quibus locis vi-
<
lb
/>
detur huic opinioni ſatis applaudere.</
s
>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:id
="
N15C7C
"
xml:space
="
preserve
">Contra
<
lb
/>
primam
<
lb
/>
opinio-
<
lb
/>
nē inſtat̄̄</
note
>
<
p
xml:id
="
N15C86
">
<
s
xml:id
="
N15C87
"
xml:space
="
preserve
">Sed cõtra iſtam opinionē arguitur /
<
lb
/>
qui ſi illa eſſet vera / ſequeretur / motus proueni-
<
lb
/>
tes ab equalibus proportionibus eſſent inequa-
<
lb
/>
les: ſed conſequens eſt falſum / igitur illud ex quo
<
lb
/>
ſequitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15C92
"
xml:space
="
preserve
">Sequela probatur et volo / potentia vt
<
lb
/>
8. moueat reſiſtentiam vt .4. et potentia vt .4. mo-
<
lb
/>
reſiſtentiaꝫ vt .2. / quo poſito arguitur ſic. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15C99
"
xml:space
="
preserve
">Ille due
<
lb
/>
proportiones potentiarum ad reſiſtentias ſunt
<
lb
/>
equales cum vtra ſit dupla: et tamen vna illarū
<
lb
/>
puta .8. ad .4. velocius mouet ꝙ̄ altera igitur pro
<
lb
/>
poſitum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15CA4
"
xml:space
="
preserve
">Minor probatur / quia exceſſus eſt maior /
<
lb
/>
igitur ſecundum opinionem velocitas eſt maior.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N15CAA
"
xml:space
="
preserve
">¶ Dices concedendo ſequelam: et negando falſi-
<
lb
/>
tatem conſequentis.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N15CAF
">
<
s
xml:id
="
N15CB0
"
xml:space
="
preserve
">Sed contra / quia tunc ſequeretur
<
lb
/>
aliquam duo mobilia mouerentur ab equalibꝰ pro
<
lb
/>
portionibus: tamen vnum in duplo velocius mo-
<
lb
/>
ueretur altero / ſed conſequens eſt falſum / ergo il-
<
lb
/>
lud ex quo ſequitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15CBB
"
xml:space
="
preserve
">Sequela probatur retento ſu
<
lb
/>
periori caſu. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15CC0
"
xml:space
="
preserve
">Nam potentia vt .8. mouebit reſiſtē-
<
lb
/>
tiam vt quatuor in duplo velocius ꝙ̄ potentia vt
<
lb
/>
quatuor moueat reſiſtentiaꝫ vt .2. quoniã exceſſus
<
lb
/>
eſt duplus / et tamen ille proportiões ſunt equales
<
lb
/>
igitur propoſitum.
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0059-01a
"
xlink:label
="
note-0059-01
"
xml:id
="
N15CDB
"
xml:space
="
preserve
">Dicitur</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N15CD0
"
xml:space
="
preserve
">¶ Dices concedendo qnod in-
<
lb
/>
fertur: nec illud habes pro inconuenienti: īmo pro
<
lb
/>
ſequela opinionis.</
s
>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:id
="
N15CE1
"
xml:space
="
preserve
">Replica</
note
>
<
p
xml:id
="
N15CE5
">
<
s
xml:id
="
N15CE6
"
xml:space
="
preserve
">Sed contra / quia tunc ſequeretur
<
lb
/>
ſi aliqua potentia moueret aliquam reſiſtentiam
<
lb
/>
aliquali velocitate: medietas potentie non moue-
<
lb
/>
ret medietatē reſiſtentie tanta velocitate cõſequēs
<
lb
/>
eſt falſum: et contra philoſophum ſeptimo phiſi-
<
lb
/>
corum expreſſe ponentem oppoſitum / igitur illud
<
lb
/>
ex quo / ſequitur ſequela probatur et volo / poten
<
lb
/>
tia vt .8. moueat reſiſtentiam vt quatuor: deinde
<
lb
/>
medietas potentie vt octo puta .4. moueat medie-
<
lb
/>
tatē reſiſtentie puta duo quo poſito arguo ſic / po
<
lb
/>
tentia vt octo in duplo plus excedit ſuam reſiſten
<
cb
chead
="
Capitulum primū.
"/>
tiam ꝙ̄ medietas eius / que eſt vt quatuor excedat
<
lb
/>
medietatem ſue reſiſtentie / que eſt vt .2. cum vna ex-
<
lb
/>
cedat per quatuor et alia per .2. / igitur non tanta
<
lb
/>
velocitate medietas potentie mouet medietatem
<
lb
/>
reſiſtentie / quanta tota potentia mouet totam re-
<
lb
/>
ſiſtentiam / quod fuit inferendum.</
s
>
</
p
>
<
note
position
="
right
"
xml:id
="
N15D0A
"
xml:space
="
preserve
">Cõfirma
<
lb
/>
tio.</
note
>
<
p
xml:id
="
N15D10
">
<
s
xml:id
="
N15D11
"
xml:space
="
preserve
">¶ Et confirmatur / quia ſi opinio eſſet vera / ſeque-
<
lb
/>
retur / ſi duo equi traherent duas nauas diuiſim
<
lb
/>
per vnã horam: illi equi coniūcti traherent illas
<
lb
/>
duas naues coniūctim in duplo velocius: ſed con
<
lb
/>
ſequens eſt contra experientiã / igitur illud ex quo
<
lb
/>
ſequitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15D1E
"
xml:space
="
preserve
">Sequela ꝓbatur / quoniã ipſis coniūctis
<
lb
/>
exceſſus eſſet duplus ad exceſſum vtriuſ diuiſim /
<
lb
/>
igitur velocitas eſſet dupla: conſequentia patet ex
<
lb
/>
opinione. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15D27
"
xml:space
="
preserve
">Sed antecedēs probatur / quia quando
<
lb
/>
cun ſunt due proportiones equales: ſi minores
<
lb
/>
numeri vniantur et maiores ſimiliter / et fiat vna ꝓ
<
lb
/>
portio: exceſſus in tali proportiõe eſſet duplus ad
<
lb
/>
exceſſum cuiuſlibet alterius. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15D32
"
xml:space
="
preserve
">Exemplum / vt capta
<
lb
/>
proportiõe .4. ad .2. / et vna alia ſibi equali in eiſdē
<
lb
/>
terminis puta .4. ad .2. / deinde vniendo minores
<
lb
/>
numeros puta binarium cum binario et maiores
<
lb
/>
puta quaternarium cum quaternario: reſultabit
<
lb
/>
proportio dupla .8. ad .4. / et ibi numerus maior ex
<
lb
/>
cedet minorem numerum duplo exceſſu ad exceſſū
<
lb
/>
aliarum proportionum / vt patet ad ſenſum. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15D43
"
xml:space
="
preserve
">Aliud
<
lb
/>
exemplum: capiantur due proportiones ſexquial
<
lb
/>
tere in eiſdem terminis: puta .6. ad .4. et .6. ad .4. / et
<
lb
/>
manifeſtum eſt / exceſſus in talibus proportioni
<
lb
/>
bus eſt binarius. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15D4E
"
xml:space
="
preserve
">Et ſi vniantur numeri mino-
<
lb
/>
res et maiores reſultabit proportio .12. ad .8. / que
<
lb
/>
erit ſexquialtera: in qua maior numerꝰ excedit mi
<
lb
/>
norē quaternario: et per cõſequens duplo exceſſus
<
lb
/>
ad aliū exceſſū et ſic infallibiliter īuenies in omni
<
lb
/>
ſpecie proportiones cuiuſcun generis fuerit: vt
<
lb
/>
patet abunde ex ſecūda parte in tertio correlario
<
lb
/>
tertie concluſionis quarti capitis.</
s
>
</
p
>
<
note
position
="
right
"
xml:id
="
N15D5F
"
xml:space
="
preserve
">Cõfirma
<
lb
/>
tio ſcḋa.</
note
>
<
p
xml:id
="
N15D65
">
<
s
xml:id
="
N15D66
"
xml:space
="
preserve
">¶ Confirmatur ſecundo / quoniam ſi poſitio eſſet
<
lb
/>
vera: ſequeretur / capta vna libra plumbi ele-
<
lb
/>
uantis in rota mediam libram ex oppoſito per
<
lb
/>
aliquod ſpacium in aliquo tempore: due libre
<
lb
/>
eleuarent vnam libram ex oppoſito in duplo mi-
<
lb
/>
nori tempore: et per conſequens in duplo velocius /
<
lb
/>
ſed hoc eſt manifeſte falſum: et contra experientiã
<
lb
/>
que ſatis facile haberi poteſt: igitur illud ex quo
<
lb
/>
ſequitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15D79
"
xml:space
="
preserve
">Sequela probatur / quia exceſſus eſſet du
<
lb
/>
plus ad priorem exceſſum: puta exceſſus quo due
<
lb
/>
libre excedunt vnam libram / ad exceſſum quo vna
<
lb
/>
libra excedit mediam libram: vt in priori ↄ̨firma-
<
lb
/>
tione probatum eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15D84
"
xml:space
="
preserve
">¶ Et propter hoc relinquitur
<
lb
/>
hec opinio contraria experimento et rationi et ſen
<
lb
/>
tentie paripatheticorum.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N15D8B
">
<
s
xml:id
="
N15D8C
"
xml:space
="
preserve
">Ad fulcimentum autem predicte opi
<
lb
/>
nionis que innititur auctoritatibus philoſophi
<
lb
/>
et cõmentatoris. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15D93
"
xml:space
="
preserve
">Dicitur cõcedendo predictas au-
<
lb
/>
ctoritates: et negando conſequentiam: et ratio eſt:
<
lb
/>
quia cum philoſophus aut cõmentator dicunt ve-
<
lb
/>
locitatem motus ſequi exceſſum aut excellentiam
<
lb
/>
potentie motoris ſupra ſuam reſiſtentiam: intelli
<
lb
/>
gitur per excellentiam ſiue exceſſum potentie mo-
<
lb
/>
toris ſupra ſuam reſiſtentiam exceſſus vnius pro-
<
lb
/>
portionis ſupra alteram ita ſit ſenſus: quanto
<
lb
/>
vna ꝓportio excedit alteram tanto velocitas mo-
<
lb
/>
tus proueniens ab illa excedit velocitatem motus
<
lb
/>
prouenientem ab alia. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15DAA
"
xml:space
="
preserve
">Et iſta ſit intentio philo
<
lb
/>
ſophi patet ex regula / quam ponit in ſeptimo phi
<
lb
/>
ſicorū ſuperius allegata que (vt latius poſtea di-
<
lb
/>
citur) ſic intelligi debet. </
s
>
<
s
xml:id
="
N15DB3
"
xml:space
="
preserve
">Si aliqua virtus moueat </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>