Alberti, Leone Battista, De re aedificatoria, 1485
page |< < of 406 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N40001A">
            <p id="N40236E" type="main">
              <s id="N4024D7">
                <pb xlink:href="004/01/061.jpg"/>
              modi opera quæ plaſtica
                <expan abbr="nũcupantur">nuncupantur</expan>
              probari inter egregias ſami
                <lb/>
              am arretinam et mutinenſem. </s>
              <s id="N4024F2">In Hiſpania pergameam: In Aſia
                <lb/>
              unum hic breuitatis gratia non prætermittam / quæque de lateribus
                <lb/>
              uſque dicta ſunt. </s>
              <s id="N4024F9">Eadem in tegulis tectorum atque imbricibus: atque
                <lb/>
              tubulis: atque omni denique plaſtico fictilique opere fore obſeruanda.
                <lb/>
              </s>
              <s id="N4024FF">Diximus de lapide: Sequitur ut de calce dicendum ſit.</s>
            </p>
            <p id="N402502" type="main">
              <s id="N402504">Calcem ex uario lapide Cato cenſorius improbat: Et calcem quæ
                <lb/>
              fiat ex ſilice ad omne opus damnat. </s>
              <s id="N402509">Tum et ad calcem efficien
                <lb/>
              dam uehementer eſt in utilis lapis quiſquis exhauſtus / arridus /
                <lb/>
              putrens / in quo excoquendo ignis non inueniat quid abſummat:
                <lb/>
              quales ſunt tofinei: et qui circa Romam agro fidenate atque albano
                <lb/>
              ſubruffi atque pallentes ſunt. </s>
              <s id="N402518">Tertia enim parte ſui ponderis
                <expan abbr="">quam</expan>
              ſu
                <lb/>
              us fuerat lapis leuior ſit calx oportet ea / quam periti probent.</s>
            </p>
            <p id="N40251D" type="main">
              <s id="N40251F">Quin et lapis nimium ſiccoſus et natura et natura madens / quod
                <lb/>
              ſub igne uitreſcat / haud
                <expan abbr="quaq̃">quaque</expan>
              eſt ad calcem efficiendam utilis.
                <lb/>
              </s>
              <s id="N402529">Viridis inquit Plinius / lapis igni uehementer reſiſtit. </s>
              <s id="N40252C">At nos de
                <lb/>
              porphirite lapide compertum habemus / non modo flammis non
                <lb/>
              excoqui / uerum et contigua quæque circumhereant ſaxa
                <expan abbr="ĩtra">intra</expan>
              forna
                <lb/>
              cem reddere / ut ignibus ne quicquam ſatis excoquantur. </s>
              <s id="N402539">Atqui &
                <lb/>
              terricoſam quoque lapidem / quod calcem impuram reddat / reſpu
                <lb/>
              unt. </s>
              <s id="N402540">Sed calcem in primis laudant uetereſ architecti: quæ de lapi
                <lb/>
              de fiat præduro et admodum ſpiſſo & præſertim albo: Hanc. n.
                <lb/>
              cum cæteris uſibus non incommodam: tum maxime teſtudinibus
                <lb/>
              firmiſſimam ducunt: Secundo loco probant calcem eam: quæ ſit
                <lb/>
              ex lapide alioquin non leui et putri: ſed fiſtuloſo: Hanc enim ad
                <lb/>
              opus tectorum eſſe omnium præcipuam & cæteriſ ductibiliorem
                <lb/>
              et reddere opera ſplendidiora cenſent. </s>
              <s id="N402554">Vidimus & in Gallia uſus
                <lb/>
              architectos calce non
                <expan abbr="alia/q̈">alia / quam</expan>
              quæ facta ſit ex collectitio
                <expan abbr="torrertiũ">torrertium</expan>
                <lb/>
              ſaxo globoſo / fuſco / præduro & eiuſmodi ut poſſis putare
                <expan abbr="ſilicẽ">ſilicem</expan>
                <lb/>
              eam tamen in opere tum ſaxo tum lateribus multa per tempora e
                <lb/>
              gregiam præſtitiſſe firmitatem conſtat. </s>
              <s id="N40256D">Inuenio apud Plinium e
                <lb/>
              am quæ fiat ex molari lapide calcem eſſe natura pingulentam: id
                <lb/>
              circo ad omnes uſus percommodam. </s>
              <s id="N402574">Nos experto intelleximus
                <lb/>
              eum molarem lapidem qui guttatim ſale aſperſus
                <expan abbr="ẽ/cũ">est / cum</expan>
              rudior </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>