1rubra et carbunculus et glareoſa.
Siquis me roget quidnam eſſe
harenam ſtatuam: fortaſſis dixero eam eſſe / qua maioribus confra
ctis lapidibus minutulis conſtet lapilliſculis: Tametſi Vitruuio
placuit harenam / et præſertim in ætruria / quam carbunculum di
cunt / genus eſſe quoddam terræ ignibus a rerum natura intra mon
tes incluſis peruſtæ et redditæ / ut ſit iam terra non cocta ſolidior
et tofo ipſo mollior. Verum inter haſce omnes harenas praeferunt
carbunculum. Aduerti romæ publicis ædificiis uſos no in poſtre
mis rubra: Caua intra foſſiceas ultima eſt: Glareoſa fundamentis
farciundis commoda eſt: Sed inter primarias proximo loco annume
rant glaream tenuiorem præſertim quæ angularis et ab omni terræ
immixtione immunis ſit: uti eſt quæ apud uilumbros abunde ſuppe
ditat: Subinde harenam probant / quæ ex fluento poſt primam ſu
premam cutem abrepta eximatur: Et inter fluuiatiles torrentium /
et inter haſce utilior quæ intra montes pronioribus profluuiis ſub
ſtitit. Extremo uenit loco harena quæ ex mari excepta ſit: et inter
maritimas nigrantem ac uitroſam non omnino uituperant. Apud
Picentes agro ſalernitano harenam ex mari ſumptam foſſiceæ non
poſtponunt: Sed eius regionis non omni ex littore deſumptam pro
bant: Nam compertum quidem habent littoribus / quæ ad hauſtros
excipiendos pateant / harenam eſſe omnium deterrimam: Quæ uero
ad lybicum ſpectent littora / ea quidem harenam ferre minime poſ
ſimam. At inter maritimas harenas eſſe commodiorem conſtat / quæ
ad rupes ſubſideat: granoue craſſiore ſit. Atqui habent harene qui
dem cur etiam differant inter ſe: Namque marina inhareſcit difficile et
ſalſugine diſſolubilis madeſcit continuo atque ſubfluit: Inde igitur
onera ægre et numquam fidiſſime ſuſtinet. Fluuiatilis quoque humecti
or eſt quam foſſicea: eaque de re ductibilior et tectoriis habilior. Foſſi
cea propter pinguedinem tenacior: ſed facit rimas: ea de re (cum)
rationibus adigunt / non ad tectoria. Sed erit harena optima ſuo in
genere quæque fricata et perſtricta manibus ſtridorem faciat: et quæ
in candidam ueſtem excepta non coinquinabit: neque terram ſubſi
dentem relinquet. Contra erit harena non bona: quæ per ſe lenis et ne
quicquam aſpera: et colore odoreque luteam terram imitetur: quæue intra
harenam ſtatuam: fortaſſis dixero eam eſſe / qua maioribus confra
ctis lapidibus minutulis conſtet lapilliſculis: Tametſi Vitruuio
placuit harenam / et præſertim in ætruria / quam carbunculum di
cunt / genus eſſe quoddam terræ ignibus a rerum natura intra mon
tes incluſis peruſtæ et redditæ / ut ſit iam terra non cocta ſolidior
et tofo ipſo mollior. Verum inter haſce omnes harenas praeferunt
carbunculum. Aduerti romæ publicis ædificiis uſos no in poſtre
mis rubra: Caua intra foſſiceas ultima eſt: Glareoſa fundamentis
farciundis commoda eſt: Sed inter primarias proximo loco annume
rant glaream tenuiorem præſertim quæ angularis et ab omni terræ
immixtione immunis ſit: uti eſt quæ apud uilumbros abunde ſuppe
ditat: Subinde harenam probant / quæ ex fluento poſt primam ſu
premam cutem abrepta eximatur: Et inter fluuiatiles torrentium /
et inter haſce utilior quæ intra montes pronioribus profluuiis ſub
ſtitit. Extremo uenit loco harena quæ ex mari excepta ſit: et inter
maritimas nigrantem ac uitroſam non omnino uituperant. Apud
Picentes agro ſalernitano harenam ex mari ſumptam foſſiceæ non
poſtponunt: Sed eius regionis non omni ex littore deſumptam pro
bant: Nam compertum quidem habent littoribus / quæ ad hauſtros
excipiendos pateant / harenam eſſe omnium deterrimam: Quæ uero
ad lybicum ſpectent littora / ea quidem harenam ferre minime poſ
ſimam. At inter maritimas harenas eſſe commodiorem conſtat / quæ
ad rupes ſubſideat: granoue craſſiore ſit. Atqui habent harene qui
dem cur etiam differant inter ſe: Namque marina inhareſcit difficile et
ſalſugine diſſolubilis madeſcit continuo atque ſubfluit: Inde igitur
onera ægre et numquam fidiſſime ſuſtinet. Fluuiatilis quoque humecti
or eſt quam foſſicea: eaque de re ductibilior et tectoriis habilior. Foſſi
cea propter pinguedinem tenacior: ſed facit rimas: ea de re (cum)
rationibus adigunt / non ad tectoria. Sed erit harena optima ſuo in
genere quæque fricata et perſtricta manibus ſtridorem faciat: et quæ
in candidam ueſtem excepta non coinquinabit: neque terram ſubſi
dentem relinquet. Contra erit harena non bona: quæ per ſe lenis et ne
quicquam aſpera: et colore odoreque luteam terram imitetur: quæue intra