Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
8
"/>
alia tentare non datum eſt cuique; ad cœlum non peruenit ſenſus, aut vnus viſus, atque ille qui
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg79
"/>
<
lb
/>
dem valde infirmus; ita ratio gubernabitur, vt nihil oppugnet ea, quæ verè ſentiuntur & veluti
<
lb
/>
notiſsima poſita iam fuerunt. </
s
>
<
s
>Et id ſi placuit Hyppocrati, ipſum quoque commendabimus, &
<
lb
/>
rationi, non ſenſui confidendum eſſe eo tempore decernemus. </
s
>
<
s
>Tum verò optimè nobiſcum
<
lb
/>
agetur, ſi ſenſuum fidem cum ratione,
<
expan
abbr
="
rationemq́
">rationemque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>cum ſenſibus habeamus. </
s
>
<
s
>Denique ſenſus ſit
<
lb
/>
totius phyſicæ principale
<
expan
abbr
="
firmamentũ
">firmamentum</
expan
>
, quo etiam nitantur cętera pronunciata, quę adſcribentur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Ex eo qui iudicio ſenſus ſtandum eſt efficitur, vt accidentium cuiuſque rei ſpeculatio, valde ad
<
lb
/>
modum conferat ad rerum eſſentias pernoſcendas
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ſiquidem tales oporteat eſſe cauſſas, quales
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg80
"/>
<
lb
/>
propagare poſsint ea quæ inſunt. </
s
>
<
s
>Quanquam alio modo nos in ſubſtantiæ notitiam accidentia
<
lb
/>
perducunt. </
s
>
<
s
>quandò tota ſpecies indiuidui recipitur à ſenſibus externis,
<
expan
abbr
="
eademq́
">eademque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ponitur in phan
<
lb
/>
taſia & phantaſma efficitur, cuius partes ſunt accidens & ſubſtantia, quæ poſtmodò mentis effi
<
lb
/>
cientis opere diſcernuntur. </
s
>
<
s
>Itaque etſi certus eſt progreſſus, à definitione ad accidentia, nem
<
lb
/>
pe demonſtratiuus: etiam methodus conuerſa multum iuuat ad cognoſcendum quid eſt. </
s
>
<
s
>Nam
<
lb
/>
definitio dare quidem ſolet occaſionem adipiſcendi notitiam cauſſarum, ex quibus accidentia
<
lb
/>
rei naſcuntur. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
ideoq́
">ideoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Ariſtoteles quęrebat quid eſſet locus,
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vt eorum .ſ. </
s
>
<
s
>quæ in loco ſunt, cauſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg81
"/>
<
lb
/>
ſas inueniret;
<
expan
abbr
="
idemq́
">idemque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>ordo tenetur in mathematicis, quæ demonſtrationis perſpicuitate reliquas
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg82
"/>
<
lb
/>
omnes excellunt. </
s
>
<
s
>ipſæ enim accidentia quanto per definitiones inueniunt, & cognito quid ſit
<
lb
/>
triangulus, aut rectum nobis aperiunt triangulum habere tres angulos æquos duobus rectis, at
<
lb
/>
que omnino vbi definitio non præſtet eorum notitiam, quæ inſunt rei, pro dialectica communi
<
lb
/>
& inani habenda eſt. </
s
>
<
s
>Sed etiam cognitio rudis, &, vt Gręci dicunt,
<
foreign
lang
="
grc
">κατὰ φαντασίαν</
foreign
>
ipſorum
<
lb
/>
accidentium aut omnium, aut plurium, nobis ſuppeditat, quæ de rerum eſſentia dicamus: non
<
lb
/>
ſanè, quia demonſtratiuam cognitionem efficiat; quippe qui omnis demonſtrationis principium
<
lb
/>
ſit definitio, ſed tamen eiuſmodi vt aditum patefaciat ad conſtituendam rei propoſitæ defini
<
lb
/>
tionem. </
s
>
<
s
>Propterea de loco diſſerens Ariſtoteles accidentia quædam definitioni loci præpoſuit,
<
lb
/>
è quibus poſtea collegit quid eſſet locus. </
s
>
<
s
>eandem quoque viam tenuit, dum incrementi eſſen
<
lb
/>
tiam exquireret. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
eandem item in deſceptatione de animo voluit obſeruare, ſiquidem ex motu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg83
"/>
<
lb
/>
& cognitione vires animi vniuerſas inuenerit & explanarit, vnde, quaſi retrocedens accidentium
<
lb
/>
illorum vim multò certius expoſuit; &, cùm ante definitionem rudi quodam modo nob. notuiſ
<
lb
/>
ſent; poſtquàm definitio comperta eſt, accuratiſsimè euoluit, nimirùm demonſtratione, qua via
<
lb
/>
philoſopho naturali plurimum inſiſtendum eſt, cui ſæpius effectus quàm cauſſa ſunt notiores.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Neque illud obſtat quod Ariſtoteles aliquando reiecerit accidentia,
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
tanquam inutilia ad defini
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg84
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg85
"/>
<
lb
/>
tionem comparandam. </
s
>
<
s
>Aut etiam prædicarit ſubſtantiam accidenti & natura & cognitione
<
lb
/>
præcedere. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Nanque in Analyticis agebat Ariſtoteles de prædicatis illis, quæ ſunt partes ipſius
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg86
"/>
<
lb
/>
quid eſt. </
s
>
<
s
>atqui accidentia non ſunt huiuſmodi. </
s
>
<
s
>verùm nob. </
s
>
<
s
>indicant ſolùm partes ipſius quid
<
lb
/>
eſt, & ſubſtantia cognitione procedit, vt poſteà narrabitur, quia nulla notio poteſt eſſe acciden
<
lb
/>
tis, quin includat ſubſtantiam; ſed ea notio confuſa eſt & imperfecta, quod philoſophi quidam
<
lb
/>
non videntes à vera item ratione pronuntiati præſentis aberrarunt. </
s
>
<
s
>Nam lego apud nonnullos
<
lb
/>
talem poni ordinem inter ſubſtantiam & accidens. </
s
>
<
s
>quod ita cognitio ſubſtantiæ præcedat acci
<
lb
/>
denti, quia ſit eius cognitio perfectior. </
s
>
<
s
>tunc enim quanque rem cognoſcere videmur, cum eius
<
lb
/>
ſubſtantiam nouimus; vt vbi nouimus quid homo ſit, non autem cuiuſmodi ſit. </
s
>
<
s
>ſic etiam me
<
lb
/>
lius cognoſcimus album, quando nouimus quid ſit album, quæ videtur eſſe cognitio ſubſtantię
<
lb
/>
& eſſentiæ, cuiuſmodi ſit albi eſſentia, quàm ſi ipſum ſub alicuius attributi ratione noſcamus.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>At verò prior eſt origine accidentis notitia quàm ſubſtantiæ: quandoquidem nihil in mente ſit,
<
lb
/>
quin prius attigerit ſenſum. </
s
>
<
s
>Atqui ſenſus non eſt ſubſtantię iudex, ſed vnius accidentis. </
s
>
<
s
>Quam
<
lb
/>
obrem ſenſilia quę ſunt accidentia, prius à nobis quàm ſubſtantiæ cognoſcuntur. </
s
>
<
s
>Et planè quod
<
lb
/>
ſubſtantiæ notitia ſit perfectior, inficiari non licet, attamen aliqua de primo capite dubitari poſ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg87
"/>
<
lb
/>
ſunt. </
s
>
<
s
>Quandoquidem mihi videtur ille qui hæc effatur, dare accidens ſine ſubſtantia percipi à
<
lb
/>
ſenſu. </
s
>
<
s
>atqui ideſt abſtrahere, abſtractio verò non eſt opus ſenſus, ſed mentis. </
s
>
<
s
>Inſuper indiuiduum
<
lb
/>
per ſe ſenſile eſt, at ſenſilium iudex eſt ſenſus; ergo & indiuidui. </
s
>
<
s
>Quare, cùm ſit indiuiduum
<
lb
/>
è genere ſubſtantiæ, & illius igitur erit ſenſus. </
s
>
<
s
>Cùm ergo ab illo non ſegregentur accidentia ſen
<
lb
/>
ſilia, proinde efficitur, vt neque origine accidentium notitia pręcedat cognitioni ſubſtantiæ.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quinimmo ſic coniuncta eſt accidentis notitia cum cognitione ſubſtantiæ, vt beſtię quoque ſub
<
lb
/>
ſtantiam noſcant. </
s
>
<
s
>Etenim optimè D. Thomas. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
f
<
emph.end
type
="
sup
"/>
Niſi beſtiæ noſcerent ſubſtantiam, in eius per
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg88
"/>
<
lb
/>
ceptione non deciperentur, vt liquet in alimentis. </
s
>
<
s
>Neque enim quicquam in eo decipi poteſt,
<
lb
/>
quod prorſus ignorat. </
s
>
<
s
>Itaque totum indiuiduum, quod eſt veluti maſſa quædam omnium prę
<
lb
/>
dicamentorum accipitur à ſenſu, & de vniuerſo fert iudicium. </
s
>
<
s
>Nanque vbi poſteà ſubſtantia
<
lb
/>
cognoſcenda ſit ſub ratione ſola ſubſtantiæ, quia ſeparatur ab accidentibus, à quibus efficieba
<
lb
/>
tur ſingularis, non permanet amplius indiuidua, ſed fit vniuerſalis. </
s
>
<
s
>Nec refert, vtrùm hoc iudi
<
lb
/>
cium ſit ſenſus interni, vt nonnulli arbitrantur, an externi: quandò nullum eſt officium ſenſus, </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>