Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
101
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg865
"/>
<
lb
/>
coguntur incidere qui ea neglecta philoſophantur. </
s
>
<
s
>ſiquidem nec conueniant in principiis,
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
<
lb
/>
nota aſſumant, neque ignota demonſtrent, ſed veluti legislatores id quod placet, conſtituant;
<
lb
/>
non verum ſibi proponant; multas quæſtiones declinent, & progreſſu orationis inſtar Eurypi
<
lb
/>
cuiuſdam miram inconſtantiam præſeferant. </
s
>
<
s
>Ergo ad hanc quam
<
foreign
lang
="
grc
">παιδείαν</
foreign
>
perſequimur, Ana
<
lb
/>
lytica nonmodò eſt vtilis, ſed planè neceſſaria. </
s
>
<
s
>Quapropter eruditio non ex ſola experientia,
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
rerumq́
">rerumque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>rudi cognitione conſtabit, vt aliquibus placet; non ex vna arte Analytica, vt
<
expan
abbr
="
quidã
">quidam</
expan
>
cen
<
lb
/>
ſuerunt; non ex notitia
<
expan
abbr
="
quorundã
">quorundam</
expan
>
problematum in aliqua facultate, vt voluit Græcus interpres,
<
lb
/>
& minimè omnium ex habitu primi philoſophi, nec ſanè cognitio ſola rerum;
<
expan
abbr
="
quandoquidẽ
">quandoquidem</
expan
>
&
<
lb
/>
eius aliqua pars in vſu demonſtrationis ſit poſita;
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
verò analytica; quia nihil hæc agit de re
<
lb
/>
bus, necnon eſt facultas communis: at eruditio rerum notitiam flagitat, & priuata quædam co
<
lb
/>
gnitio poteſt eſſe; neque item ſcientia
<
expan
abbr
="
quorundã
">quorundam</
expan
>
theorematum, quòd hæc nullas cauſſas, neque
<
lb
/>
veritatem perſequitur, ſed in ſola experientia manet, & de eodem theoremate nihil vetat in vno
<
lb
/>
eſſe eruditionem, in altero ſcientiam: multò minus prima philoſophia, tum ab eaſdem rationes,
<
lb
/>
quia ſcilicet cauſſas negligit, & vero non ſtudet;
<
expan
abbr
="
ſapiẽtia
">ſapientia</
expan
>
verò eſt de maximè veris, & de primis
<
lb
/>
cauſsis, tum quòd ſemper ſtatuat vniuerſa, cùm in ſingularibus ſe exerceat eruditio, ſed ex duo
<
lb
/>
bus exiſtet habitibus, altero qui eſt rerum vſus,
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
altero qui eſt Analyticus. </
s
>
<
s
>Hic igitur habitus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg866
"/>
<
lb
/>
in auditore idoneo deſideratur, ex quo exiſtat habilitas ad diſcendum. </
s
>
<
s
>Sed cùm imperfectum
<
lb
/>
ſit auditoris
<
expan
abbr
="
iudiciũ
">iudicium</
expan
>
, docentis verò perfectum, ab hoc illud ad actum
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
perfectionem eſt dedu
<
lb
/>
cendum;
<
expan
abbr
="
neq.
">neque</
expan
>
per ipſas demonſtrationes ſolùm, ſed multò prius ſignificando naturam earum
<
lb
/>
rerum, in quibus doctor ſit ad primè verſatus qui cùm per cauſſas & exactè cognouerit; in eo ge
<
lb
/>
nere rectiſsimè iudicat (optimè enim iudicat, qui certiſsimè nouit.) Idcirco ea quę generatim ab
<
lb
/>
Analytico tractata fuerant, ipſe qui optimè callet, ad rerum propoſitarum naturam perbellè ac
<
lb
/>
commodat, & ea poſita ſunt in his, vt ſpectemus, quo rationum genere ſit res ipſa tractanda, dia
<
lb
/>
lecticis'ne an propriis, quibus inſtrumentis, vt
<
expan
abbr
="
demõſtratione
">demonſtratione</
expan
>
, an definitione, an etiam inductio
<
lb
/>
ne, ſic principia diſcernuntur; & apparet, vnde principium ſcientiæ faciendum ſit: etenim vult
<
lb
/>
eſſe indemonſtrabile. </
s
>
<
s
>
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
proinde hęc omnia
<
foreign
lang
="
grc
">πρόποι</
foreign
>
,
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vel
<
foreign
lang
="
grc
">ἀποδείξεως</
foreign
>
, vel
<
foreign
lang
="
grc
">ἑπιστήμης</
foreign
>
, ideſt, modi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg867
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg868
"/>
<
lb
/>
demonſtrationis & ſcientiæ nuncupantur. </
s
>
<
s
>Hoc vbique obſeruatum ab Ariſtotele
<
expan
abbr
="
cõperimus
">comperimus</
expan
>
, &
<
lb
/>
non vno loco præceptum, quod item animaduerſum fuiſſe videmus ab Auerroë,
<
emph
type
="
sup
"/>
c
<
emph.end
type
="
sup
"/>
narrat enim
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg869
"/>
<
lb
/>
tradi præcepta in Analyticis quę per ſe
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
generalia ſint, ſed eiuſmodi vt ad quaſque res pro
<
lb
/>
illarum natura
<
expan
abbr
="
debeãt
">debeant</
expan
>
applicari. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Ideòq́
">Ideòque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>habitus hic eo nomine vim obtinet inſtrumenti. </
s
>
<
s
>Verùm
<
lb
/>
ſicut inſtrumenta ſe habent, vt cùm per ſe conſiderantur; re vera ſint alterius gratia & in vſum
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg870
"/>
<
lb
/>
doceantur; cùm verò
<
expan
abbr
="
verſant̃
">verſantur</
expan
>
in vſu, informentur eius rei natura ad quam ſeſe adiungant,
<
emph
type
="
sup
"/>
d
<
emph.end
type
="
sup
"/>
ſic
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg871
"/>
<
lb
/>
habitus ille Analyticus eſt vt inſtrumentum, & vt ita
<
expan
abbr
="
dicã
">dicam</
expan
>
, miniſter: at cùm rebus quæ ſubiiciun
<
lb
/>
tur ſcientiæ, quodammodo veſtitur, in eam ſcientiam degenerat. </
s
>
<
s
>vt ſi vſurpetur in phyſicis, eſt
<
lb
/>
phyſicus, in mathematicis mathematicus. </
s
>
<
s
>Poſterior ille
<
expan
abbr
="
iudicãdi
">iudicandi</
expan
>
habitus eſt Architectonicus qui
<
lb
/>
(niſi fallor) eſt pręcipuè primi philoſophi qui
<
expan
abbr
="
quidẽ
">quidem</
expan
>
omnes rerum naturas nouit generatim, qua
<
lb
/>
ratione definiendę ſint, & pro merito tractandæ; necnon habet facultatem diſponendi, eſt enim
<
lb
/>
Architectonis officium diſponere. </
s
>
<
s
>Verùm hic
<
expan
abbr
="
quoq.
">quoque</
expan
>
habitus eſt vniuerſalis, vbi certis rebus ag
<
lb
/>
glutinatur, iam eſſe videtur eius qui ſcientiam illam priuatam poſsidet. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Itaq.
">Itaque</
expan
>
hic probè terminos
<
lb
/>
imponet, & ſuis regionibus circunſcribet, & explicabit quibus argumentis, & quo definitionum
<
lb
/>
genere vtendum ſit. </
s
>
<
s
>Neque
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
eadem eſt
<
expan
abbr
="
cõditio
">conditio</
expan
>
ciuilis & naturalis; naturalis & mathematicę,
<
lb
/>
neque eadem ratio in his, & metaphyſicis eſt obſeruanda. </
s
>
<
s
>Quam
<
foreign
lang
="
grc
">παιδειαν</
foreign
>
Ariſt.
<
foreign
lang
="
grc
">λογογραφίαν</
foreign
>
<
lb
/>
<
emph
type
="
sup
"/>
e
<
emph.end
type
="
sup
"/>
appellant Platonici qua
<
expan
abbr
="
determinat̃
">determinatur</
expan
>
, quis
<
expan
abbr
="
rationũ
">rationum</
expan
>
modus, & qualis eſſe debeat auditor, quem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg872
"/>
<
lb
/>
admodum ab Ariſtotele factitatum frequentius eſt, vt 1. Eth. & 1. Met.
<
expan
abbr
="
atq.
">atque</
expan
>
etiam 1. de par. </
s
>
<
s
>ani.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quo magis à Platone diſceſsit Ariſtoteles qui etiam poſt
<
expan
abbr
="
ſcientiã
">ſcientiam</
expan
>
ipſam hanc
<
foreign
lang
="
grc
">λογογραφιαν</
foreign
>
de
<
lb
/>
terminarit: cùm
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
Timæo docuiſſet mundum eſſe genitum; monuit qualis eſſe deberet diſpu
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg873
"/>
<
lb
/>
tatio de rebus ſenſilibus non anteà cum ignoraretur vniuerſi natura. </
s
>
<
s
>Huius igitur eſt officium
<
lb
/>
reddere
<
expan
abbr
="
auditorẽ
">auditorem</
expan
>
idoneum ad
<
expan
abbr
="
iudicandũ
">iudicandum</
expan
>
de ordine rerum docendarum, & de modo tractandi,
<
lb
/>
quatenus poſsit admittere principia &
<
expan
abbr
="
demõſtrationes
">demonſtrationes</
expan
>
quę à doctore traduntur, tradere autem,
<
lb
/>
modum ordinare, & demonſtrare ſcientiæ, cui iam ſupponitur habitus analyticus:
<
expan
abbr
="
omniumq́
">omniumque</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>optimè hæc officia pręſtabit, vbi Architectonico habitu munita fuerit. </
s
>
<
s
>Verunenimuerò
<
expan
abbr
="
quanquã
">quanquam</
expan
>
<
lb
/>
hæc
<
expan
abbr
="
vtraq.
">vtraque</
expan
>
alteram methodi partem (vt anteà diximus) abſoluunt; ea potior in methodo vide
<
lb
/>
tur ordinare; eſt enim methodus (vt Galeni verbis vtar)
<
foreign
lang
="
grc
">μεθ' ὀδοῦ καὶ ταξεως</
foreign
>
, ideſt, cum via &
<
lb
/>
ordine, quapropter opponitur fortuito & habet quidpiam in inquiſitione
<
expan
abbr
="
primũ
">primum</
expan
>
, & ſecundùm
<
lb
/>
& tertium, ac reliqua deinceps omnia, quouſque ad id peruentum ſit quod ab initio propoſi
<
lb
/>
tum fuerit: quod ſanè in illo erudito quem ſtatuimus, eſſe nequit: ſine arte enim, & ſine ratio
<
lb
/>
ne eſt experientia, & ſecundæ cuiuſdam fortunæ indigens ad inuentionem eorum quæ veſti
<
lb
/>
gantur. </
s
>
<
s
>Proinde Empirici qui ſola experientia nitebantur, hoc ſaltem certè faciebant, quod in
<
lb
/>
inuentione, & doctrina nullum ordinem neceſſarium eſſe prædicabant. </
s
>
<
s
>Verùm ſi recta ratione </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>