Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 410
411 - 420
421 - 430
431 - 440
441 - 450
451 - 460
461 - 470
471 - 480
481 - 490
491 - 500
501 - 510
511 - 520
521 - 530
531 - 540
541 - 550
551 - 560
561 - 570
571 - 580
581 - 590
591 - 600
601 - 610
611 - 620
621 - 630
631 - 640
641 - 650
651 - 660
661 - 670
671 - 680
681 - 690
691 - 700
701 - 710
711 - 720
721 - 730
731 - 740
741 - 750
751 - 760
761 - 770
771 - 780
781 - 790
791 - 800
801 - 810
811 - 820
821 - 830
831 - 840
841 - 850
851 - 860
861 - 870
871 - 880
881 - 890
891 - 900
901 - 910
911 - 920
921 - 930
931 - 940
941 - 950
951 - 960
961 - 970
971 - 980
981 - 990
991 - 1000
1001 - 1010
1011 - 1020
1021 - 1030
1031 - 1040
1041 - 1050
1051 - 1055
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
134
"/>
motus eſſe primi philoſophi. </
s
>
<
s
>Nec minus ea definitio, quæ
<
expan
abbr
="
cõſtat
">conſtat</
expan
>
ex actuoſo & patibili eſt primi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1039
"/>
<
lb
/>
philoſophi,
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
naturalis. </
s
>
<
s
>Signo illud eſt, quae actuoſam &
<
expan
abbr
="
patibilẽ
">patibilem</
expan
>
<
expan
abbr
="
poteſtatẽ
">poteſtatem</
expan
>
nobis ex poſuit Ariſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>cum 1. tum
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
9. Met. Placeret mihi, ſi poneremus
<
expan
abbr
="
primã
">primam</
expan
>
<
expan
abbr
="
definitionẽ
">definitionem</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
notiorẽ
">notiorem</
expan
>
ſanè nobis, ſed na
<
lb
/>
tura
<
expan
abbr
="
obſcuriorẽ
">obſcuriorem</
expan
>
; atque Ariſt. </
s
>
<
s
>proficiſci gradatim ab ignotioribus ad notiora natura, vt demum in
<
lb
/>
illa tertia quę reliquis eſt illuſtrior, reſoluat
<
expan
abbr
="
eſſentiã
">eſſentiam</
expan
>
motus in
<
expan
abbr
="
oĩa
">omnia</
expan
>
ſua principia propter habitudi
<
lb
/>
nem quę eſt inter efficiens &
<
expan
abbr
="
ſubiectũ
">ſubiectum</
expan
>
motus quæ ſignificatur ab actu & poteſtate. </
s
>
<
s
>Sed venio iam
<
lb
/>
ad primam. </
s
>
<
s
>Hæc
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
<
expan
abbr
="
eadẽ
">eadem</
expan
>
methodo collecta
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
docuit Ariſt. </
s
>
<
s
>in Analyticis,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
vtpotè diuidente,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1040
"/>
<
lb
/>
ſic reſoluetur à nobis. </
s
>
<
s
>Cùm
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
in iis quę ſunt, duo principia ſpectentur & quaſi elementa poteſtas
<
lb
/>
& actus, ſiue ſeorſum, ſiue iuncta ſimul. </
s
>
<
s
>quod iam eſt actu, non eſt motus: hæc
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
quæ ſunt actu
<
lb
/>
permanent
<
expan
abbr
="
cõſeruantia
">conſeruantia</
expan
>
<
expan
abbr
="
ſuũ
">ſuum</
expan
>
<
expan
abbr
="
actũ
">actum</
expan
>
, quicunque ille fuerit, ſeu fixus & ſtabilis, velut ædificij, ſeu flu
<
lb
/>
xus & labilis, ſicut certaminis & diei. </
s
>
<
s
>Nanque & dies, quatenus eſt, actu eſt. </
s
>
<
s
>& eius eſt quippiam
<
lb
/>
omnino inuariabile
<
expan
abbr
="
ſecundũ
">ſecundum</
expan
>
quod eſt id quod eſt, nec tranſmutatur in aliud. </
s
>
<
s
>Neque nosij ſumus
<
lb
/>
qui
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
Heraclito nil prorſus manere credamus, neque
<
expan
abbr
="
aliũ
">alium</
expan
>
<
expan
abbr
="
hominẽ
">hominem</
expan
>
eſſe fatemur qui nunc ea me
<
lb
/>
moriæ mandat quę
<
expan
abbr
="
quondã
">quondam</
expan
>
lucubrauit. </
s
>
<
s
>Et quanuis materia fluat aſsiduè, &
<
expan
abbr
="
ſecundũ
">ſecundum</
expan
>
ipſam res è
<
lb
/>
materia conſtantes; at permanet forma, & per
<
expan
abbr
="
illã
">illam</
expan
>
ea quæ habent
<
expan
abbr
="
formã
">formam</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Motus
<
expan
abbr
="
itẽ
">item</
expan
>
non eſt pote
<
lb
/>
ſtate, tùm quia quę talia ſunt, non ſunt quatenus
<
expan
abbr
="
hmõi
">huiusmodi</
expan
>
; ideò, ſi poteſtate motus eſſet, eſſe quidem
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1041
"/>
<
lb
/>
poſſet, nec
<
expan
abbr
="
dũ
">dum</
expan
>
<
expan
abbr
="
tñ
">tantum</
expan
>
eſſet. </
s
>
<
s
>tùm etiam quia quod eſt poteſtate,
<
expan
abbr
="
talẽ
">talem</
expan
>
habet
<
expan
abbr
="
poteſtatẽ
">poteſtatem</
expan
>
quæ ſemper eſt
<
expan
abbr
="
cõ-iuncta
">con
<
lb
/>
iuncta</
expan
>
cum actu in
<
expan
abbr
="
cõpoſitis
">compoſitis</
expan
>
& mobilibus de quibus agitur nunc: quo fit, vt etiam quod tale eſt,
<
lb
/>
permanere poſsit nulli dum mutationi
<
expan
abbr
="
obnoxiũ
">obnoxium</
expan
>
; veluti ego nunc
<
expan
abbr
="
vxorẽ
">vxorem</
expan
>
habere poſſum, nec
<
expan
abbr
="
tñ
">tantum</
expan
>
<
lb
/>
duco; permaneo certè in quodam ſtatu qui illi contrarius eſt
<
expan
abbr
="
quẽ
">quem</
expan
>
aſſequi cupio. </
s
>
<
s
>Sed motus erit
<
lb
/>
actus alicuius poteſtatis. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
qm̃
">quam</
expan
>
verò forma eſt quæ eſt actus materiæ quæ eſt potentia, non ob id
<
lb
/>
talis actus eſt motus. </
s
>
<
s
>fieri
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
poteſt, vt pręſens ſit forma in materia: tùm verò ceſſauit motus. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
verũ
">verum</
expan
>
<
lb
/>
motus eſt actus alicuius poteſtatis, i. </
s
>
<
s
>eius quod eſt poteſtate, quatenus
<
expan
abbr
="
hmõi
">huiusmodi</
expan
>
, i. </
s
>
<
s
>motus eſt
<
expan
abbr
="
qñ
">quin</
expan
>
con
<
lb
/>
ſeruatur adhuc in re mobili poteſtas, ſed ea exercetur: exercetur verò tum, cum tendit ad actum:
<
lb
/>
neque
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
eo
<
expan
abbr
="
tẽpore
">tempore</
expan
>
poteſtate
<
expan
abbr
="
ſolũ
">ſolum</
expan
>
eſt, non actu; neque actu ſolum, ſed progreditur à poteſtate ad
<
lb
/>
actum. </
s
>
<
s
>Ille igitur progreſſus à poteſtate ad
<
expan
abbr
="
actũ
">actum</
expan
>
in mobili eſt ipſe motus. </
s
>
<
s
>& ſi
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
illo actu confe
<
lb
/>
ratur
<
expan
abbr
="
quẽ
">quem</
expan
>
forma affert; hic imperfectus eſt, nec dum terminatus, ille terminatus & perfectus. </
s
>
<
s
>
<
expan
abbr
="
Cũ
">Cum</
expan
>
<
lb
/>
verò poteſtas & actus ſint ad vnum de quibus ex ſuis partibus reddimur certiores, non explicat
<
lb
/>
ſatis
<
expan
abbr
="
rẽ
">rem</
expan
>
ipſam
<
expan
abbr
="
quã
">quam</
expan
>
volumus, hęc definitio: atque eſt deſcriptio potius & natura poſterior. </
s
>
<
s
>Idcircò
<
lb
/>
ſi de actu & poteſtate diſtinguatur per ſingula
<
expan
abbr
="
prędicamẽta
">prędicamenta</
expan
>
in quibus obſeruatur motus, exacta,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1042
"/>
<
lb
/>
quantum rei fluxilis natura tolerat, motus definitio
<
expan
abbr
="
cõparabitur
">comparabitur</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Ideò, cùm ſit in ſubſtantia po
<
lb
/>
teſtas & actus: motus item qui eſt generatio: hæc
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
ſit generabilis rei; actus igitur generabi
<
lb
/>
lis, quatenus generabile eſt, erit generatio. </
s
>
<
s
>& in qualitate ſimiliter affectio erit actus rei quæ
<
expan
abbr
="
põt
">potest</
expan
>
<
lb
/>
affici, quatenus talis. </
s
>
<
s
>ſic dicemus de reliquis; ita vt quemadmodum actus & poteſtas & ens quę
<
lb
/>
ſunt prima elementa motus, pro portione reperiuntur in ſubſtantia, quanto, quali, & vbi (ſola
<
expan
abbr
="
.n.
">enim</
expan
>
<
lb
/>
hæc motui propriè dicto ſubiacent) ſic vniuſcuiuſque partis eius definitio
<
expan
abbr
="
cõpleatur
">compleatur</
expan
>
adiecta illa
<
lb
/>
particula quæ propria eſt eius prædicamenti,
<
expan
abbr
="
ſecundũ
">ſecundum</
expan
>
quod ſit motus, quæ particula notat cer
<
lb
/>
tum progreſſum in eo prædicamento. </
s
>
<
s
>Nam generari propriè eſt mutari
<
expan
abbr
="
ſecundũ
">ſecundum</
expan
>
ſubſtantiam, &
<
lb
/>
affici eſt mutari ſecundum
<
expan
abbr
="
qualitatẽ
">qualitatem</
expan
>
, & ferri eſt migrare de loco ad locum, vnde motus
<
expan
abbr
="
ſecundũ
">ſecundum</
expan
>
<
lb
/>
ſubſtantiam, generatio dictus eſt,
<
expan
abbr
="
ſecundũ
">ſecundum</
expan
>
quale affectio, ad locum verò latio. </
s
>
<
s
>Neque verò in illa
<
lb
/>
definitione
<
expan
abbr
="
cõi
">coni</
expan
>
D. Thomam
<
expan
abbr
="
audiendũ
">audiendum</
expan
>
puto qui ſumens ex vetere tralatione ens in potentia cre
<
lb
/>
didit illud ens eſſe prædicatum
<
expan
abbr
="
omniũ
">omnium</
expan
>
<
expan
abbr
="
cõmuniſsimum
">communiſsimum</
expan
>
, & in ea definitione
<
expan
abbr
="
cõmuniſsimè
">communiſsimè</
expan
>
accipi;
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
quamobrẽ
">quamobrem</
expan
>
omnia
<
expan
abbr
="
cõplecti
">complecti</
expan
>
quæ cuicunque tranſmutationi, ſeu veræ, ſeu metaphoricæ ſubiiceren
<
lb
/>
tur; vnde etiam negauit
<
expan
abbr
="
ſubſtantiã
">ſubſtantiam</
expan
>
mobilem eſſe materiam noſtrę methodi; ſtatuit
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
ens mo
<
lb
/>
bile quod eſſet quiddam
<
expan
abbr
="
cõmunius
">communius</
expan
>
: neque vidit hîc
<
expan
abbr
="
vocẽ
">vocem</
expan
>
illam, quę Gręcè eſt
<
foreign
lang
="
grc
">ὃιτος</
foreign
>
accipi non
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1043
"/>
<
lb
/>
tanquam
<
foreign
lang
="
grc
">πρᾶγμα</
foreign
>
(ſic verò dialectici nuncupant omne id quod in enunciatione ſignificat, reliquas
<
lb
/>
eius parteis appellantes
<
expan
abbr
="
modũ
">modum</
expan
>
, aut
<
expan
abbr
="
copulã
">copulam</
expan
>
) ſed locum copulæ obtinere. </
s
>
<
s
>Et quanuis à definitione
<
lb
/>
copula pellatur, non omnis omnino excluditur, ſed ea
<
expan
abbr
="
tantũ
">tantum</
expan
>
quę
<
expan
abbr
="
orationẽ
">orationem</
expan
>
quid eſt
<
expan
abbr
="
explicantẽ
">explicantem</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
<
lb
/>
re definienda coniungit. </
s
>
<
s
>Neque
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
laudo Philoponum qui in eum ſenſum accepit hanc
<
expan
abbr
="
defini-tionẽ
">defini
<
lb
/>
tionem</
expan
>
, quòd motus permaneat, nec interrumpatur à quiete, illucuſque
<
expan
abbr
="
dũ
">dum</
expan
>
perſeuerat poteſtas in
<
lb
/>
mobili; ne fateri cogatur mobile
<
expan
abbr
="
tẽpore
">tempore</
expan
>
motui præcedere, ſi fortè intelligeretur id quod eſt in po
<
lb
/>
tentia, tum eſſe,
<
expan
abbr
="
qñ
">quin</
expan
>
<
expan
abbr
="
nondũ
">nondum</
expan
>
ſubiit
<
expan
abbr
="
motũ
">motum</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Sed
<
expan
abbr
="
quoniã
">quoniam</
expan
>
hęc poſteà tractanda ſunt vberius: his
<
expan
abbr
="
cõtenti
">contenti</
expan
>
<
lb
/>
quæ ſunt expoſita, nos
<
expan
abbr
="
cõuertamus
">conuertamus</
expan
>
ad
<
expan
abbr
="
accuratã
">accuratam</
expan
>
propoſitę definitionis
<
expan
abbr
="
interprętationẽ
">interprętationem</
expan
>
. </
s
>
<
s
>Hęc verò,
<
lb
/>
vt quadrare poſsit in
<
expan
abbr
="
oẽm
">omnem</
expan
>
<
expan
abbr
="
ſpeciẽ
">ſpeciem</
expan
>
motus, quęcunque illa ſit, facilè vt puto, conſtabit, ſi
<
expan
abbr
="
cũ
">cum</
expan
>
poteſtas
<
lb
/>
& actus ſint termini
<
expan
abbr
="
cõmunes
">communes</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
multasq́
">multasque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>notiones pręſeferant, à nobis anteà
<
expan
abbr
="
diligẽter
">diligenter</
expan
>
aperiantur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1034
"/>
B</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1035
"/>
C</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1036
"/>
a 2. de An.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1037
"/>
b 2. Poſt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1038
"/>
D</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1039
"/>
E</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1040
"/>
a 2. Poſt.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1041
"/>
F</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1042
"/>
G</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1043
"/>
H</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
head
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Exponuntur termini in definitione motus accepti actus, ſcilicet, & potestas. </
s
>
<
s
>Cap. </
s
>
<
s
>IIII
<
emph.end
type
="
italics
"/>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>EXORDIAMVR autem ab actu; hic verò apud Gręcos duplex nomen obtinuit; quan
<
lb
/>
doquidem modo
<
foreign
lang
="
grc
">ἐfέργειαν</
foreign
>
aliàs
<
foreign
lang
="
grc
">ἑντελέχειαν</
foreign
>
ab ipſis vocatum obſeruamus. </
s
>
<
s
>Quamuis </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>