Buonamici, Francesco, De motu libri X

Table of figures

< >
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <pb pagenum="494"/>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3007"/>
              b Lib. 1. de
                <lb/>
              his, quę
                <lb/>
              veh. </s>
              <s>in
                <expan abbr="aq.">aque</expan>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3008"/>
              H</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3009"/>
              c Prop. 3.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3010"/>
              A</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3011"/>
              B</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3012"/>
              a Prop. 4.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3013"/>
              C</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3014"/>
              b Prop. 5.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3015"/>
              c Prop. 6.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3016"/>
              D</s>
            </p>
            <p type="caption">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Deſcriptio communis Propp. </s>
              <s>III. V. & VI
                <emph.end type="italics"/>
              .
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg3017"/>
                <lb/>
                <arrow.to.target n="fig8"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3017"/>
              E</s>
            </p>
            <figure id="fig8" number="10"/>
            <p type="caption">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Deſcriptio IV
                <emph.end type="italics"/>
              .
                <lb/>
                <arrow.to.target n="fig9"/>
              </s>
            </p>
            <figure id="fig9" number="11"/>
            <p type="caption">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Deſcriptio VI
                <emph.end type="italics"/>
              .</s>
            </p>
            <figure number="12"/>
            <p type="caption">
              <s>E.
                <emph type="italics"/>
              hu­
                <lb/>
              midum
                <lb/>
              æquale
                <emph.end type="italics"/>
                <lb/>
              A. </s>
            </p>
            <p type="caption">
              <s>F.
                <emph type="italics"/>
              humidum ęquale
                <emph.end type="italics"/>
              D.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>Cęterùm non ſatis hęc cum Ariſtotelica
                <expan abbr="ſentẽtia">ſententia</expan>
                <expan abbr="cõ-uenire">con­
                  <lb/>
                uenire</expan>
              mihi videntur. </s>
              <s>Mirum
                <expan abbr=".n.">enim</expan>
              admodum eſt aquá
                <lb/>
              ſua grauitate ſuperare terram, cùm grauior ſeipſa vi­
                <lb/>
              deatur eſſe propter terræ participationem. </s>
              <s>Tum de­
                <lb/>
              inde quòd non plenè mihi ſatisfaciunt hę rationes, ſi
                <lb/>
              cauſſam doceri velim, cur lignum & vas, quod alio­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg3018"/>
                <lb/>
              quin enatat, tum demum ſubmergatur, vbi aqua ple­
                <lb/>
              num fuerit; nihilominus quia par aquæ illius quæ
                <lb/>
                <expan abbr="cõtinetur">continetur</expan>
              in vaſe, pondus exiſtit, ad
                <expan abbr="ſummũ">ſummum</expan>
              in
                <lb/>
              ſuperficie conſiſteret: attamen ad imum
                <expan abbr="vſq.">vſque</expan>
              prope­
                <lb/>
              rare
                <expan abbr="cõſpicitur">conſpicitur</expan>
              . </s>
              <s>Huc accedit quae perſpicuè veteres
                <expan abbr="cõfutauit">confutauit</expan>
              Ariſt. </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              a
                <emph.end type="sup"/>
              quia
                <expan abbr="corporũ">corporum</expan>
                <expan abbr="leuiũ">leuium</expan>
              motus
                <expan abbr="ſursũ">ſursum</expan>
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg3019"/>
                <lb/>
              ad ſuum
                <expan abbr="locũ">locum</expan>
              ex grauiorum pulſione fieri
                <expan abbr="cõtenderent">contenderent</expan>
              , & profectò
                <expan abbr="videret̃">videretur</expan>
              illud neceſſariò
                <expan abbr="cõſequi">conſequi</expan>
              ,
                <lb/>
              vt
                <expan abbr="oĩa">omnia</expan>
              corpora naturalia forent grauia
                <expan abbr="ſecũdùm">ſecundùm</expan>
                <expan abbr="naturã">naturam</expan>
              ; nulla
                <expan abbr="oīno">omnino</expan>
              leuia,
                <expan abbr="">quin</expan>
              prorſus eueniret
                <expan abbr="idẽ">idem</expan>
              , ſi
                <lb/>
              aër & ignis in ima aquæ ſede
                <expan abbr="collocarent̃">collocarentur</expan>
              . </s>
              <s>Et
                <expan abbr="q̃uis">quauis</expan>
              ab Ariſt. </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              b
                <emph.end type="sup"/>
              pulſio
                <expan abbr="cõcedat̃">concedatur</expan>
              in elementis, vnde terræ
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg3020"/>
                <lb/>
              partes
                <expan abbr="cõtrahant̃">contrahantur</expan>
              in
                <expan abbr="orbẽ">orbem</expan>
              , non eſt, mea
                <expan abbr="quidẽ">quidem</expan>
              ſententia, talis, vt de ſuo loco naturali grauia pellat, ſed
                <lb/>
              vt magis
                <expan abbr="cẽtrũ">centrum</expan>
              verſus deducat. </s>
              <s>
                <expan abbr="Itaq.">Itaque</expan>
                <expan abbr="cõfluxus">confluxus</expan>
              erit in humido
                <expan abbr="ſuperãte">ſuperante</expan>
              ad partes inferiores per ſe
                <expan abbr="qui-dẽ">qui­
                  <lb/>
                dem</expan>
              ad
                <expan abbr="centrũ">centrum</expan>
              , ſed ſi fortè quæ ſunt in ſuo loco reſiſtant (
                <expan abbr="">nam</expan>
              propter
                <expan abbr="grauitatẽ">grauitatem</expan>
              non facilè ſe de ſuo loco
                <lb/>
                <expan abbr="patiunt̃">patiuntur</expan>
              extrudi) collapſus in
                <expan abbr="inferiorẽ">inferiorem</expan>
                <expan abbr="ſedẽ">ſedem</expan>
              , vt, ſi
                <expan abbr="">non</expan>
              directò,
                <expan abbr="ſaltẽ">ſaltem</expan>
              eo quo poſſunt, modo
                <expan abbr="centrũ">centrum</expan>
                <expan abbr="con-ſequant̃">con­
                  <lb/>
                ſequantur</expan>
              :
                <expan abbr="oĩno">omnino</expan>
              verò per accidens ex hoc impulſu leuia
                <expan abbr="ferunt̃">feruntur</expan>
              in
                <expan abbr="ſuũ">ſuum</expan>
                <expan abbr="locũ">locum</expan>
              , ſed ſuapte natura id
                <expan abbr="ẽt">etiam</expan>
              ob­
                <lb/>
              tinuere, vt pergrauiora
                <expan abbr="enatẽt">enatent</expan>
              . </s>
              <s>Proptereà
                <expan abbr="tãti">tanti</expan>
              faciemus has cauſſas à mathematicis approbatas,
                <expan abbr="quã-">quan­
                  <lb/>
                </expan>
                <arrow.to.target n="marg3021"/>
                <lb/>
                <expan abbr="">tum</expan>
                <expan abbr="">cum</expan>
                <expan abbr="corporũ">corporum</expan>
                <expan abbr="propẽſione">propenſione</expan>
                <expan abbr="cõſentiũt">conſentiunt</expan>
              , & accipiemus ea quę
                <expan abbr="ſequunt̃">ſequuntur</expan>
              ; ex
                <expan abbr="quib9">quibus</expan>
              illa
                <expan abbr="ſequunt̃">ſequuntur</expan>
              , omittemus,
                <lb/>
              & quae per
                <expan abbr="humidũ">humidum</expan>
                <expan abbr="quidq.">quidque</expan>
                <expan abbr="qũocunq.">quocunque</expan>
              moueatur, ad
                <expan abbr="facilẽ">facilem</expan>
                <expan abbr="difficilemq́">difficilemque</expan>
              . </s>
              <s>medij
                <expan abbr="partitionẽ">partitionem</expan>
              deducamus, de
                <lb/>
              qua re ſuprà diximus, qua de
                <expan abbr="elementorũ">elementorum</expan>
                <expan abbr="motib9">motibus</expan>
              verba fecimus. </s>
              <s>Ob
                <expan abbr="">eam</expan>
                <expan abbr="igit̃">igitur</expan>
                <expan abbr="cauſsã">cauſsam</expan>
                <expan abbr="vr̃">videtur</expan>
              id tribuiſſe Phi­
                <lb/>
              loſophus craſsitudini & ſubtilitati medij. </s>
              <s>
                <expan abbr="quemadmodũ">quemadmodum</expan>
              de nauibus onerariis
                <expan abbr="dictũ">dictum</expan>
              eſt ſuprà. </s>
              <s>Ergo
                <lb/>
              cauſſa
                <expan abbr="illorũ">illorum</expan>
                <expan abbr="">quae</expan>
              à Seneca
                <expan abbr="quærebant̃">quærebantur</expan>
              , ad initia ſolita
                <expan abbr="referẽda">referenda</expan>
              eſt per ſe;
                <expan abbr="dominiũ">dominium</expan>
              videlicet
                <expan abbr="elemẽtorũ">elementorum</expan>
              ,
                <lb/>
              & medij
                <expan abbr="facultatẽ">facultatem</expan>
              . </s>
              <s>quo fit, vt ſi mobile
                <expan abbr="poteſtatẽ">poteſtatem</expan>
              , medij ſuperet, veluti
                <expan abbr="plūbũ">plumbum</expan>
              aquæ
                <expan abbr="cõtinuitatẽ">continuitatem</expan>
              ; per
                <lb/>
                <expan abbr="ipsã">ipsam</expan>
                <expan abbr="moueat̃">moueatur</expan>
              ; ſi minus, vt
                <expan abbr="oleũ">oleum</expan>
              aut
                <expan abbr="lignũ">lignum</expan>
              , ſeu natiua
                <expan abbr="propẽſione">propenſione</expan>
              , ſiue
                <expan abbr="ẽt">etiam</expan>
              externa aliqua affectione; plus
                <lb/>
              aquæ minuſúe
                <expan abbr="rõne">ratione</expan>
              virtutis
                <expan abbr="p̃pollẽtis">propollentis</expan>
              ſuperemineat, ſed
                <expan abbr="qm̃">quam</expan>
                <expan abbr="liqda">liquida</expan>
                <expan abbr="ſubeũt">ſubeunt</expan>
              ;
                <expan abbr="ẽt">etiam</expan>
              p
                <expan abbr="accidẽs">accidens</expan>
              euenit, vt gra­
                <lb/>
              uia
                <expan abbr="quadã">quadam</expan>
              ex parte
                <expan abbr="natar̃">natarum</expan>
                <expan abbr="videant̃">videantur</expan>
                <expan abbr="ĩ">in</expan>
              aqs. </s>
              <s>Cur
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
              vas, vbi
                <expan abbr="plenũ">plenum</expan>
              fuerit,
                <expan abbr="ĩ">in</expan>
              aqua
                <expan abbr="mergat̃">mergatur</expan>
              , mox aperiemus.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3018"/>
              F</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3019"/>
              a 1. de cęl.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3020"/>
              b 2. de cęl.
                <lb/>
              </s>
              <s>T. 104.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg3021"/>
              G</s>
            </p>
            <p type="head">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Aliquot problemata de motibus qui per aquam, vel per aërem & aquam communiter fiunt,
                <lb/>
              proponuntur. </s>
              <s>Cap. </s>
              <s>XXX
                <emph.end type="italics"/>
              .</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>EORVM occaſio quæ nuper expoſuimus, & contra mathematicos (vt opinamur) tranſegi­
                <lb/>
              mus; illa item quæ de grauium motu per aquam & aërem
                <expan abbr="cõmuniter">communiter</expan>
              fieri ſolent, à neotericis
                <lb/>
              in
                <expan abbr="controuerſiã">controuerſiam</expan>
              reuocata fuerunt, me quoque adigunt ad rerum
                <expan abbr="nonnullarũ">nonnullarum</expan>
              cauſſas perquirendas.
                <lb/>
              </s>
              <s>
                <expan abbr="Nanq.">Nanque</expan>
              etſi videntur hæc vim problematum redolere, & idcirco ſeparatum
                <expan abbr="quoddã">quoddam</expan>
              flagitare volu­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg3022"/>
                <lb/>
              men; ita poteſt apud me ſignificandæ cauſſæ
                <expan abbr="deſideriũ">deſiderium</expan>
              , vt etiam lectoris auctoritate cogat abuti, quae
                <lb/>
              etſi veluti viator itineris optat finem, ſic & mens exitum quæſtionis attendit; tamen ſicut in antro­
                <lb/>
              feſſum requieſcere nonnunquam eſt
                <expan abbr="iucundũ">iucundum</expan>
              ; ſic menti tantiſper in rebus quæ frequenter ſeſe
                <expan abbr="dãt">dant</expan>
              ,
                <lb/>
              eſſe curioſam, & illò diuerti placet. </s>
              <s>Nam præter id quod ſuprà tetigimus ab experientia ſignifica­
                <lb/>
              tum nempe vas, quod cęteroquin eminebat in aquis, vbi plenum aqua fuerit, nihilominus ad imum
                <lb/>
              proficiſci, quod ſanè difficiles extricatus habet;
                <expan abbr="">quin</expan>
                <expan abbr="neq.">neque</expan>
              id vaſis naturæ
                <expan abbr="põt">potest</expan>
              adſcribi, quod
                <expan abbr="ẽt">etiam</expan>
              ſi diſ­
                <lb/>
              ſoluatur ex aqua extabit; nec illi aquę, quæ recipitur, cum ipſa propter
                <expan abbr="æqualẽ">æqualem</expan>
              poteſtatem,
                <expan abbr="quã">quam</expan>
              habet
                <lb/>
                <expan abbr="">cum</expan>
              reliqua, in
                <expan abbr="eadẽ">eadem</expan>
              ſuperficie manere potius debeat:
                <expan abbr="quęſitũ">quęſitum</expan>
                <expan abbr="quoq.">quoque</expan>
              eſt; quare ligna quæ per aërem
                <lb/>
              erecta ceciderunt, vbi ad
                <expan abbr="aquã">aquam</expan>
              peruenere, ſtrata fluitare
                <expan abbr="cõſuerint">conſuerint</expan>
              . </s>
              <s>Ego verò primi illius
                <expan abbr="cauſsã">cauſsam</expan>
              duo
                <lb/>
              capita continere crediderim. </s>
              <s>Primum
                <expan abbr="quidẽ">quidem</expan>
              , quod pertinet ad
                <expan abbr="motũ">motum</expan>
              ipſum qui fit in proprio loco;
                <lb/>
              alterum verò, cur id aquę illius peculiare ſit, vt
                <expan abbr="naturã">naturam</expan>
                <expan abbr="ſuã">ſuam</expan>
              non ſeruet, cùm
                <expan abbr="ẽt">etiam</expan>
              aër in vaſe
                <expan abbr="naturã">naturam</expan>
                <expan abbr="ſuã">ſuam</expan>
                <lb/>
                <expan abbr="retinẽs">retinens</expan>
              ex aquis enatet. </s>
              <s>Arbitror
                <expan abbr="equidẽ">equidem</expan>
              ,
                <expan abbr="qm̃">quam</expan>
              aqua per illud vas, à quo
                <expan abbr="cõtinet̃">continetur</expan>
              , à toto ſegregata eſt:
                <lb/>
                <expan abbr="ideoq́">ideoque</expan>
              . </s>
              <s>totius beneficio
                <expan abbr="">non</expan>
                <expan abbr="pollẽs">pollens</expan>
              ,
                <expan abbr="tanq̃">tanquam</expan>
              aliud quid, ab aqua diuerſum,
                <expan abbr="propriũ">proprium</expan>
                <expan abbr="põdus">pondus</expan>
              habet, &
                <expan abbr="reliquã">reliquam</expan>
                <lb/>
                <expan abbr="aquã">aquam</expan>
              ,
                <expan abbr="tanq̃">tanquam</expan>
                <expan abbr="mediũ">medium</expan>
              per quod
                <expan abbr="ferat̃">feratur</expan>
              , opprimit, ſimul diuidit,
                <expan abbr="neq.">neque</expan>
              vas, vt
                <expan abbr="lignũ">lignum</expan>
                <expan abbr="sĩpliciter">simpliciter</expan>
              deſcendit, ſed </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>