Buonamici, Francesco, De motu libri X

List of thumbnails

< >
61
61
62
62
63
63
64
64
65
65
66
66
67
67
68
68
69
69
70
70
< >
page |< < of 1055 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s>
                <pb pagenum="41"/>
                <arrow.to.target n="marg393"/>
                <lb/>
              Theodorum Metochyten, quos Atticos, generatim dictos fuiſſe coniicimus ab interprete tertij de
                <lb/>
              Anima,
                <expan abbr="quẽ">quem</expan>
              ſub Ioannis
                <expan abbr="Grãmatici">Grammatici</expan>
              nomine tractamus, ſed obſeruarunt
                <expan abbr="nõnulli">nonnulli</expan>
                <expan abbr="Stephanũ">Stephanum</expan>
              eſſe &
                <lb/>
              ipſum Ariſtotelis
                <expan abbr="interpretẽ">interpretem</expan>
              , ſed cuias ipſe fuerit è quo ordine, qua ætate nil certi ſuccurrit quod
                <lb/>
              affirmari valeat. </s>
              <s>Aliquanto ante hæc
                <expan abbr="tẽpora">tempora</expan>
              diſciplinæ Alexandriæ excultæ ſunt
                <expan abbr="earũ">earum</expan>
              profeſſores
                <lb/>
              Ammonij &
                <expan abbr="Grãmatici">Grammatici</expan>
              ; atque illi quidem ſæpè doctori ſuo parùm amici. </s>
              <s>Ex interpretibus Ari­
                <lb/>
              ſtotelis illi etiam Platoni dediti; neſcio verò tenuerint'ne; cùm è Gręcia pulſi fuerint, Simplicius,
                <lb/>
              Priſcianus Lydus, & Olympiodorus; & hic
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              non valdè Ariſtoteli addictus. </s>
              <s>Inde ad Arabas di­
                <lb/>
              ſciplina Peripatetica permanauit; apud hos Auerroës & Auicenna floruerunt;
                <expan abbr="quamquã">quamquam</expan>
              in Hi­
                <lb/>
              ſpania tenuere: pòſt ad Britannos & Germanos; inter hos excelluit quamquam longo poſt
                <expan abbr="tẽ-pore">ten­
                  <lb/>
                pore</expan>
              Scotus. </s>
              <s>A Britannis & Germanis opera Karolimagni, qui Longobardis ſubiugatis, & Italia
                <lb/>
              ab
                <expan abbr="eorũ">eorum</expan>
              tyrannide liberata, Romæ, Bononiæ, Ticini gymnaſia publica erexit; philoſophia longo
                <lb/>
              temporis interuallo migrauit ad Italos: horum omnium Coryphęus D. Thomas.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg378"/>
              H</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg379"/>
              A</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg380"/>
              B</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg381"/>
              a 1. ad Eu.
                <lb/>
              </s>
              <s>c. 3.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg382"/>
              b 1. De cę­
                <lb/>
              lo T. 101.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg383"/>
              C</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg384"/>
              c 13. Met.
                <lb/>
              c. 1.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg385"/>
              D</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg386"/>
              d 1. Polit.
                <lb/>
              c. 9.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg387"/>
              e 1. ad Eu.
                <lb/>
              </s>
              <s>c. 1.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg388"/>
              E</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg389"/>
              a 1. De E­
                <lb/>
              lem</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg390"/>
              F</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg391"/>
              G</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg392"/>
              H</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg393"/>
              A</s>
            </p>
            <p type="head">
              <s>
                <emph type="italics"/>
              Explicatur generatim, quo pacto ſcientiarum principia tractentur, & quam viam tenuerit
                <lb/>
              Ariſtoteles, dum veterum ſententias de principijs conuellit. </s>
              <s>Cap. </s>
              <s>VII
                <emph.end type="italics"/>
              .
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg394"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s>
                <margin.target id="marg394"/>
              B</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s>CAETERVM ſententiæ de rerum ſumma exiſtunt, quippe quòd initia phyſiologiæ per­
                <lb/>
              tentent, & ex his aliquæ ſic labefactent, vt ipſi nil planè relinquant, quo firmari poſsit.
                <lb/>
              </s>
              <s>Quare conſtituendum quippiam fuit quo phyſicè inſiſteret. </s>
              <s>id ab Ariſtotele confectum fuiſſe
                <lb/>
              ſcimus: ſed qua ratione, qua via, & quatenus factitatum, non æquè conſtat apud omnes. </s>
              <s>Igitur
                <lb/>
              antequàm cominus accedamus ad ea perpendenda quæ veteres philoſophi decreuerint, breui­
                <lb/>
              ter explicare præſtabit, quemadmodum ſcientiæ in ſuorum principiorum tractatione verſentur.
                <lb/>
              </s>
              <s>Ab iis verò exordium diſputationis noſtræ ducetur quæ monuit
                <expan abbr="quondã">quondam</expan>
              nos Ariſtoteles in qua­
                <lb/>
              que quęſtione veſtiganda. </s>
              <s>
                <emph type="sup"/>
              a
                <emph.end type="sup"/>
              Ea verò etſi ad Geometriam ab ipſo accommodantur, nihilominus
                <arrow.to.target n="marg395"/>
                <lb/>
              ad phyſicen facilè tranſumuntur. </s>
              <s>ita enim illa pręcepta traduntur, vt ab vnius
                <expan abbr="ſciẽtiæ">ſcientiæ</expan>
              progreſſu,
                <lb/>
              de omnibus idem fiat iudicium. </s>
              <s>Quamobrem è diſputationibus quaſdam naturales eſſe pone­
                <lb/>
              mus, alias autem
                <expan abbr="">non</expan>
              naturales, eas naturales appellamus quæ pendent ex principiis philoſophiæ
                <lb/>
              naturalis. </s>
              <s>Non naturales autem, vel quòd phyſiologiæ principia non aſſumant, vel quòd iis ab­
                <lb/>
              utantur. </s>
              <s>Cùm tot modis tractentur quęſtiones, illud ratum eſſe oportet, dum verſamur in ſcien­
                <lb/>
              tia naturali, de non naturalibus abſolutè nihil eſſe dicendum. </s>
              <s>Proinde etiam Plato quendam de
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg396"/>
                <lb/>
              rebus ad Geometriam
                <emph type="sup"/>
              b
                <emph.end type="sup"/>
              pertinentibus ſciſcitantem miſit ad Euclidem, licere autem verba facere
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg397"/>
                <lb/>
              naturali philoſopho de quęſtionibus illis quę ſunt non naturales aliqua ex parte. </s>
              <s>Quocirca ſi di­
                <lb/>
              ſputationes naturales pendent è principiis ſcientiæ naturalis. </s>
              <s>contrà, cùm quęſtiones de principiis
                <lb/>
              rerum naturalium non poſsint eſſe ex hoc genere, neque ordine, & quęſtiones igitur de principiis
                <lb/>
              rerum naturalium, erunt omnino non naturales. </s>
              <s>oportebit enim eſſe
                <expan abbr="principiorũ">principiorum</expan>
              principia, quod
                <lb/>
              ſcientię prorſus aduerſatur. </s>
              <s>Verùm fac incidere controuerſiam de principiis huius methodi, cu­
                <lb/>
              ius'nam officium erit illa tractare? </s>
              <s>Profectò principia cuiuſdam ſcientiæ, aut in alia principia re­
                <lb/>
              ſoluuntur, aut ſunt abſolutè prima. </s>
              <s>Rurſus, ſi tractanda ſunt, aut ita illa tractare oportet, vt de­
                <lb/>
              monſtrentur, aut vt reſpondeamus ad obiectiones. </s>
              <s>Ac ſi ea demonſtrari contingat; aut per cauſſas
                <lb/>
              demonſtrantur, aut per nota nobis. </s>
              <s>Inſuper obiectiones ad quas reſpondendum eſt, aut pendent
                <lb/>
              ex illius ſcientię principiis, aut illa euertunt. </s>
              <s>Si igitur illis alia principia pręcedant, eorum proba­
                <lb/>
              tio pertinet ad eam ſcientiam quæ verſatur in notitia principiorum ſuperiorum, hęc autem ſub­
                <lb/>
              alternans à dialecticis appellatur. </s>
              <s>Si verò principia prima fuerint abſolutè, aut hæc euidentia per
                <lb/>
              ſe ſunt, ita vt ſolius ſenſus auxilio noteſcant, aut ſi non adeò
                <expan abbr="cõſpicua">conſpicua</expan>
              fuerint, nec demonſtrantur
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg398"/>
                <lb/>
              item; ſed admonitione quadam perſuadentur, ea verò communis eſſe cuique ſcientiæ poteſt, aut
                <lb/>
              quanquam conſpicua, ſi negentur propter proteruientes vna redargutione confirmantur. </s>
              <s>id au­
                <lb/>
              tem præſtat habitus dialecticus. </s>
              <s>Generatim verò in illa ſcientia in qua tanquàm principia ſumun­
                <lb/>
              tur, ea ſupponi oportet, et ſi quo pacto tractentur, ita tractentur, vt aut declarentur per nota no­
                <lb/>
              bis, aut vt tollantur obiectiones, non omnes ſanè, ſed illæ quæ è principiis eius ſcientiæ ducuntur.
                <lb/>
              </s>
              <s>Itaque aut vbi non ſupponantur phyſiologię principia, aut afferantur rationes, quę ipſa funditus
                <lb/>
              è medio tollant, non abutentes neque detorquentes illa, non erit munus philoſophi naturalis ea
                <lb/>
              tractare. </s>
              <s>Verùm ſi de principiis exiſtant, aut erit ſubalternantis officium, aut communis
                <expan abbr="cuiuſdã">cuiuſdam</expan>
              ,
                <lb/>
              ſiue ea fuerit prima philoſophia, ſiue dialectica. </s>
              <s>Sed cùm ſcientiæ principia varia ſint,
                <expan abbr="variiq́">variique</expan>
              .
                <lb/>
              </s>
              <s>ſcientiarum ordines: age nunc particulatim ſingula percurramus, & ius
                <expan abbr="ſuũ">ſuum</expan>
              cuique ſcientiæ red­
                <lb/>
              dere nitamur. </s>
              <s>Quid verò controuerſię ſit adhibitis hiſce diſtinctionibus facilè intelligetur. </s>
              <s>
                <expan abbr="">Nam</expan>
              ge­
                <lb/>
              nera
                <expan abbr="probationũ">probationum</expan>
              tripliciter diſtribuimus. </s>
              <s>aut enim ſunt ex cauſsis, aut ex effectis, aut ex notis no­
                <lb/>
              bis; quid
                <expan abbr="autẽ">autem</expan>
              differat nota nobis ab effectibus anteà
                <expan abbr="dictũ">dictum</expan>
              eſt. </s>
              <s>Prętereà principia ſunt illa ex
                <expan abbr="quib.">quibus</expan>
                <lb/>
              </s>
              <s>demonſtramus, aut de quibus, i. </s>
              <s>ipſa ſubiecta. </s>
              <s>hęc
                <expan abbr="autẽ">autem</expan>
              vel generalia ſunt
                <expan abbr="cuiuſdã">cuiuſdam</expan>
              ſcientię totius,
                <lb/>
              vel propria cuiuſdam partis, atque illa
                <expan abbr="quidẽ">quidem</expan>
                <expan abbr="quorũ">quorum</expan>
              principia partes
                <expan abbr="proprietatesq́">proprietatesque</expan>
              . </s>
              <s>veſtigantur. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>