1reſpectu aëris a c, qui reſiſtit apprehenſa a b in c.
Et iam minus fere
batur quinta parte, ideo longius eiaculabitur triplo ex a, quàm ex
c. Nec tamen maiore impetu, quia obliquè fertur, & quæ obliquè
feriunt, minore cum impetu feriunt: at que eo magis ſi leuia fuerint: ab
aëre enim circumambiente perturbantur, & in incertum trudun
tur. Quæ ergo grauia ſunt ex medio emiſſa, & ad æquidiſtantem
longius feruntur, & maiore cum impetu, quia magis directè: leuia
autem longius ex imo, ſed minore cum impetu, ſi aliqua cauſa à re
cto, & æquidiſtante declinauerint. At ſi à ſuprema parte, & iuxta
cuſpidem, neque procul feruntur, neque cum impetu ob cauſas di
ctas. Eadem quoque ratio eſt omnium machinarum: ideò ob lon
gę longius eiaculantur, quoniam proportionem ſeruant ad cana
lem. Sed de hoc inferius agetur.
batur quinta parte, ideo longius eiaculabitur triplo ex a, quàm ex
c. Nec tamen maiore impetu, quia obliquè fertur, & quæ obliquè
feriunt, minore cum impetu feriunt: at que eo magis ſi leuia fuerint: ab
aëre enim circumambiente perturbantur, & in incertum trudun
tur. Quæ ergo grauia ſunt ex medio emiſſa, & ad æquidiſtantem
longius feruntur, & maiore cum impetu, quia magis directè: leuia
autem longius ex imo, ſed minore cum impetu, ſi aliqua cauſa à re
cto, & æquidiſtante declinauerint. At ſi à ſuprema parte, & iuxta
cuſpidem, neque procul feruntur, neque cum impetu ob cauſas di
ctas. Eadem quoque ratio eſt omnium machinarum: ideò ob lon
gę longius eiaculantur, quoniam proportionem ſeruant ad cana
lem. Sed de hoc inferius agetur.
Prop. 107.
Propoſitio centeſimatertia decima.
Diligentia, & uſus puerilis efficit, ut uirga feratur ſecundum me
dium rectianguli: uir autem non conſtanter iacit, & ſecundum re
ctum, at rectus inceſſus in leuibus, quia ab aëre in obliquum defle
ctitur uirga ob longitudinem efficit, ut inflectatur infrà celerius, &
deſinat citius motus, ac finiatur. Tertia cauſa eſt, quòd leuiſsima
non adeò recipiunt impetum ut grauia: nam leuiſsimam & exigu
am ligni portionem maximo nixu uix excutiemus è manu. Cauſa
ergo eſt: quoniam uim, oportet, ut habeat, quod contra naturam
mouetur, ut naturaliter moueri poſsit, quæcunque igitur naturaliter
exiguum habent motum, ut pluma, palea, feſtucæ nulla ratione ue
hementer contra naturam agi poſſunt. Quædam ergo à pueris lon
gius iaciuntur ob ſolam peritiam, & exercitationem, quædam quo
niam ad angulum latiorem magis feruntur, quàm ſit rectus, quæ
dam quoniam leuiſsima ſunt. Sed ſi leuiora non feruntur ualido
motu uiolento, cur tamen à pueris iacta longius feruntur? Ratio eſt,
quoniam maior uis deficiente obiecto magis fatigatur, atque ideò
minus mouet. Propter hæc igitur omnia non ſolùm in pueris, ſed
in machinis, quæ accommodata ſunt, melius impelluntur, a c lon
gius feruntur, quàm leuiſsima. nam nec palea ſcorpione iacta tam
procul, quàm ſagitta fertur, cum proportio maior ſit, tamen ad pa
leam, quàm ad ſagittam. Inde fit, ut quemadmodum Turca ille lite
ras ſui Principis, cum timeret ad noſtros propius accedere, lapidi al
ligatas longius emiſit. Cauſam autem huius docet Ariſtoteles in
Mechanicis dum quærit cur, & grauia & leuia ualde longe proijci
nequeunt: nam grauia nimis, moueri non facilè poſſunt: leuia etiam
ualde ad rem mouere non ualent. Ob hæc utra que ex his paruo cum
dium rectianguli: uir autem non conſtanter iacit, & ſecundum re
ctum, at rectus inceſſus in leuibus, quia ab aëre in obliquum defle
ctitur uirga ob longitudinem efficit, ut inflectatur infrà celerius, &
deſinat citius motus, ac finiatur. Tertia cauſa eſt, quòd leuiſsima
non adeò recipiunt impetum ut grauia: nam leuiſsimam & exigu
am ligni portionem maximo nixu uix excutiemus è manu. Cauſa
ergo eſt: quoniam uim, oportet, ut habeat, quod contra naturam
mouetur, ut naturaliter moueri poſsit, quæcunque igitur naturaliter
exiguum habent motum, ut pluma, palea, feſtucæ nulla ratione ue
hementer contra naturam agi poſſunt. Quædam ergo à pueris lon
gius iaciuntur ob ſolam peritiam, & exercitationem, quædam quo
niam ad angulum latiorem magis feruntur, quàm ſit rectus, quæ
dam quoniam leuiſsima ſunt. Sed ſi leuiora non feruntur ualido
motu uiolento, cur tamen à pueris iacta longius feruntur? Ratio eſt,
quoniam maior uis deficiente obiecto magis fatigatur, atque ideò
minus mouet. Propter hæc igitur omnia non ſolùm in pueris, ſed
in machinis, quæ accommodata ſunt, melius impelluntur, a c lon
gius feruntur, quàm leuiſsima. nam nec palea ſcorpione iacta tam
procul, quàm ſagitta fertur, cum proportio maior ſit, tamen ad pa
leam, quàm ad ſagittam. Inde fit, ut quemadmodum Turca ille lite
ras ſui Principis, cum timeret ad noſtros propius accedere, lapidi al
ligatas longius emiſit. Cauſam autem huius docet Ariſtoteles in
Mechanicis dum quærit cur, & grauia & leuia ualde longe proijci
nequeunt: nam grauia nimis, moueri non facilè poſſunt: leuia etiam
ualde ad rem mouere non ualent. Ob hæc utra que ex his paruo cum