Cardano, Geronimo, Opvs novvm de proportionibvs nvmerorvm, motvvm, pondervm, sonorvm, aliarvmqv'e rervm mensurandarum, non solùm geometrico more stabilitum, sed etiam uarijs experimentis & observationibus rerum in natura, solerti demonstratione illustratum, ad multiplices usus accommodatum, & in V libros digestum. Praeterea Artis Magnae, sive de regvlis algebraicis, liber vnvs abstrvsissimvs & inexhaustus planetotius Ariothmeticae thesaurus ... Item De Aliza Regvla Liber, hoc est, algebraicae logisticae suae, numeros recondita numerandi subtilitate, secundum Geometricas quantitates inquirentis ...
page |< < of 291 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="id001997">
                <pb pagenum="110" xlink:href="015/01/129.jpg"/>
              utilis. </s>
              <s id="id001998">Vtilitas ergo prima eſt, cum circumuertitur in plano, uelut
                <lb/>
              in rotis ſcytalis, & ſphæris. </s>
              <s id="id001999">Secunda quæ minor eſt, cum à ſuperfi­
                <lb/>
              cie circumuertitur, ut in trochleis. </s>
              <s id="id002000">Tertia cum à coloppis, quæ mi­
                <lb/>
              nima eſt omnium, ut in ſucculis. </s>
              <s id="id002001">Motus autem cœli non eſt ex tri­
                <lb/>
              plici primo genere, cum ſit in loco, & non ad locum, neque ut rotæ
                <lb/>
              molaris: nam ille eſt ex axe: nec ut in trochlea: nam in ea axis quieſ­
                <lb/>
              cit ipſum autem cœlum circa axem non uertitur, ſed cum axe, ſi ta­
                <lb/>
              men inſecabilis linea circumagi poteſt dici. </s>
              <s id="id002002">Relinquitur ergo, ut
                <lb/>
              Cœli motus propior ſit motui ſucculæ, quàm alij motui. </s>
              <s id="id002003">Differt
                <lb/>
              ab eo in hoc, quod in ſuccula mouetur axis ab orbe: at in cœlo
                <lb/>
              ut non mouetur ab axe, ita nec axis ab orbe: cun que ſit motus ſim­
                <lb/>
              pliciſsimus, in alio genere collocandus eſt: quando quidem in illo
                <lb/>
              nulla pars poſsit dici primo, quod
                <expan abbr="neceſſariũ">neceſſarium</expan>
              eſt in uno quo que
                <expan abbr="horũ">horum</expan>
              .</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id002004">Propoſitio centeſima quinta decima.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id002005">Proportionem motuum impulſionis, & attractionis inter'ſe ab
                <lb/>
              eadem ui declarare.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id002006">Conſtat, quòd attractio cum fune longiore ualidior eſt, quam </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="id002007">
                <arrow.to.target n="marg406"/>
                <lb/>
              cum manibus, quoniam eſt cum motu quodam: motus autem au­
                <lb/>
              get actionem, ideo attractio ualidior eſt hac de cauſa, ſed & impul­
                <lb/>
              ſio cum baculo ualidior eſt, quam cum manibus, quoniam licet col
                <lb/>
              ligere omnes uires in illo baculo, & ipſum applicare loco, unde fa­
                <lb/>
              cilius impelli poteſt. </s>
              <s id="id002008">Velut ſphæra ex medio latere: nam ibi magis
                <lb/>
              colliguntur uires, & ad impellendum facilius eſt, quodcunque leui­
                <lb/>
              us eſt. </s>
              <s id="id002009">Pars autem magis remota à centro grauitatis eſt leuior, his
                <lb/>
              duabus cauſis, ſphæra ex medio latere facilius ac magis impellitur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="id002010">Sed nos ſupponimus nunc applicationem æqualem eſſe, nam ſe­
                <lb/>
              cus ad impellendum facilius eſt applicare totum corpus, quàm at­
                <lb/>
              tractionem. </s>
              <s id="id002011">Pectore enim magna ui impellimus, nihil eſt compar,
                <lb/>
              quo trahere poſsimus. </s>
              <s id="id002012">Sed, ut dixi, ſit baculus applicatus alicui la­
                <lb/>
              pidi ea parte, qua facilius poteſt impelli & trahi, & quæritur, quæ
                <lb/>
              maior ſit uis, an attrahendi? </s>
              <s id="id002013">& dico quòd homo, uel conatur trahe­
                <lb/>
              re toto corpore, & impellere, at que hoc modo magis trahit, quàm
                <lb/>
              impellet, quoniam corporis pondus melius adhibetur in tractione
                <lb/>
              quàm impulſu: uel citra corporis pondus, ſed ſola ui membrorum:
                <lb/>
              & tunc magis impellit, quoniam impulſus fit corpore prono in
                <expan abbr="an­teriorẽ">an­
                  <lb/>
                teriorem</expan>
              partem, quæ inclinatio, & motus eſt naturalis magis, quàm
                <lb/>
              in attractione in partem poſteriorem. </s>
              <s id="id002014">Sed ubi nulla ſit diuerſitas
                <lb/>
              neque horum, neque figurarum æqualis uis æqualem efficit motum:
                <lb/>
              quia impulſus impellentis comparatione eſt attractio reſpectu al­
                <lb/>
              terius. </s>
              <s id="id002015">Verùm non eſt eadem uis nec propè par impellendi, at que
                <lb/>
              attrahendi hominibus, cum attractio fiat per muſculos ad </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>