1untur.
Et longum eſt opus ſiue per paucos, ſiue per multos quis ef
ficere conetur: ut non minus exigat temporis, quàm obſidio: nam
multitudine unus alterum impedit, & mortui uiuos, ut omnino res
ſit non ſperanda niſi aduerſus inertiſsimos. Pontes euertunt machi
næ, ignes que. Sed ubi etiam muros obtinuerint ob rotunditatem in
illis conſiſtere non poſſunt. Inde à defenſoribus propulſantur ſariſ
ſis, telis, ignibus, tranſuerſis trabibus, machinis: illudque accedit com
modi, ut quanto plures eo facilius excutiantur. Dixi non debere
uereri maxima etiam præter id, quoniam & iſtę ipſę tanto ſanguine
acquiſitę tanto deorum & hominum iniuria modica ſcintilla ignis
ſine munitionibus, exercitibus, ſiue machinis, abſque terræ concuſsio
ne, aut inundatione, uel peſte euertuntur. In illam miſeram lachry
mam patris ſcintilla ignis inferni, cùm Deo placuerit, mittitur, ex qua,
quod coalitum eſt, multis ſeculis imperium luxu, crudelitate, ſtultitia
unius filij, uix uno luſtro toto diſſoluitur. Hanc ſcintillam cum felici
etiam genio ſecum ex utero detulit Alexander Magnus. In alijs alij
genium ſortiti ſunt, alij ſcintillam detulere ab Orco. Ex imperio Aſſy
riorum per luxum Sardanapalus: ex Medorum per ſcintillam Aſtya
ges: ex Perſarum per ſtultitiam Darius: ex Romanorum Honorius. Di
ces, hęc quid ad proportionem? Imò uelut machina ad perpendiculum
librata pauculo illo puluere Pyrio urbem euertit, ita ſcintilla illa infer
ni ignis ſemini magni tyranni indita euertit at que diſſoluit totum re
gnum ſine machinis, ut dixi, uel exercitibus ullis, & quod maius eſt
remedio nullo. Sed puerulo indito luxus, ignauiæ, crudelitatis atque
ſtultitię fontibus, mirabile dictu ſanè, & ad proportionem diuino
rum inſtrumentorum pertinens. Sed redeamus ad inſtitutum: Video
enim, quid poſsit obijci, ſcilicet muros craſſos, et altiores tueri urbem
& ædificia illius poſſe abſque aggeris erectione, & ſi diruantur manere
etiam nihilominus imo magis, quod eſt terram, uſque quoniam eadem
ratione manet, quia concuti non poſsit à machinis: nec hoſtes id cu
raturos, ſperantes hoc ſolum ſufficere, quod mœnia ſolo æquentur, at que id
factum eſt Mediolani, & in arce eius, tum Papię & in Cremonenſi arce.
Verùm ni fallor, ut paruis arcibus à tanta ui tormentorum nullum
eſt præſidium, aut ſalutis ſpes, ita neque conuenit, ut muris humilibus ag
geri confidant, nam & pauci homines tanto labori non ſufficerent,
& agger cum foſſa effoſſa ſcilicet terra defenſores nimis in anguſtum
cogeret. At in urbibus contra eueniet: muris enim erectis altius ma
chinæ lapidum fruſtis hominem occident: an percuſſa ſuperiore par
te ob coniunctionem inferior concutitur, & in de totum ſimul cadit,
ut uidimus Papię, quo cadente, & foſſa impletur, & τEIκολέτοις facilior
aditus ad ſubruendum reliquas partes prębetur: imò perculſi
ficere conetur: ut non minus exigat temporis, quàm obſidio: nam
multitudine unus alterum impedit, & mortui uiuos, ut omnino res
ſit non ſperanda niſi aduerſus inertiſsimos. Pontes euertunt machi
næ, ignes que. Sed ubi etiam muros obtinuerint ob rotunditatem in
illis conſiſtere non poſſunt. Inde à defenſoribus propulſantur ſariſ
ſis, telis, ignibus, tranſuerſis trabibus, machinis: illudque accedit com
modi, ut quanto plures eo facilius excutiantur. Dixi non debere
uereri maxima etiam præter id, quoniam & iſtę ipſę tanto ſanguine
acquiſitę tanto deorum & hominum iniuria modica ſcintilla ignis
ſine munitionibus, exercitibus, ſiue machinis, abſque terræ concuſsio
ne, aut inundatione, uel peſte euertuntur. In illam miſeram lachry
mam patris ſcintilla ignis inferni, cùm Deo placuerit, mittitur, ex qua,
quod coalitum eſt, multis ſeculis imperium luxu, crudelitate, ſtultitia
unius filij, uix uno luſtro toto diſſoluitur. Hanc ſcintillam cum felici
etiam genio ſecum ex utero detulit Alexander Magnus. In alijs alij
genium ſortiti ſunt, alij ſcintillam detulere ab Orco. Ex imperio Aſſy
riorum per luxum Sardanapalus: ex Medorum per ſcintillam Aſtya
ges: ex Perſarum per ſtultitiam Darius: ex Romanorum Honorius. Di
ces, hęc quid ad proportionem? Imò uelut machina ad perpendiculum
librata pauculo illo puluere Pyrio urbem euertit, ita ſcintilla illa infer
ni ignis ſemini magni tyranni indita euertit at que diſſoluit totum re
gnum ſine machinis, ut dixi, uel exercitibus ullis, & quod maius eſt
remedio nullo. Sed puerulo indito luxus, ignauiæ, crudelitatis atque
ſtultitię fontibus, mirabile dictu ſanè, & ad proportionem diuino
rum inſtrumentorum pertinens. Sed redeamus ad inſtitutum: Video
enim, quid poſsit obijci, ſcilicet muros craſſos, et altiores tueri urbem
& ædificia illius poſſe abſque aggeris erectione, & ſi diruantur manere
etiam nihilominus imo magis, quod eſt terram, uſque quoniam eadem
ratione manet, quia concuti non poſsit à machinis: nec hoſtes id cu
raturos, ſperantes hoc ſolum ſufficere, quod mœnia ſolo æquentur, at que id
factum eſt Mediolani, & in arce eius, tum Papię & in Cremonenſi arce.
Verùm ni fallor, ut paruis arcibus à tanta ui tormentorum nullum
eſt præſidium, aut ſalutis ſpes, ita neque conuenit, ut muris humilibus ag
geri confidant, nam & pauci homines tanto labori non ſufficerent,
& agger cum foſſa effoſſa ſcilicet terra defenſores nimis in anguſtum
cogeret. At in urbibus contra eueniet: muris enim erectis altius ma
chinæ lapidum fruſtis hominem occident: an percuſſa ſuperiore par
te ob coniunctionem inferior concutitur, & in de totum ſimul cadit,
ut uidimus Papię, quo cadente, & foſſa impletur, & τEIκολέτοις facilior
aditus ad ſubruendum reliquas partes prębetur: imò perculſi