1quòd tanta ne ſit, ut euidentem in gnomonibus faciat uarietatem,
ſeu quòd incertum adhuc ſit, an id uerè ſoli accidat. Tertium eſt fi
nis umbræ ipſius gnomonis, qui incertus eſt, ut pars non contem
nenda in dubium uertatur, quoniam ſenſim ex obſcuro in illumi
natum feratur, at tamen contemnitur etiam. Quartum quòd cum
ſol moueatur in ſpira, fingitur quaſi in parallelo æquinoctiali circu
lo circumagatur ab his, qui horologia deſcribunt. Quintum quòd
cum inæqualiter in orbe ſuo moueatur quanuis exigua ſit hæc dif
ferentia, æqualiter tamen moueri præſupponitur. Sextum eſt, quòd
dies æquales ſupponuntur, qui tamen tum ex ratione partis pera
gratæ, tum ratione aſcenſus eiuſdem ſunt inæquales, & tamen hæc in
qualitas etiam in horarum computatione prætermittitur. Sed & hęc ut
prior ratione magis, quam ſenſu deprehenditur. Septimum eſt diſcrimen,
q̊d oritur ex uiſus circulo ſeu horizonte, & circulo tranſeunte p cen
trum mundi, nam horizon uere tanto minor eſt circulo magno, quan
tum eſt ſemidiameter terrę, comparatus ad ſemidiametrum orbis cœle
ſtis, ſed eſt inſenſilis quantitatis. Octauum eſt, quod trianguli ex gno
mone umbra, & radijs ſolis latera non mutant lineas, quæ à ſole ad
centrum terræ deueniunt, nec quòd maius eſt, radius ſolis ad uerti
cem hominis breuior habetur femidimetiente. Hæc igitur omnia ſci
otericorum opifices non obſeruant, ſed negligunt. Verum quatuor
tantùm altitudinem poli regionis locum ſolis in eclyptica locum
ſolis in circulo æquinoctialis, uel æquinoctiali parallelo, ex qui
bus tribus fit altitudo ſolis, una in circulo ſcilicet uerticali ab hori
zonte, & differentia lineæ meridianæ à linea uerſus polum, quam
oſtendit lapis Herculeus, de qua dictum eſt ſuperius.
ſeu quòd incertum adhuc ſit, an id uerè ſoli accidat. Tertium eſt fi
nis umbræ ipſius gnomonis, qui incertus eſt, ut pars non contem
nenda in dubium uertatur, quoniam ſenſim ex obſcuro in illumi
natum feratur, at tamen contemnitur etiam. Quartum quòd cum
ſol moueatur in ſpira, fingitur quaſi in parallelo æquinoctiali circu
lo circumagatur ab his, qui horologia deſcribunt. Quintum quòd
cum inæqualiter in orbe ſuo moueatur quanuis exigua ſit hæc dif
ferentia, æqualiter tamen moueri præſupponitur. Sextum eſt, quòd
dies æquales ſupponuntur, qui tamen tum ex ratione partis pera
gratæ, tum ratione aſcenſus eiuſdem ſunt inæquales, & tamen hæc in
qualitas etiam in horarum computatione prætermittitur. Sed & hęc ut
prior ratione magis, quam ſenſu deprehenditur. Septimum eſt diſcrimen,
q̊d oritur ex uiſus circulo ſeu horizonte, & circulo tranſeunte p cen
trum mundi, nam horizon uere tanto minor eſt circulo magno, quan
tum eſt ſemidiameter terrę, comparatus ad ſemidiametrum orbis cœle
ſtis, ſed eſt inſenſilis quantitatis. Octauum eſt, quod trianguli ex gno
mone umbra, & radijs ſolis latera non mutant lineas, quæ à ſole ad
centrum terræ deueniunt, nec quòd maius eſt, radius ſolis ad uerti
cem hominis breuior habetur femidimetiente. Hæc igitur omnia ſci
otericorum opifices non obſeruant, ſed negligunt. Verum quatuor
tantùm altitudinem poli regionis locum ſolis in eclyptica locum
ſolis in circulo æquinoctialis, uel æquinoctiali parallelo, ex qui
bus tribus fit altitudo ſolis, una in circulo ſcilicet uerticali ab hori
zonte, & differentia lineæ meridianæ à linea uerſus polum, quam
oſtendit lapis Herculeus, de qua dictum eſt ſuperius.
Propoſ. 84.
Cognita ratione umbrę ad gno
monem ſinum, & arcum altitudi
nis ab horizonte quouis tempo
re dignoſcere.
monem ſinum, & arcum altitudi
nis ab horizonte quouis tempo
re dignoſcere.
132[Figure 132]
Sit circulus magnus, in quo ſol
a f g ſuperſtans ad perpendicu
lum circulo uiſus f e g, quos mani
feſtum eſt tranſire per idem cen
trum mundi c, quia magni ſunt, &
ſit c d erecta ad perpendiculum
ſuper f g, nam perinde eſt per ſe
ptimum contemptum, ac ſi ſuper
ficies horizontis tranſeat per terrę centrum, & pedes per octauum,
ideo proportio e c ad c d umbræ ad gnomonem, ut b e ad b a, ergo
a f g ſuperſtans ad perpendicu
lum circulo uiſus f e g, quos mani
feſtum eſt tranſire per idem cen
trum mundi c, quia magni ſunt, &
ſit c d erecta ad perpendiculum
ſuper f g, nam perinde eſt per ſe
ptimum contemptum, ac ſi ſuper
ficies horizontis tranſeat per terrę centrum, & pedes per octauum,
ideo proportio e c ad c d umbræ ad gnomonem, ut b e ad b a, ergo