Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010136
">
<
pb
pagenum
="
575
"
xlink:href
="
016/01/222.jpg
"/>
coquantur, nam caliditate, & tenuitate, qui
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1426
"/>
<
lb
/>
bus præſtat, penetrat, & lique facit. </
s
>
<
s
id
="
s.010137
">Simili ra
<
lb
/>
tione ligno iuniperi veru factum, carnes
<
lb
/>
omnes, quæ in eo torrentur, odore afficit iu
<
lb
/>
cundo. </
s
>
<
s
id
="
s.010138
">Multi autem ligneis verubus vtuntur
<
lb
/>
pro ferreis. </
s
>
<
s
id
="
s.010139
">Itaque animaduertendum eſt, ex
<
lb
/>
quibus lignis fiunt verua: vbi enim ſapor at
<
lb
/>
que odor, ibi vires. </
s
>
<
s
id
="
s.010140
">Manifeſtum eſt igitur
<
lb
/>
aliquid & hoc, & talia ad ſalutem conferre.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010141
">Sed & non ſolùm arte, verùm natura etiam
<
lb
/>
ſaporibus iuncti ſunt odores: caro enim aſ
<
lb
/>
ſata tunc optima eſt atque tollenda, cùm
<
lb
/>
optimè olet. </
s
>
<
s
id
="
s.010142
">Saporis enim indicium odor. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010143
">
<
margin.target
id
="
marg1425
"/>
Quomodo
<
lb
/>
odor abſque
<
lb
/>
ſubſtantia in
<
lb
/>
obſoniis re
<
lb
/>
linquatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010144
">Quomodo ci
<
lb
/>
namomi ſe
<
lb
/>
muncia in
<
lb
/>
totum
<
expan
abbr
="
annũ
">annum</
expan
>
<
lb
/>
ſufficiat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010145
">
<
margin.target
id
="
marg1426
"/>
Vt omnia ce
<
lb
/>
leriter, &
<
lb
/>
benè
<
expan
abbr
="
caquã-tur
">coquan
<
lb
/>
tur</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010146
">Vt caro aſſa
<
lb
/>
ta benè oleat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010147
">Saporis odor
<
lb
/>
eſt indicium.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010148
">Gari deſcri
<
lb
/>
ptio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010149
">Sunt verò qui acri ſapore delectentur,
<
lb
/>
alij ſalſo, vnde garum in vſu antiquis, ſi quid
<
lb
/>
aliud fuit. </
s
>
<
s
id
="
s.010150
">Eius deſcriptio: Inteſtina, cruor,
<
lb
/>
branchiæque thynnorum vaſe includuntur,
<
lb
/>
aſperſa ſale multo, qui poſt duos menſes è
<
lb
/>
fundo excipitur liquatus. </
s
>
<
s
id
="
s.010151
">Aliud ex inteſtinis
<
lb
/>
fit magnorum piſcium, tum etiam piſci
<
lb
/>
culis, maximè Mœnis cum ſale conditis. </
s
>
<
s
id
="
s.010152
">Vſus
<
lb
/>
eius (vt dixi) iucundus antiquis, tum etiam
<
lb
/>
ſalubris, apud nos nunc exoleuit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010153
">Dubitabit autem aliquis, cur cibi quidam
<
lb
/>
ſenſum potus immutent ad contrarium, vt
<
lb
/>
amara, nam potus dulcis ab eis videtur, alij
<
lb
/>
ad ſimilem, vt acria? </
s
>
<
s
id
="
s.010154
">Sed neque ab amaris
<
lb
/>
omnibus velut aloë potus dulcis videtur?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010155
">odores autem ſimiles ſemper efficiunt? </
s
>
<
s
id
="
s.010156
">Ve
<
lb
/>
lut de pane cocto tædæ lignis referunt: eum
<
lb
/>
enim odorem à potu remittere Iulius ſcali
<
lb
/>
ger ſcripſit. </
s
>
<
s
id
="
s.010157
">Si ei credere fas eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.010158
">Cauſa ho
<
lb
/>
rum eſt, quoniam odores, qui in lingua reſi
<
lb
/>
dent, ex potu ad olfactum referuntur, atte
<
lb
/>
nuatis partibus: humidum enim faciliùs in
<
lb
/>
halitum ſoluitur, quàm ſiccum. </
s
>
<
s
id
="
s.010159
">Ciborum
<
lb
/>
autem, qui guſtum lædunt, ſimilem affecto
<
lb
/>
inſtrumento ſaporem referunt: qui non læ
<
lb
/>
dunt, vt abſinthium adueniente potum dum
<
lb
/>
amator eluitur, ex doloris ſimilitudine deli
<
lb
/>
ciæ imaginem præbent.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1427
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010160
">
<
margin.target
id
="
marg1427
"/>
<
expan
abbr
="
Acetũ
">Acetum</
expan
>
quo
<
lb
/>
modo fiat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010161
">Acetum fit ſale impoſito, & re quacun
<
lb
/>
que acri, quæ non putreſcat (expertus ſum
<
lb
/>
ego piper)lucróque cedet ſi ſiliquaſtrum ſer
<
lb
/>
uetur. </
s
>
<
s
id
="
s.010162
">Fit & igne: cùm enim feruet, inde ex
<
lb
/>
ponitur Soli, aceto iam admiſto, totam faci
<
lb
/>
lè aceſcit. </
s
>
<
s
id
="
s.010163
">Aliud optimum: Corna cùm ru
<
lb
/>
bere incipiunt, & rubi mora, & centimora,
<
lb
/>
quæ in campis naſcuntur, dum acerba ſunt,
<
lb
/>
ſicca tere, & aceto acri excepta, in orbiculos
<
lb
/>
compone. </
s
>
<
s
id
="
s.010164
">Hæc cùm ſiccata fuerint, exemplo
<
lb
/>
vinum in acetum vertunt. </
s
>
<
s
id
="
s.010165
">Cauſa horum eſt,
<
lb
/>
quòd ignis, & Sol humidum pingue euaneſ
<
lb
/>
cere faciunt, vnde aceſcit, quoniam ſubſtan
<
lb
/>
tia tenuis eſt: at ſi craſſa, vertuntur in ſalſe
<
lb
/>
dinem, inde in amaritudinem: compoſitio
<
lb
/>
verò hæc acida eſt potentia, in qua calor
<
lb
/>
eſt concluſus, qui quidquid eſt pinguis, ex
<
lb
/>
halare facit.
<
arrow.to.target
n
="
marg1428
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010166
">
<
margin.target
id
="
marg1428
"/>
Vinum cor
<
lb
/>
ruptum quo
<
lb
/>
modo in ace
<
lb
/>
tum verta
<
lb
/>
tur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010167
">Qua ratione factum eſt, vt & putridum
<
lb
/>
vinum in acetum verteretur. </
s
>
<
s
id
="
s.010168
">Vinum corru
<
lb
/>
p
<
expan
abbr
="
ũ
">um</
expan
>
in vaſe excoquitur ac deſpumatur aſſi
<
lb
/>
duè, donec tertia parte decreſcat:
<
expan
abbr
="
cõditur
">conditur</
expan
>
va
<
lb
/>
ſis acetum ſeruare conſuetis, additis his
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
quæ
<
expan
abbr
="
acetũ
">acetum</
expan
>
facere ſolent, qualia ſunt, quæ di
<
lb
/>
ximus: & præter ea ſerpyllum: herba hæc
<
lb
/>
nota, & acris, conficiendóque aceto aptiſſi
<
lb
/>
ma. </
s
>
<
s
id
="
s.010169
">Pyra autem agreſtia adeò ad acetum
<
lb
/>
conficiendum valent, vt ex his & aqua etiam
<
lb
/>
acetum conficiatur. </
s
>
<
s
id
="
s.010170
">Nam & aqua ipſa, non
<
lb
/>
ſolùm vinum in acetum vertitur, teſte Ga
<
lb
/>
leno. </
s
>
<
s
id
="
s.010171
">Modus autem conficiendi hic eſt: Py
<
arrow.to.target
n
="
marg1429
"/>
<
lb
/>
ra agreſtia triduo ſeruantur in cumulo, inde
<
lb
/>
aqua ſuperfunditur pauca, ſinguliſque die
<
lb
/>
bus vſque ad dies triginta. </
s
>
<
s
id
="
s.010172
">Licet etiam poſt
<
lb
/>
hæc repetere: nam ſublata dulci parte, pu
<
lb
/>
tredinis auxilio aqua in acetum tranſit. </
s
>
<
s
id
="
s.010173
">Da
<
lb
/>
ctyli enim, & caricæ, & vuæ, expreſſo dul
<
lb
/>
ciore ſucco, inde aqua addita, primò qui
<
lb
/>
dem ac ſecundò vinum, tertiò verò acetum
<
lb
/>
acerrimum detrahitur. </
s
>
<
s
id
="
s.010174
">Atque hoc ſæpiùs
<
lb
/>
expertum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.010175
">Non igitur ex aqua propriè,
<
lb
/>
ſed ex acri ſucco, dum aqua ſuperfunditur,
<
lb
/>
fit acetum. </
s
>
<
s
id
="
s.010176
">Quippe in aceto duæ ſunt partes,
<
lb
/>
acris, & acida: quædam igitur acrem, quæ
<
lb
/>
dam acidum, & quædam vtrumque exci
<
lb
/>
tant ſaporem. </
s
>
<
s
id
="
s.010177
">Vtrunque excitat vas aceto
<
lb
/>
imbutum, quo nihil eſt præſtantius, ipſúm
<
lb
/>
que acetum. </
s
>
<
s
id
="
s.010178
">Acrem ſaporem acria, piper,
<
lb
/>
ſiliquaſtrum, allium: acidum acerba corna,
<
lb
/>
pyra ſylueſtria, ac talia, tum calor quicun
<
lb
/>
que, vt Solis, & ignis: proprium enim cogis
<
lb
/>
exhalare. </
s
>
<
s
id
="
s.010179
">Vbicunque enim terreum purum
<
lb
/>
ac fœci ſimile, aqueo admiſcetur, fit acidus
<
lb
/>
ſapor: fæx enim acida. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010180
">
<
margin.target
id
="
marg1429
"/>
Acetum ex
<
lb
/>
aqua quomo
<
lb
/>
do fiat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010181
">Sed ſi vinum, ne acceſcat contraria ra
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1430
"/>
<
lb
/>
tione prohibere velis, lardum è vaſis oper
<
lb
/>
culo ſuſpende, pinguedine, & ſalſedine pro
<
lb
/>
hibet ſeparationem, & attenuationem, à qui
<
lb
/>
bus cauſis acetum generatur Eadem arte, ſed
<
lb
/>
non cauſa, odorem mucidum à vino, & va
<
lb
/>
ſe ſimul tollunt, ſuſpenſis meſpilis ex oper
<
lb
/>
culo vtris: hæc in quatuor inciſa, & inſuta
<
lb
/>
filo demittuntur in vinum per menſem: &
<
lb
/>
quamuis conſtanter affirment, quod dixi
<
lb
/>
ſequi, non tamen hoc mihi, vt vellem, per
<
lb
/>
ſpectum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.010182
">Securius illud & certa ratio
<
lb
/>
ne inuentum, quòd ſi in vaſe intus & extrà
<
lb
/>
picato, concluſóque muſtum poſitum fue
<
lb
/>
rit, ac vas ipſum flumine per menſem mer
<
lb
/>
gatur, toto anno dulce futurum, ſi ab initio
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1431
"/>
<
lb
/>
tale fuerit: nam à caliditate picis vinum
<
lb
/>
ſeruatur impoſterum, aquæ verò frigiditas,
<
lb
/>
ne ferueat, prohibet: quare ne dulces par
<
lb
/>
tes exhalent: à calore enim muſtum tran
<
lb
/>
ſit in vinum: manet igitur & muſtum, &
<
lb
/>
dulce, & turbidum Seruatur & admiſta mu
<
lb
/>
ſto alba ſinabi. </
s
>
<
s
id
="
s.010183
">Vinum enim tribus cauſis
<
lb
/>
præſtat, aut ſapore, aut ſuauitate, aut robo
<
lb
/>
re. </
s
>
<
s
id
="
s.010184
">Omnibus his ſimul cretico nihil melius
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1432
"/>
<
lb
/>
eſt: proximum quod ex Hiſpaniis aduehi
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
id
="
s.010185
">Eſt enim ſuaue, pingue, molliter, craſ
<
lb
/>
ſum, perſpicuum, odoratum adeò vt nares
<
lb
/>
feriat. </
s
>
<
s
id
="
s.010186
">Salubre & natura incorruptum: ſic vt
<
lb
/>
etiam vina aliqua corrupta referre poſſit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010187
">Vua tamen paſſa Cretica longè præſtantior
<
lb
/>
eſt Hiſpanica, ſed robore tantùm picata vina
<
lb
/>
Græca, quæ Romania vocant, Veneti vti
<
lb
/>
liſſima, vteri doloribus non ſolùm vini cau
<
lb
/>
ſa, ſed picis, aut eorum, quæ immiſceri ſo
<
lb
/>
lent. </
s
>
<
s
id
="
s.010188
">Quod verò Ianuæ vocant amabile, præ
<
lb
/>
ſtat robore, & ſuauitate, ideò ventriculo
<
lb
/>
commodiſſimum. </
s
>
<
s
id
="
s.010189
">Sapore autem, & iucundi
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.222.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/222/1.jpg
"
number
="
85
"/>
<
lb
/>
tate, alba Florentina, quæ vo
<
lb
/>
cant Tribiana: & flaua Benaci
<
lb
/>
lacus, quæ vocant Vernacipla,
<
lb
/>
ſeu Vinacipla. </
s
>
<
s
id
="
s.010190
">Ne autem effun
<
lb
/>
dantur, dum ex vaſe hauriuntur fiſtulæ AD </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>