Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000644
">
<
pb
pagenum
="
373
"
xlink:href
="
016/01/022.jpg
"/>
rei, quòd Cometes, aut faces calores his ac
<
lb
/>
cendunt intolerabiles: quid igitur fiet ſi tan
<
lb
/>
ta regio & vniuerſus orbe igne ambiatur?
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000645
">Quid enim prohibebit, ne aërem ipſum ac
<
lb
/>
cendat, inde hæc omnia reliqua, tum maxi
<
lb
/>
mè quòd calor ſiderum adiuuabit. </
s
>
<
s
id
="
s.000646
">Omnem
<
lb
/>
enim lucem Auerroës calidam eſſe exiſtimat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000647
">Aërem etiam calidum maximè eſſe volunt:
<
lb
/>
humida autem qualitas omnium minimè re
<
lb
/>
ſiſtit. </
s
>
<
s
id
="
s.000648
">Quomodo igitur violentiſſimo & ma
<
lb
/>
ximo, & acerrimo elementorum aër ipſe re
<
lb
/>
pugnabit? </
s
>
<
s
id
="
s.000649
">Itaque Auerroës ipſe hoc videns
<
arrow.to.target
n
="
marg53
"/>
<
lb
/>
dixit, aliquando ignem
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
eſſe calidum actu:
<
lb
/>
ſed ſi calidus non eſt actu, quæ potentia hæc
<
lb
/>
eſt: Potentia dicimus medicamenta talia,
<
lb
/>
quòd deuorata calefaciunt: an verò hic ignis
<
lb
/>
ab aliquo
<
expan
abbr
="
ingẽti
">ingenti</
expan
>
animali deuorabitur? </
s
>
<
s
id
="
s.000650
">Dein
<
lb
/>
de, ſi ignis calidus non eſt, nec aqua pari ra
<
lb
/>
tione frigida (hoc autem eſt confundere or
<
lb
/>
dinem vniuerſi
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
quid etiam prohibet ne lu
<
lb
/>
ceat? </
s
>
<
s
id
="
s.000651
">quanquam hoc eludant vt leue argu
<
lb
/>
mentum. </
s
>
<
s
id
="
s.000652
">Si etiam ibi ignis eſt, cur quantò
<
lb
/>
altius aſcendimus, cuncta frigidiora appa
<
lb
/>
rent, vt etiam ſub torrida zona in montium
<
lb
/>
cacuminibus niues abundare
<
expan
abbr
="
affirmẽt
">affirment</
expan
>
? </
s
>
<
s
id
="
s.000653
">Quod
<
lb
/>
minus mirum eſt, ſi quis conſideret non ſo
<
lb
/>
lùm hyeme niues, ſed media etiam æſtate fri
<
lb
/>
gidiſſimas grandines generari. </
s
>
<
s
id
="
s.000654
">Sed dicunt
<
lb
/>
abeſſe ea loca à radiorum repercuſſu: ſed hoc
<
lb
/>
minoris caliditatis argumentum eſſe poteſt,
<
lb
/>
non autem frigiditatis. </
s
>
<
s
id
="
s.000655
">Denique ſi ibi eſſet,
<
lb
/>
maximè ob generationem eſſet: verùm non
<
lb
/>
ob hoc eſſe poteſt, cùm calor cœleſtis ſit qui
<
lb
/>
generet, vel ipſo teſte philoſopho, & leuiſſi
<
lb
/>
ma res tam procul deſcendere haud queat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000656
">Forſan quis ignem ferri hunc ſurſum dicet,
<
lb
/>
atque ex eo coniectabitur ibi locum illius
<
lb
/>
eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.000657
">Sed primùm argumenta hæc rhetorica,
<
lb
/>
indigna ſunt vt in rebus ſeriis adducantur:
<
lb
/>
neque hic ignis illius naturæ eſt, cuius ſu
<
lb
/>
periorem eſſe ferunt, cùm hic vrat, ſplen
<
lb
/>
deat, corrumpat, quorum nullum illi ineſſe
<
lb
/>
ferunt. </
s
>
<
s
id
="
s.000658
">Dicemus etiam poſt hæc, cur id con
<
lb
/>
tingat: & quòd non ſemper etiam contin
<
lb
/>
gat docebimus. </
s
>
<
s
id
="
s.000659
">Nec illud argumenta
<
expan
abbr
="
probãt
">probant</
expan
>
,
<
lb
/>
imò potius oppoſitum. </
s
>
<
s
id
="
s.000660
">Nam inter duo ex
<
lb
/>
trema, non duo, ſed tantùm vnum ſolet aſſi
<
lb
/>
gnari medium. </
s
>
<
s
id
="
s.000661
">Quòd ſi ſtatuatur, non qua
<
lb
/>
tuor, ſed tria tantùm erunt elementa. </
s
>
<
s
id
="
s.000662
">Quòd ſi
<
lb
/>
hoc non demonſtrat, multò minus quatuor
<
lb
/>
eſſe demonſtrabit. </
s
>
<
s
id
="
s.000663
">Nec faces aut cometes
<
lb
/>
nobis inſinuant eſſe ibi ignem, cùm ipſe
<
lb
/>
Philoſophus ſub igne ac iuxta terram in aë
<
lb
/>
re fieri affirmet hæc ipſa, vt ignis penitùs in
<
lb
/>
digna non ſint. </
s
>
<
s
id
="
s.000664
">Sed neque in miſtis videtur
<
lb
/>
ignis. </
s
>
<
s
id
="
s.000665
">Nam ſi modò eſſet, in euforbio & pi
<
lb
/>
pere potius eſſet, quorum vis calida eſt, ac
<
lb
/>
ſicca non mediocriter, quàm in frigidiſſimis
<
lb
/>
lapidibus. </
s
>
<
s
id
="
s.000666
">Deſtillationes etiam, tres ſubſtan
<
lb
/>
tias tantùm docent, aquam pro aqua, oleum
<
lb
/>
vice aëris, & terram quæ in imo ſubſidet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000667
">Quòd ſi dicas, olei partem rubicundiorem
<
lb
/>
ignem referre quòd acutiſſima ſit, reſponde
<
lb
/>
mus & ſerò, hanc ac uitatem, acremque ſapo
<
lb
/>
rem ex ignis vi acriore proficiſci. </
s
>
<
s
id
="
s.000668
">Indicio
<
lb
/>
eſt, quòd metallicorum olei nulla eſt pars
<
lb
/>
expers acerrimi ſaporis. </
s
>
<
s
id
="
s.000669
">Quare ſi hoc totum
<
lb
/>
quod acerrimum eſt ignem refert, acris ni
<
lb
/>
hil omninò ineſſe oportet. </
s
>
<
s
id
="
s.000670
">Quate etiam ad
<
lb
/>
tria tantùm redimus elementa. </
s
>
<
s
id
="
s.000671
">Humores
<
lb
/>
in animalibus quatuor ſunt: ſed quid hoc
<
lb
/>
ad elementa? </
s
>
<
s
id
="
s.000672
">quid ſi tantùm tria cum
<
lb
/>
Thruſiano expoſitore artis medicæ Galeni
<
lb
/>
eſſe dicam? </
s
>
<
s
id
="
s.000673
">Sed tamen ſenſus oſtendit eſſe
<
lb
/>
quatuor? </
s
>
<
s
id
="
s.000674
">Nequaquam: nam nec ipſi faten
<
lb
/>
tur hunc ignem elementum eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.000675
">Quare po
<
lb
/>
tius tria declarat nobis ſenſus, quàm qua
<
lb
/>
tuor. </
s
>
<
s
id
="
s.000676
">Neque quod celeriter exedat omnia,
<
lb
/>
ideo dicendum elementum: nam ſic etiam
<
lb
/>
motus elementum eſſet: nec quia celeriter
<
lb
/>
creſcat, nam mures & ipſi elementum eſ
<
lb
/>
ſent. </
s
>
<
s
id
="
s.000677
">Sed horum neutrum terræ ineſt, quam
<
lb
/>
tamen omnes vno ore elementum eſſe fa
<
lb
/>
tentur. </
s
>
<
s
id
="
s.000678
">Omnia igitur ad hæc, ad demon
<
lb
/>
ſtrandum quatuor eſſe elementa, tum etiam
<
lb
/>
ignem elementum eſſe, parum habent fidei:
<
lb
/>
quin imò vt ab initio propoſuimus, oppoſi
<
lb
/>
tum potius oſtendunt. </
s
>
<
s
id
="
s.000679
">Supererat illud ma
<
lb
/>
ximum à qualitatum coniugationibus at
<
lb
/>
non vident hoc in miſtis oſtendere: calida
<
lb
/>
enim quædam ſunt & humida, alia calida
<
lb
/>
& ſicca, atque ſic deinceps. </
s
>
<
s
id
="
s.000680
">At in elemen
<
lb
/>
tis quoniam calor & ſiccitas tam immodica
<
lb
/>
ad interitum omnia erant traductura, pro
<
lb
/>
elemento cœleſtem calorem ac bene tem
<
lb
/>
peratum ſubſtituit, ex quo omnia genera
<
lb
/>
rentur. </
s
>
<
s
id
="
s.000681
">Hoc quidem ac putredine tum motu
<
lb
/>
generari ſolet materia, quam ignem vocant.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000682
">Ignis
<
expan
abbr
="
itaq;
">itaque</
expan
>
ſit, ſed elementorum
<
expan
abbr
="
nequaquã
">nequaquam</
expan
>
. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000683
">
<
margin.target
id
="
marg53
"/>
Primo Can
<
lb
/>
ticæ com
<
lb
/>
mente 15.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000684
">Iam ſcio quid dicturi ſint nonnulli. </
s
>
<
s
id
="
s.000685
">Quis
<
lb
/>
tu es tam audax, qui aduerſus Philoſophum
<
lb
/>
ſentire audes? </
s
>
<
s
id
="
s.000686
">præſertim in tam confirmata,
<
lb
/>
atque antiqua rerum ſententia. </
s
>
<
s
id
="
s.000687
">Deinde, quo
<
lb
/>
nam pacto grandinum & niuis generatio
<
lb
/>
oſtendet ignem ibi non eſſe, quum etiamſi
<
lb
/>
nullus adſit ignis, attamen non par eſt regio
<
lb
/>
nem illam eſſe ſrigidiſſimam, cùm radiis ſy
<
lb
/>
derum illuſtretur, & nihilominus aër ipſe, in
<
lb
/>
quo ſita ea eſt regio, calidiſſimus ſit? </
s
>
<
s
id
="
s.000688
">Ignem
<
lb
/>
quoque cùm dicimus atque elementum, rem
<
lb
/>
prorſus calidiſſimam ac ſicciſſimam intelli
<
lb
/>
gimus: hic noſter ignis calidiſſimus eſt ac
<
lb
/>
ſicciſſimus, quo fit vt immiſtus etiam ſit:
<
lb
/>
nam ſi miſtus eſſet, talis eſſe non poſſet,
<
lb
/>
quare hic ignis elementum eſt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000689
">Hæc ſunt quę tametſi non mihi
<
expan
abbr
="
obiiciãtur
">obiiciantur</
expan
>
,
<
lb
/>
obiici tamen poſſe ſentio. </
s
>
<
s
id
="
s.000690
">Ergo vt ad
<
expan
abbr
="
Ariſto-telẽ
">Ariſto
<
lb
/>
telem</
expan
>
<
expan
abbr
="
deueniã
">deueniam</
expan
>
, homo ille fuit, & in diſſectione
<
lb
/>
ac ſingularibus in multis aberrauit. </
s
>
<
s
id
="
s.000691
">
<
expan
abbr
="
Quin-etiã
">Quin
<
lb
/>
etiam</
expan
>
illo poſteriores & Theophraſtus, & Ga
<
lb
/>
lenus plura perperàm ſcripsêre,
<
expan
abbr
="
itaq;
">itaque</
expan
>
ſi licuit
<
lb
/>
illi Platonem ob veritatem relinquere, cur
<
lb
/>
etiam ob
<
expan
abbr
="
eandẽ
">eandem</
expan
>
illum nobis deſerere non li
<
lb
/>
cebit? </
s
>
<
s
id
="
s.000692
">Propoſitiones quaſdam conatus eſt ge
<
lb
/>
nerales aſtruere, quas experimentum falſas
<
lb
/>
eſſe docet: vt, quòd
<
expan
abbr
="
nullũ
">nullum</
expan
>
animal bene oleat,
<
lb
/>
quodque graue non poſſit, vtrinque promi
<
lb
/>
nere, atque ideo terra non ex vtraque parte
<
lb
/>
aquis promineat, quæ tamen experimento
<
lb
/>
falſa eſſe depræhenduntur. </
s
>
<
s
id
="
s.000693
">
<
expan
abbr
="
Itaq;
">Itaque</
expan
>
ſi inter mil
<
lb
/>
le propoſitiones, in duabus, aut tribus aber
<
lb
/>
raſſe illum fateamur, haud rem homine indi
<
lb
/>
gnam etiam ſapientiſſimo feciſſe illum di
<
lb
/>
cemus. </
s
>
<
s
id
="
s.000694
">Nam & ab Auerroë ipſo in paucis
<
lb
/>
deſeritur, in nonnullis coarguitur, in pluri
<
lb
/>
bus verò ſenſu tranſpoſito defenditur. </
s
>
<
s
id
="
s.000695
">Hoc
<
lb
/>
autem verè eſt etiam ipſum confutare, non
<
lb
/>
tueri. </
s
>
<
s
id
="
s.000696
">Sed
<
expan
abbr
="
neq;
">neque</
expan
>
in hoc diſſentimus ab Ariſto
<
lb
/>
tele:
<
expan
abbr
="
nã
">nam</
expan
>
in
<
expan
abbr
="
cõcauo
">concauo</
expan
>
orbis Lunæ, nec
<
expan
abbr
="
ignẽ
">ignem</
expan
>
eſſe
<
lb
/>
vult, nec rem
<
expan
abbr
="
calidiſſimã
">calidiſſimam</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
s.000697
">Quod ad regionem </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>