Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Page concordance
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
Scan
Original
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 360
361 - 390
391 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.001849
">
<
pb
pagenum
="
398
"
xlink:href
="
016/01/047.jpg
"/>
præſertim cum videamus peſtem quæ ephip
<
lb
/>
piis aut tabulæ hæſerit, hominem occidere,
<
lb
/>
qui alteri eorum inſederit. </
s
>
<
s
id
="
s.001850
">Quædam igitur
<
lb
/>
vmbra ſola, vt oleander & taxus: quædam
<
lb
/>
venenum extinctum olim ſuſcitant, vt virgę
<
lb
/>
corni, aut ſanguinariæ, quæ cùm in manu ca
<
lb
/>
leſcunt, rabiem in morſis à cane
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
liberatis
<
lb
/>
periculo reuocant. </
s
>
<
s
id
="
s.001851
">Sanguinariæ
<
expan
abbr
="
quoq;
">quoque</
expan
>
virgis
<
lb
/>
cæſi, tum etiam iumenta, magno incommodo
<
lb
/>
affici creduntur. </
s
>
<
s
id
="
s.001852
">Feruntur & ſerpentes
<
expan
abbr
="
quidã
">quidam</
expan
>
<
lb
/>
occidere, etiam medio contactu haſtæ, vt
<
lb
/>
Matthiolus refert. </
s
>
<
s
id
="
s.001853
">Alius cum ſuxiſſet vulnus
<
lb
/>
à ſerpente diuiſo illatum, ſtatim expirauit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001854
">Alij odore ſolo intereunt, vt qui Senis pu
<
lb
/>
plicè à riuali odore ſolo oblato occidit. </
s
>
<
s
id
="
s.001855
">Mira
<
lb
/>
hæc videntur potius quam ſint, ſeu ad huma
<
lb
/>
nam quis reſpiciat imbecillitatem, ſeu ad in
<
lb
/>
genij malefici induſtriam, ſeu ad rerum ip
<
lb
/>
ſarum vim, aut ad modi ſubtilitatem. </
s
>
<
s
id
="
s.001856
">Cúm
<
lb
/>
que hoc ſit præſentis negotij propoſitum, in
<
lb
/>
tribus admirabilioribus exemplis illud nunc
<
lb
/>
explicemus. </
s
>
<
s
id
="
s.001857
">Occîdunt quædam (vt diximus)
<
lb
/>
deuorata ſtatim, alia ſolo contactu, alia olfa
<
lb
/>
ctu: quid mirabilius ſit ex his, incertum eſt:
<
lb
/>
ſed audi cauſam horum, & perdiſces. </
s
>
<
s
id
="
s.001858
">Si ignis
<
lb
/>
ſcintilla cor introëat, nonne credis ſtatim
<
lb
/>
hominem interiturum? </
s
>
<
s
id
="
s.001859
">At venenum fiet acu
<
lb
/>
tius igne, vt declarabimus,
<
expan
abbr
="
dũ
">dum</
expan
>
de aquis acer
<
lb
/>
rimis ſermonem habebimus. </
s
>
<
s
id
="
s.001860
">Tale autem po
<
lb
/>
tentia, dum in corpore eſt tale actu fit: occi
<
lb
/>
dit ergo, inquam, & erit minus decima grani
<
lb
/>
triticei parte: nam ſcintilla ignis, & pondere,
<
lb
/>
& magnitudine, & ſubſtantia minor eſt eius
<
lb
/>
grani parte decima. </
s
>
<
s
id
="
s.001861
">En vides rem admodum
<
lb
/>
miram, quam breui euadat non obſcura, vel
<
lb
/>
dubia, quòd olfactu ſolo interimit in cerebri
<
lb
/>
penetralia vapor receptus? </
s
>
<
s
id
="
s.001862
">cum ſine repagulo
<
lb
/>
ſit cerebrum,
<
expan
abbr
="
trahátq;
">trahátque</
expan
>
aërem vt cor, illicò ſpi
<
lb
/>
ritum in cerebri ventriculis contentum peri
<
lb
/>
mit
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
deſtruit. </
s
>
<
s
id
="
s.001863
">Neceſſe eſt autem tale ve
<
lb
/>
nenum acutum eſſe. </
s
>
<
s
id
="
s.001864
">Memini me quorundam
<
lb
/>
olfactu adeò perterritum, vt pœniteret odo
<
lb
/>
raſſe,
<
expan
abbr
="
aberántq;
">aberántque</
expan
>
tamen plurimum talia à na
<
lb
/>
tura veneni. </
s
>
<
s
id
="
s.001865
">Contingit hoc in omnib. </
s
>
<
s
id
="
s.001866
">quæ
<
lb
/>
ignis deſtillatione colliguntur, ſi iam ſpontè
<
lb
/>
calida fuerint. </
s
>
<
s
id
="
s.001867
">Quæ verò putrida, periculo
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
<
lb
/>
vacant. </
s
>
<
s
id
="
s.001868
">Oſtenſum eſt enim, quæ putrida ſint
<
lb
/>
naturæ noſtræ aduerſari: quæ verò deſtillan
<
lb
/>
tur, participem habere vim tum ignis, tum
<
lb
/>
ſubſtantiæ, & caloris qui in re quę deſtillatur
<
lb
/>
viget. </
s
>
<
s
id
="
s.001869
">Quid mirum eſt igitur, hominem ſolo
<
lb
/>
olfactu repentè occidi? </
s
>
<
s
id
="
s.001870
">Eſt tactus etiam expe
<
lb
/>
rimentum,
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
non tactus, ſed contactus per
<
lb
/>
haſtam,
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
hoc, vt verè fatear, difficiliùs ac
<
lb
/>
mirabiliùs. </
s
>
<
s
id
="
s.001871
">Sed ſi quis hæc tria ſibi proponat,
<
lb
/>
Metum in plurib. (
<
expan
abbr
="
neq;
">neque</
expan
>
enim omnes æquali
<
lb
/>
ter afficiuntur
<
emph
type
="
italics
"/>
)
<
emph.end
type
="
italics
"/>
& vim torpedinis, quæ retis
<
lb
/>
medio hominis manum etiam ſtupefacit, &
<
lb
/>
ſpiritum qui ex ore ſerpentis exhalat, cum in
<
lb
/>
peſte hoc ſolo cernamus multos interire:
<
expan
abbr
="
col-ligátq;
">col
<
lb
/>
ligátque</
expan
>
hæc omnia ſimul: Multi ſolo ſpiritu
<
lb
/>
pernicioſo interiere, multi ſolo metu, multi
<
lb
/>
contactu retis manuum ſtuporem ſenſerunt:
<
lb
/>
vulnerato ſerpente, & metum, &
<
expan
abbr
="
ſpiritũ
">ſpiritum</
expan
>
exi
<
lb
/>
tialem, & contactum, mortem
<
expan
abbr
="
repentinã
">repentinam</
expan
>
af
<
lb
/>
ferre quid mirum? </
s
>
<
s
id
="
s.001872
">quod tamen tam
<
expan
abbr
="
mirũ
">mirum</
expan
>
eſt,
<
lb
/>
quam adeò
<
expan
abbr
="
rarũ
">rarum</
expan
>
. </
s
>
<
s
id
="
s.001873
">Ergo quæ natura
<
expan
abbr
="
ſpõtè
">ſpontè</
expan
>
fert,
<
lb
/>
ars in malis fingendis ſolertior
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
fœlicior
<
lb
/>
perficere poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001874
">Sed dices: Cur igitur pauci
<
lb
/>
ſic pereunt, non paucæ ſunt cauſæ. </
s
>
<
s
id
="
s.001875
">Primum
<
lb
/>
pauci hoc nolunt: Principes enim odio
<
expan
abbr
="
habẽt
">habent</
expan
>
<
lb
/>
ea, quib. </
s
>
<
s
id
="
s.001876
">& alij in ipſos vti poſſent. </
s
>
<
s
id
="
s.001877
">Pauciores
<
lb
/>
etiam ſunt, qui ſciant hæc: nec
<
expan
abbr
="
ſapiẽtes
">ſapientes</
expan
>
peſſi
<
lb
/>
mo
<
expan
abbr
="
exẽplo
">exemplo</
expan
>
vti volunt, nec imperiti
<
expan
abbr
="
ſufficiũt
">ſufficiunt</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001878
">Adde, quòd tam violentam belluam quis ſa
<
lb
/>
nus libenter tractet? </
s
>
<
s
id
="
s.001879
">Ea
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
nocere
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
poſ
<
lb
/>
ſunt, niſi copiosè
<
expan
abbr
="
adminiſtrẽtur
">adminiſtrentur</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
omniáq;
">omniáque</
expan
>
hę
<
lb
/>
reant: at aduerſus hæc
<
expan
abbr
="
Principũ
">Principum</
expan
>
cautio maxi
<
lb
/>
ma eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001880
">Imminet
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
periculum adeò ingens
<
lb
/>
proditoribus ſi pateat non ſolùm ab his in
<
lb
/>
quos moliuntur, ſed & ab his propter quos,
<
lb
/>
ne poſt ſcelus pactum ſceleris habeant
<
expan
abbr
="
teſtẽ
">teſtem</
expan
>
.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001881
">
<
expan
abbr
="
Deniq;
">Denique</
expan
>
qui vel natura, vel arte bene ſunt in
<
lb
/>
ſtituti, hac ſcientia, quæ ſolùm eſt ad
<
expan
abbr
="
hominũ
">hominum</
expan
>
<
lb
/>
perniciem, carere volunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001882
">Ego cùm
<
expan
abbr
="
admodũ
">admodum</
expan
>
<
lb
/>
curioſus fuerim omnium quæ mortali ſcire
<
lb
/>
liceret, hanc ſolam
<
expan
abbr
="
ignorantiã
">ignorantiam</
expan
>
optimæ
<
expan
abbr
="
ſciẽ-tiæ
">ſcien
<
lb
/>
tiæ</
expan
>
eſſe loco duxi: nec quæſiui vnquam, nec
<
lb
/>
ſi quis ſpontè obtuliſſet, habere voluiſſem.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001883
">Quin potius ſi quid excogitandum fuerat, ad
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg194
"/>
<
lb
/>
auxilia, & cautionem traduxi. </
s
>
<
s
id
="
s.001884
">Auxilium igi
<
lb
/>
tur eſt, non hærere loco cuiquam, donec in
<
lb
/>
caleſcat manus: lotio frequens partium cum
<
lb
/>
aqua tepida: olei
<
expan
abbr
="
quoq;
">quoque</
expan
>
rutacei,
<
expan
abbr
="
nõ
">non</
expan
>
illius vul
<
lb
/>
garis, ſed eius quod
<
expan
abbr
="
eodẽ
">eodem</
expan
>
modo
<
expan
abbr
="
factũ
">factum</
expan
>
ſit, quo
<
lb
/>
&
<
expan
abbr
="
ſpicatũ
">ſpicatum</
expan
>
, &
<
expan
abbr
="
garyophylatũ
">garyophylatum</
expan
>
apud pigmenta
<
lb
/>
rios fieri ſolet, inunctio. </
s
>
<
s
id
="
s.001885
">Dixi
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
,
<
expan
abbr
="
ignẽ
">ignem</
expan
>
loco
<
lb
/>
adhibitum omne venenum extinguere: ſiqui
<
lb
/>
dem ignis venena aliqua extinguit, alia exa
<
lb
/>
cuit. </
s
>
<
s
id
="
s.001886
">Extinguit ſemper, dum loco adhibetur,
<
lb
/>
quoniam virtus eius omne humidum tollit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001887
">Omne
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
ſiccum in aliquo humido eſt: vi
<
lb
/>
demus enim planè ſicca nullas habere vires.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001888
">Sunt
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
planè ſicca expertia naturæ miſto
<
lb
/>
rum
<
expan
abbr
="
atq;
">atque</
expan
>
elementorum. </
s
>
<
s
id
="
s.001889
">Elementa enim om
<
lb
/>
nia (vt dixi) humida. </
s
>
<
s
id
="
s.001890
">Miſtum
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
miſcetur,
<
lb
/>
quia humidum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001891
">Ignis igitur exteriùs, &
<
lb
/>
quod calidiſſimum eſt intus, omnia venena
<
lb
/>
finit. </
s
>
<
s
id
="
s.001892
">Sed intus calidiſſima ipſa venena ſunt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.001893
">
<
expan
abbr
="
Quædã
">Quædam</
expan
>
<
expan
abbr
="
autẽ
">autem</
expan
>
exacuit:
<
expan
abbr
="
nã
">nam</
expan
>
Locuſtam opificem
<
lb
/>
veneni verberauit Nero, quòd non protinus
<
lb
/>
occidiſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.001894
">Illa iterum coxit (coqui dixerunt,
<
lb
/>
quod nunc ſublimari, ſeu deſtillari.) Ignis er
<
lb
/>
go, ſi miſceantur, vires tollit, exhalante te
<
lb
/>
nuior humido, in quo veneni vis ſita eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.001895
">Sed
<
lb
/>
ſi pura deſtillentur, aut venena venenis miſ
<
lb
/>
ceantur, exacuit venenum: velut in medica
<
lb
/>
mentis additur aliquid quod penetret: &
<
lb
/>
cùm minuere vim debeat, auget. </
s
>
<
s
id
="
s.001896
">Sed ad
<
lb
/>
auxilia tranſeamus. </
s
>
<
s
id
="
s.001897
">Primum eſt potus the
<
lb
/>
riacæ, quæ ſi probè confecta ſit nemo eſt,
<
lb
/>
qui neſciat quantum conferat. </
s
>
<
s
id
="
s.001898
">Secundum,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg195
"/>
<
lb
/>
mus quem Moyſis appellant: referunt enim
<
lb
/>
veſci radice napelli, ſeu napellus ſit accog
<
lb
/>
nitum, ſeu aliud quippiam: at de hoc ſuo
<
lb
/>
loco dicetur. </
s
>
<
s
id
="
s.001899
">Quidam non indigni fide,
<
lb
/>
vidiſſe ſe referunt. </
s
>
<
s
id
="
s.001900
">At operæ pretium fue
<
lb
/>
rat eos docuiſſe, quonam pacto tam paruus
<
lb
/>
cùm ſit, queat effodere terram: & quàm
<
lb
/>
mirabili affectu feratur in eum cibum in
<
lb
/>
tanta copia,
<
expan
abbr
="
facilioréq;
">facilioréque</
expan
>
<
expan
abbr
="
alimẽti
">alimenti</
expan
>
: & cùm omnia
<
lb
/>
animalia illicò eſu acconiti pereant, mus in
<
lb
/>
firmior cæteris, paruitate, mollitie, breuitate
<
lb
/>
vitæ, & moderatione, aſſueſcere potuerit tam
<
lb
/>
acri veneno. </
s
>
<
s
id
="
s.001901
">Si tamen hoc contingat,
<
expan
abbr
="
de-mõſtratum
">de
<
lb
/>
monſtratum</
expan
>
eſt, omne quod veneno veſcitur,
<
lb
/>
eſſe alexipharmacum, ſeu illi reſiſtere: opti
<
lb
/>
ma erit medicina pro venenis Vnum Affir
<
lb
/>
mant deprehenſum eſſe, muſcas magnas il
<
lb
/>
lum edere: quod ſi ita eſt, foliis, vel floribus </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>