Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002885
">
<
pb
pagenum
="
419
"
xlink:href
="
016/01/068.jpg
"/>
enim lumen corpus, ſed imago lucis, quæ
<
lb
/>
meatibus non indiget, velut nec calor: ca
<
lb
/>
lor autem magis corporeus eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002886
">Quia ergo
<
lb
/>
in ſolido recipiuntur radij, recipitur & ca
<
arrow.to.target
n
="
marg323
"/>
<
lb
/>
lor. </
s
>
<
s
id
="
s.002887
">Quomodo autem à ſyderibus reflecta
<
lb
/>
tur, dubitatio non parua eſt: nam ſi refle
<
lb
/>
ctitur lumen à ſydere, ſolidum ſydus eſſe
<
lb
/>
oportet: quòd ſi ſolidum, cur motu non
<
lb
/>
frangitur, & eum à quo mouetur non fa
<
lb
/>
tigat? </
s
>
<
s
id
="
s.002888
">Oportet autem quemadmodum & in
<
lb
/>
corpore animalium, animam ſpontè moue
<
lb
/>
re, & alacriter: at in nobis alacritas illa de
<
lb
/>
ficit, quia ibi ſolum eſt vis, quæ a corde
<
lb
/>
transfunditur, vbi anima habitas: at in
<
lb
/>
cœlo cùm vbique anima ſit, eſt alacritas
<
lb
/>
ſempiterna, ob id nec voluntate anima fa
<
lb
/>
tigatur, quòd nullo corporeo indigeat au
<
lb
/>
xilio: nec cor, quòd in eo ſit anima: ſed
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg324
"/>
<
lb
/>
tamen ſpeciem habet fatigationis. </
s
>
<
s
id
="
s.002889
">Cœlum
<
lb
/>
autem cùm nunquam quieſcat, & vbique
<
lb
/>
præſentem habeat animam, nunquam fati
<
lb
/>
gari poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002890
">Sed de Lunæ circulo, quòd ſe
<
lb
/>
cum æthera rapiat, non adeò clara quæſtio
<
lb
/>
eſt, fatigari enim deberet: melius verò eſt
<
lb
/>
dicere, toti ætheri hoc ineſſe ſpontè, vt
<
lb
/>
vnaquæque pars circumcirca feratur ab O
<
lb
/>
riente in Occidentem, & ſingulæ cùm ſuo
<
lb
/>
loco depulſæ fuerint ſpontè ad eam reuer
<
lb
/>
tantur. </
s
>
<
s
id
="
s.002891
">Hæc autem quæſtio pro nobis eſt,
<
lb
/>
qui mundum finem habiturum, habuiſſé
<
lb
/>
que initium, in libris de Æternitatis arca
<
lb
/>
nis cenſuimus. </
s
>
<
s
id
="
s.002892
">Aut forſan dicemus, quem
<
lb
/>
admodum aquam ad Lunæ motum, ſic æthe
<
lb
/>
ra ad primi cœli ſpontè circumferri, non ele
<
lb
/>
menti natura, ſed obedientia ad ſuperiora: vel
<
lb
/>
quòd ad motum conſeruandum hoc ſufficit
<
lb
/>
nullo nixu, initium verò non ſine labore fie
<
lb
/>
ret. </
s
>
<
s
id
="
s.002893
">Sed hic motus cùm ſit ſempiternus, ini
<
lb
/>
tio caruit.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg325
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002894
">
<
margin.target
id
="
marg323
"/>
Sydera an
<
lb
/>
ſolida.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002895
">
<
margin.target
id
="
marg324
"/>
Quomodo
<
lb
/>
æther mo
<
lb
/>
ueatur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002896
">
<
margin.target
id
="
marg325
"/>
Crepuſculo
<
lb
/>
rum ratio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002897
">Verùm de his ſatis, ad lucis ac luminis
<
lb
/>
hiſtoriam reuertamur: vbi meritò forſan
<
lb
/>
quis quæret, cur ante Solis ortum, & poſt oc
<
lb
/>
caſum, aër luceat & clariùs ſit? </
s
>
<
s
id
="
s.002898
">quod tempus
<
lb
/>
crepuſculum vocatur. </
s
>
<
s
id
="
s.002899
">Sed cùm veſpertinum
<
lb
/>
crepuſculi nomen retinuerit, matutinum in
<
lb
/>
auroræ nomen tranſiit. </
s
>
<
s
id
="
s.002900
">Cuius meminit Vir
<
lb
/>
gilius duo decim claris experimentis. </
s
>
<
s
id
="
s.002901
">Pri
<
lb
/>
mùm referre ſat eſt:
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
<
emph
type
="
italics
"/>
Aurora Oceanum croceo velamine fulgens
<
lb
/>
Liquerat, & biiugis vecta rubebat equis:
<
lb
/>
Luce polum nitida perfudit candidus orbis,
<
lb
/>
Et clarum emicuit Sole oriente iubar.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
</
s
>
</
p
>
<
figure
id
="
id.016.01.068.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/068/1.jpg
"
number
="
43
"/>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002902
">Ergo Solis radij cùm impediuntur à ter
<
lb
/>
ra, nullam claritatem afferunt, ſi non ali
<
lb
/>
quo ex loco reflectantur. </
s
>
<
s
id
="
s.002903
">Etenim cùm me
<
lb
/>
dia nox eſt, ponatur cœlum Solis ABF, Sol
<
lb
/>
A B, terra C D, ducantur contingentes
<
lb
/>
ACE: & BDE, concurrentes in E, totum
<
lb
/>
igitur quod continetur ſub cœlo ABF, & ſu
<
lb
/>
pra, à lumine Solis illuſtratur, præter tri
<
lb
/>
gonum CDE, & tamen partes F, & G, non
<
lb
/>
videntur claræ, quia Solis radij penetrant,
<
lb
/>
nec reflectuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.002904
">Sed neque Sol magnitudi
<
lb
/>
ne ſua poteſt crepuſculum facere, tum quia
<
lb
/>
radij viderentur, & Solem videremus ipſum
<
lb
/>
tum quia, vt demonſtrauimus, ob maximam
<
lb
/>
altitudinem lineæ CE, & DE, fermè redde
<
lb
/>
rentur æquidiſtantes. </
s
>
<
s
id
="
s.002905
">Ergo crepuſculum fit,
<
lb
/>
quoniam pars quæ ſupra terram eſt, conten
<
lb
/>
ta ſub E, puncto, id eſt, ſub vmbra, terræ, à
<
lb
/>
vaporibus condenſata radios Solis excipit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.002906
">& ad nos reflectit. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002907
">Obſeruemus igitur Solem dum eſt ſub
<
arrow.to.target
n
="
marg326
"/>
<
lb
/>
æquinoctiali circulo, qui crepuſculum in
<
lb
/>
choat partibus 19. ante ortum, id eſt, ho
<
lb
/>
ra fermè, & quarta ante Solis ipſius aſcen
<
lb
/>
ſum, & manifeſtum eſt, quòd tunc primum
<
lb
/>
Solis radius, qui aërem illuſtrat, terram
<
lb
/>
contingit: nam ſi non contingeret, ex ſum
<
lb
/>
mo loco vaporum contingens ad terram du
<
lb
/>
ctus perueniret ad locum inferiorem priore,
<
lb
/>
atque ſic crepuſculum antea quàm dictum
<
lb
/>
ſit, inchoaret. </
s
>
<
s
id
="
s.002908
">Hoc igitur poſito, conſti
<
lb
/>
tuatur circulus terram referens, cuius cen
<
lb
/>
trum C, contangens linea AD, ſumma pars
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.068.2.jpg
"
xlink:href
="
016/01/068/2.jpg
"
number
="
44
"/>
<
lb
/>
vaporum E, locus radij Soli F, & vbi ſecat
<
lb
/>
AD, ibi G, ponat: quia igitur Solis diſtan
<
lb
/>
tia maxima eſt ad terræ comparationem, an
<
lb
/>
gulus FGD, eſt, ac ſi eſſet in centro C, terræ,
<
lb
/>
quare eſt 19. partium, igitur & EGA, vt in
<
lb
/>
centro circuli: ſed A, & B, recti ſunt, igitur
<
lb
/>
cùm E, communis ſit duobus trigonis CBE,
<
lb
/>
& AEG, ipſi erunt ſimiles, & ideò ratio late
<
lb
/>
rum cognita: at BC, eſt millia paſſuum (vt
<
lb
/>
dictum eſt ) quinquies mille, igitur AE, eſt
<
lb
/>
millia paſſuum 288. & ad tantam altitudi
<
lb
/>
nem vapores aſcendunt. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.002909
">
<
margin.target
id
="
marg326
"/>
Demonſtra
<
lb
/>
tio oſtendens
<
lb
/>
ad quandam
<
lb
/>
altitudinem
<
lb
/>
à terra va
<
lb
/>
pores aſcen
<
lb
/>
dere poſſe.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.002910
">En vides humani ingenij ſubtilitatem
<
lb
/>
quouſque perueniat? </
s
>
<
s
id
="
s.002911
">Vitellionem haud ig
<
lb
/>
noro deceptum eſſe, qui aſcendere tantùm
<
lb
/>
ad 52. paſſuum millia tradiderit, cùm quintu
<
lb
/>
plo plus ac dimidio, quàm dixerit aſcendant:
<
lb
/>
verùm cùm ambitum terræ contrahat, &
<
lb
/>
paſſus ob id etiam maiores faciat aliquantò,
<
lb
/>
non tamen vſque ad quartam partem debitæ
<
lb
/>
altitudinis deducere eam poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.002912
">Quòd ſi vt
<
lb
/>
ad ſummum deducatur crepuſculum per
<
lb
/>
duas horas ante diem fiat, angulus C, in
<
lb
/>
circumferentia, qui æqualis eſt G, partium
<
lb
/>
60. & E, 120. quare linea AE, quæ altitudo
<
lb
/>
vaporum, erit paſſuum millia 772. & hoc
<
lb
/>
eſt maximum ad quod aſcendere vapores
<
lb
/>
poſſint è terra ſpatium. </
s
>
<
s
id
="
s.002913
">Vnde Irides, Vir
<
lb
/>
gæ incendia, hiatus cœli, non altiùs fie
<
lb
/>
ri poſſunt: vt nec triplicati Soles, geminatæ </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>