Caverni, Raffaello, Storia del metodo sperimentale in Italia, 1891-1900
page |< < of 3504 > >|
Egli dunque, non solo aveva scoperto che il calore dilata un filo liquido,
ma
che dilata altresi un filo solido di metallo: “ Cordas e metallo per se
contrahi
et diduci, experimento adverteris si cordae pendenti e lacunari,
plumbeum
alligaveris acuminatum: etenim subiecto signo, videbis acumen
modo
proprius modo longius dimitti vel attolli, prout calor aut frigus impe­
ritaveris
(MSS Gal.
Dis. T. XVIII, c. 61).
Figura 9.
stupendo
, ma è bene assai più stupenda la teoria dal suo Au­
tore
escogitata, per ispiegarlo.
Una tal teoria non è di quelle,
com
'usava a que'tempi, ripescate con gli uncini aristotati­
lici
nel cervello di un Penpaletico, ma essa pure è fondata
sopra
un altro nuovo e singolarissimo esperimento: “ Hoc
proponimus
animadvertendum.
Si fuerit poculus vel syphun­
culus
AB (fig.
9) eiusque manubrium EC cui annexum sit
optimum
obturamentum E, quod paullulum distet a fundo
CA
ori fistulae probe occluso, cum voluerimus manubrium
attrahere
, multo maiorem vim nobis obsistentem sentiemus,
quam
si recluso fistulae osculo traheretur.
Hanc tamen vim
superabimus
, neque enim infinita est.
Pertracto igitur vi ma­
nubrio
EC, perveniet tandem ad partes MG.
Aer igitur, qui
antea
concludebatur in spatio CB, iam ampliabitur, ac deducetur in maius
spatium
CM.
Quia vero haec diductio violenta fuit, violenter, et sic didu­
ctus
, manebit.
Quanta autem vis est, qua manubrium retinemus pertractum
ad
loca MG, tanta est naturalis propensio atque impetus, quo rediret ad
pristina
loca BE.
Quapropter statim atque vim removeris manubrium, illico
celeriter
redibit ad partes BE, ut oculatim testatur experimentum (ibi).

Text layer

  • Dictionary
  • Places

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index