1tè fiat, ſuſpendatur canaliculus tenui filo pendulo ex brachio extremo bi
lancis; ita vt deorſum ire non poſſit, ſed tantùm parum immergatur in
ſuperficiem aquæ ſubjecto vaſe contentæ; occludaturque ſupremum os ca
naliculi cera, aut ſuilla veſica, antequam immergatur, ac deinde immerſum
illius pondus accuratè appendatur, admoto ſcilicet iuſto pondere oppoſitæ
lanci; poſteà verò aperiatur acu ſupremum os prius obſtructum; aſſurgit
illico aqua per canaliculum, licèt nihil ponderis prorſus accedat: Illa igi
tur aquæ portio, quæ per canaliculum aſcendit, dicto filo pendulo non
ſuſtinetur, ſed ab alio principio, eoque applicato; ſcilicet ab aëre com
preſſo; hoc experimentum, ſi accuratè fiat, rem iſtam evincit.
lancis; ita vt deorſum ire non poſſit, ſed tantùm parum immergatur in
ſuperficiem aquæ ſubjecto vaſe contentæ; occludaturque ſupremum os ca
naliculi cera, aut ſuilla veſica, antequam immergatur, ac deinde immerſum
illius pondus accuratè appendatur, admoto ſcilicet iuſto pondere oppoſitæ
lanci; poſteà verò aperiatur acu ſupremum os prius obſtructum; aſſurgit
illico aqua per canaliculum, licèt nihil ponderis prorſus accedat: Illa igi
tur aquæ portio, quæ per canaliculum aſcendit, dicto filo pendulo non
ſuſtinetur, ſed ab alio principio, eoque applicato; ſcilicet ab aëre com
preſſo; hoc experimentum, ſi accuratè fiat, rem iſtam evincit.
Chryſocom.
Sed vnde hujuſmodi aëris compreſſionem eſſe putares?
Auguſtin.
Huic tuo quæſito faciam ſatis; ſi dixero ex duplici capite pro
venire, Primò, ex admixtione vaporis & halitus; cùm enim noſter aër purus
non ſit, multa hujuſmodi habet admixta, vnde illius compreſſio ſequitur.
Secundò, ex pondere ſupremi aëris incubantis: fieri enim non poteſt, quin
aër ſubjectus inde compreſſus evadat.
venire, Primò, ex admixtione vaporis & halitus; cùm enim noſter aër purus
non ſit, multa hujuſmodi habet admixta, vnde illius compreſſio ſequitur.
Secundò, ex pondere ſupremi aëris incubantis: fieri enim non poteſt, quin
aër ſubjectus inde compreſſus evadat.
Chryſocom. Eſt quod multa opponam.
Primò, totus aër gravitat gra
vitatione communi; ne igitur pars inferior in ſe ipſum gravitare dica
tur, dicendum videtur. Superiorem aëris tractum in inferiorem non
gravitare.
vitatione communi; ne igitur pars inferior in ſe ipſum gravitare dica
tur, dicendum videtur. Superiorem aëris tractum in inferiorem non
gravitare.
Auguſtin.
Dare non poſſum totum aëra gravitatione communi gravi
tare in quodlibet corporis ſubjecti punctum; nec enim vllum centrum
gravitatis commune habet, quod iis dumtaxat gravibus competit (de
phyſico loquor) quorum tota vis gravitationis per vnicam lineam à præ
dicto centro ductam exeritur ; corpus liquidum, vt aqua, & ſpirabile, vt
aër, niſi contineantur in vaſe, per Cylindros deorſum, parallelos, gra
vitant; ſcilicet ad ſenſum; cùm alioquin omnes Cylindri gravitationis
versùs idem centrum eant; vnde paralleli eſſe non poſſunt; equidem ſe
cundùm eundem Cylindrum gravitatio omnium partium, quæ illum
componunt, ita communis eſt, vt omnes ſimul in corpus ſubjectum gra
vitent, & ſingulæ ſupra ſingulas ſubjectas immò ſupra eandem ſubjectam
omnes ſuperiores, in eodem tamen Cylindro; cogita lapidem lapidi ſuppo
ſitum, ſubjectus enim omnes ſuperiores ferre cenſetur.
tare in quodlibet corporis ſubjecti punctum; nec enim vllum centrum
gravitatis commune habet, quod iis dumtaxat gravibus competit (de
phyſico loquor) quorum tota vis gravitationis per vnicam lineam à præ
dicto centro ductam exeritur ; corpus liquidum, vt aqua, & ſpirabile, vt
aër, niſi contineantur in vaſe, per Cylindros deorſum, parallelos, gra
vitant; ſcilicet ad ſenſum; cùm alioquin omnes Cylindri gravitationis
versùs idem centrum eant; vnde paralleli eſſe non poſſunt; equidem ſe
cundùm eundem Cylindrum gravitatio omnium partium, quæ illum
componunt, ita communis eſt, vt omnes ſimul in corpus ſubjectum gra
vitent, & ſingulæ ſupra ſingulas ſubjectas immò ſupra eandem ſubjectam
omnes ſuperiores, in eodem tamen Cylindro; cogita lapidem lapidi ſuppo
ſitum, ſubjectus enim omnes ſuperiores ferre cenſetur.
Chryſocom.
Tota igitur illa gravitatio reducitur in lineas; ſinguli enim
Cylindri ſunt totidem lineæ; linea autem, aut nihil, aut parum ponde
ris habet; nulla igitur inde compreſſio, aut certè modica; quid enim
tam parvi ponderis vis efficeret: ponamus enim Cylindrum aqueum da
tæ baſis & altitudinis pendere vnam libram; ſupponamus item aquæ gra
vitatem eſſe ad gravitatem aëris vt 1000. ad 1. haud dubiè Cylindrus aë
ris æqualis pendit tantùm vnam milleſimam partem vnius libræ; igitur
ſi 1000. hujuſmodi Cylindros ita diſponas, vt vnus alteri imponatur, om
nes ſimul vnam libram pendent; cùm autem in infinitum contrahi baſis
poſſit, & in eadem proportione creſcere altitudo, certè habebis Cylindrum
petitæ cujuſlibet altitudinis, qui vnam libram pendat, licèt ad lineam non
dum redactus, ſeu contractus ſit.
Cylindri ſunt totidem lineæ; linea autem, aut nihil, aut parum ponde
ris habet; nulla igitur inde compreſſio, aut certè modica; quid enim
tam parvi ponderis vis efficeret: ponamus enim Cylindrum aqueum da
tæ baſis & altitudinis pendere vnam libram; ſupponamus item aquæ gra
vitatem eſſe ad gravitatem aëris vt 1000. ad 1. haud dubiè Cylindrus aë
ris æqualis pendit tantùm vnam milleſimam partem vnius libræ; igitur
ſi 1000. hujuſmodi Cylindros ita diſponas, vt vnus alteri imponatur, om
nes ſimul vnam libram pendent; cùm autem in infinitum contrahi baſis
poſſit, & in eadem proportione creſcere altitudo, certè habebis Cylindrum
petitæ cujuſlibet altitudinis, qui vnam libram pendat, licèt ad lineam non
dum redactus, ſeu contractus ſit.
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib