Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N1137F">
            <p id="N1579A" type="main">
              <s id="N1579C">
                <pb pagenum="70" xlink:href="026/01/102.jpg"/>
                <emph type="italics"/>
              extrinſeco ad aliam lineam determinato, & cum ipſo acquiſito, quando mu­
                <lb/>
              tat lineam perpendicularem deorſum, de quo infrà; ſi hunc igitur excipias,
                <lb/>
              omnes aly pugnant tantùm ratione diuerſæ lineæ, ſeu determinationis, in eodem
                <lb/>
              mobili:
                <emph.end type="italics"/>
              Vnde ille idem, qui modo pugnat probè conueniet, ſi ad ean­
                <lb/>
              dem lineam determinetur. </s>
            </p>
            <p id="N157B8" type="main">
              <s id="N157BA">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Scholium.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N157C6" type="main">
              <s id="N157C8">Obſeruabis primò, præclarum naturæ inſtitutum, quo fit, vt impe­
                <lb/>
              tus perennis non ſit; vnde certè infinita propemodum emergerent ab­
                <lb/>
              ſurda, & incommoda. </s>
            </p>
            <p id="N157D0" type="main">
              <s id="N157D2">Secundò, faciliorem modum deſtructionis impetus inſtitui non po­
                <lb/>
              tuiſſe, immò nec excogitari poſſe; quàm enim facilè, vel impetus op­
                <lb/>
              poſitus in mobili producitur, vel corpus durum opponitur &c. </s>
            </p>
            <p id="N157DA" type="main">
              <s id="N157DC">Tertiò, præcipuam rationem huius deſtructionis ducendam eſſe ex
                <lb/>
              Ax.6. in quo dicimus nihil eſſe fruſtrà, cumque ordinem à natura eſſe
                <lb/>
              inſtitutum, vt potiùs aliquid deſtruatur, & deſinat eſſe, quàm fruſtrà ſit,
                <lb/>
              & dicimus deſtrui ad exigentiam totius naturæ. </s>
            </p>
            <p id="N157E5" type="main">
              <s id="N157E7">Quartò, cum impetus ſuo fine caret, fruſtrà eſt; </s>
              <s id="N157EB">finis impetus eſt mo­
                <lb/>
              tus, vt ſæpè diximus, ſic cum globus impactus in alium æqualem ſtatim
                <lb/>
              ab ictu ſiſtit immobilis; </s>
              <s id="N157F3">certe ne fruſtrà ſit impetus, deſtruitur per Ax.6.
                <lb/>
              & per Ax. 14. num.2. cum verò determinatio altera maior eſt, certè præ­
                <lb/>
              ualet tantùm pro rata; </s>
              <s id="N157FB">igitur minor eſt motus; </s>
              <s id="N157FF">igitur, ne aliqui gradus
                <lb/>
              impetus ſint fruſtrà, deſtruuntur, cum verò ſunt duo impetus in eodem
                <lb/>
              mobili, vt in naui mobili ad lineas oppoſitas determinati; </s>
              <s id="N15807">haud dubiè
                <lb/>
              maior impetus præualet pro rata per Ax. 15. Igitur non modò totus
                <lb/>
              impetus minor perit, ne ſit fruſtrà; </s>
              <s id="N1580F">ſed etiam aliquot gradus maioris, ne
                <lb/>
              ſint etiam fruſtrà; nec enim in communem lineam coïre poſſunt. </s>
            </p>
            <p id="N15815" type="main">
              <s id="N15817">Denique quando ſunt duo impetus ad lineas diuerſas determinati,
                <lb/>
              ſed non oppoſitas ex diametro, pugnant pro diuerſo oppoſitionis gradu,
                <lb/>
              vt ſuprà fusè dictum eſt. </s>
              <s id="N1581E">Igitur cum totus impetus non habeat totum
                <lb/>
              motum, quod duplex illa determinatio impedit, ne aliqui gradus
                <lb/>
              ſint fruſtrà, deſtruuntur; </s>
              <s id="N15826">igitur vides impetum impreſſum ab ex­
                <lb/>
              trinſeco deſtrui tantùm ne ſit fruſtrà; faceret enim vt eſſet fruſtrà vel
                <lb/>
              nouus impetus, vel determinato noua, & in hoc ſenſu dicitur impetus
                <lb/>
              deſtrui ab impetu. </s>
            </p>
            <p id="N15830" type="main">
              <s id="N15832">Quintò, ſi deſtrueretur mobile, etiam deſtrueretur impetus per idem
                <lb/>
              Ax. 6. quia eſſet fruſtrà ſeparatum; </s>
              <s id="N15838">immò ex hoc vno principio demon­
                <lb/>
              ſtramus accidentia & formas ſubſtantiales materiales non poſſe natura­
                <lb/>
              liter conſeruari extra ſuum ſubiectum, quia ſcilicet eſſent fruſtrà; quip­
                <lb/>
              pe finem ſuum habent in ſubiecto. </s>
            </p>
            <p id="N15842" type="main">
              <s id="N15844">Sextò, Impetus naturalis innatus nunquam deſtruitur; </s>
              <s id="N15848">quia nunquam
                <lb/>
              eſt fruſtrà; quippe ſemper habet alterum ſuorum effectuum formalium,
                <lb/>
              id eſt vel motum deorſum, vel grauitationem, adde quod fruſtrà de­
                <lb/>
              ſtrueretur, cum ſit ſemper applicata potentia, id eſt ipſa grauitas, ſed de
                <lb/>
              his infrâ fusè. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>