Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N1137F">
            <pb pagenum="2" xlink:href="026/01/034.jpg"/>
            <p id="N113FF" type="main">
              <s id="N11401">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Definitio III.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N1140D" type="main">
              <s id="N1140F">
                <emph type="italics"/>
              Impetus eſt qualitas exigens motum, ſeu fluxum localem ſui ſubiecti, vel
                <lb/>
              qua est cauſa proxima motus illius mobilis, cui ineſt, eo ſcilicet modo, quo
                <lb/>
              poteſt eſſe cauſa motus.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N1141A" type="main">
              <s id="N1141C">Dico eſſe qualitatem ſiue diſtincta ſit, ſiue non diſtincta; </s>
              <s id="N11420">quod hîc
                <lb/>
              certè non diſcutio; </s>
              <s id="N11426">nec enim affirmo in hac definitione dari impetum; </s>
              <s id="N1142A">
                <lb/>
              ſed definio tantùm quid ſit impetus; </s>
              <s id="N1142F">qui reuera aliud non eſt, ſi eſt: </s>
              <s id="N11433">
                <lb/>
              quippe id tantùm concipio, cum impetum appello; </s>
              <s id="N11438">ſiue ſit, ſiue non ſit,
                <lb/>
              ne quis fortè initio ſtatim mihi litem intendat; </s>
              <s id="N1143E">quemadmodum definit
                <lb/>
              circulum Geometra; </s>
              <s id="N11444">licèt non aſſerat dari perfectum circulum; </s>
              <s id="N11448">ita Phy­
                <lb/>
              ſicus definit impetum, quamuis non affirmet dari impetum; </s>
              <s id="N1144E">quod tamen
                <lb/>
              in ſexto Theoremate demonſtrabimus; </s>
              <s id="N11454">itaque ſi eſt impetus, haud dubiè
                <lb/>
              nihil omninò præſtat in ſuo ſubiecto niſi motum; quod quomodò fiat,
                <lb/>
              explicabimus intrà in Theorematis. </s>
            </p>
            <p id="N1145D" type="main">
              <s id="N1145F">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Hypotheſis I.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N1146B" type="main">
              <s id="N1146D">
                <emph type="italics"/>
              Datur motus localis
                <emph.end type="italics"/>
              ; </s>
              <s id="N11476">quis enim non videt volantem auem, natantem
                <lb/>
              piſcem; currentem equum, rotatum globum; denique vnum corpus mi­
                <lb/>
              grans è loco in locum? </s>
              <s id="N1147E">ſed hoc eſt moueri per Def. 1. igitur infinitis fe­
                <lb/>
              rè experimentis nititur hæc hypotheſis, quam veram eſſe neceſſe eſt, ſi
                <lb/>
              illa vera ſunt; ſed illa certa ſunt phyſicè, neque citra miraculum fallere
                <lb/>
              poſſunt. </s>
            </p>
            <p id="N1148A" type="main">
              <s id="N1148C">Diceret fortè aliquis etiam motum ſubeſſe oculorum fallaciæ; cùm è
                <lb/>
              naui mobili littus ipſum moueri, ipſumque nauigium non moueri iudi­
                <lb/>
              cemus. </s>
              <s id="N11494">Quis enim oculos in Solem intendens, primo intuitu Solem ſta­
                <lb/>
              re non iudicet? </s>
              <s id="N11499">cum tamen deinde perniciſſimo curſu rotari demonſtre­
                <lb/>
              mus; </s>
              <s id="N1149F">adde alias oculorum fallacias circa motum; </s>
              <s id="N114A3">ſic rotata ſcintilla, vel
                <lb/>
              carbo accenſus immotum orbem deſcribere videtur; </s>
              <s id="N114A9">ſic nota inuſta
                <lb/>
              trocho, dum celerrimè rotatur, orbem etiam immobilem deſcribere iu­
                <lb/>
              dicatur; </s>
              <s id="N114B1">ſic ſtella cadens, vel exhalatio continenti ſucceſſione accenſa
                <lb/>
              moueri videtur; </s>
              <s id="N114B7">licet minimè moueatur; </s>
              <s id="N114BB">idem dicendum de puluere
                <lb/>
              tormentario, vel alia qualibet materia; quæ continuata conſecutione
                <lb/>
              accenditur; </s>
              <s id="N114C3">immò trochus ipſe in orbem celerrimè agitatus, quieſcere
                <lb/>
              videtur; </s>
              <s id="N114C9">ſic qui vertigine laborant, ea moueri exiſtimant, quæ quieſcunt; </s>
              <s id="N114CD">
                <lb/>
              idem exemplum habemus in ebrioſis, iracundis, in iis qui ex graui febris
                <lb/>
              ardore delirant, & in pueris qui diu in gyros eunt, vbi verti deſierint; </s>
              <s id="N114D4">
                <lb/>
              ſic eorum quæ motu æquali feruntur, remotiora tardiùs moueri viden­
                <lb/>
              tur; </s>
              <s id="N114DB">immò ſi per eandem lineam oculus, & mobile pari velocitate ince­
                <lb/>
              dant, ipſum mobile quieſcere videtur, plura leges apud Opticos, de
                <lb/>
              quibus agemus ſuo loco: Igitur ex his omnibus conſtat minimè conſta­
                <lb/>
              re dari motum, ex eo quòd oculis aliquid moueri videatur. </s>
            </p>
            <p id="N114E5" type="main">
              <s id="N114E7">Reſpondeo equidem fateri me, viſum ipſum plurimis ſubeſſe fraudi­
                <lb/>
              bus; </s>
              <s id="N114ED">attamen ſi rectè oculus admoueatur, iuſta diſtantià, nec vllum ſit
                <lb/>
              impedimentum exterius nec interius; </s>
              <s id="N114F3">fieri non poteſt, quin oculus mo­
                <lb/>
              tum obſeruet; an fortè currentis calami motus oculum meum fallere po-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>