1fundæ, quæ ſi demittatur, ſequitur motus rectus:
quidam tamen
non eſt merè peraccidens, vt cùm pellitur extremitas cylindri in
plano horizontali; eſt enim, iuxta inſtitutionem naturæ, ad facili
tatem motus.
non eſt merè peraccidens, vt cùm pellitur extremitas cylindri in
plano horizontali; eſt enim, iuxta inſtitutionem naturæ, ad facili
tatem motus.
2. Quippe tale eſt naturæ inſtitutum, vt eo motu corpora mo
ueantur, quo faciliùs moueri poſſunt: atqui cùm pellitur altera cy
lindri extremitas, in plano horizontali putà innatantis, faciliùs
mouetur, quàm recto, & quaſi minore ſumptu, cùm minùs ſpatij
acquirat: æquali tempore: poteſt dari motus circularis mixtus ex
duobus rectis, quorum vnus ſit, vt ſinus recti, alius vt verſi; vix
tamen hoc accidit vnquàm, ſed tantùm oritur hic motus ex
determinatione per tangentem impedita, ratione alicuius puncti
immobilis.
ueantur, quo faciliùs moueri poſſunt: atqui cùm pellitur altera cy
lindri extremitas, in plano horizontali putà innatantis, faciliùs
mouetur, quàm recto, & quaſi minore ſumptu, cùm minùs ſpatij
acquirat: æquali tempore: poteſt dari motus circularis mixtus ex
duobus rectis, quorum vnus ſit, vt ſinus recti, alius vt verſi; vix
tamen hoc accidit vnquàm, ſed tantùm oritur hic motus ex
determinatione per tangentem impedita, ratione alicuius puncti
immobilis.
3. Hinc, ſi tollatur impedimentum, ſtatim per tangentem or
bis fit motus, vt patet in funda: inæqualiter partes radij prædicti
orbis mouentur, iuxta proportionem diſtantiæ maioris, & minoris
à centro: hinc propagatio impetus inæqualis, de qua iam ſuprà,
ſingulis inſtantibus & punctis eſt noua determinatio; quia, ſcilicet,
ſingulis punctis ſua tangens reſpondet: hinc, ſi imponatur rotæ
aliud corpus, ſtatim abigitur, ſine ſit in ſitu verticali, ſiue in ſitu ho
rizontali; hinc dum turbo rotatur, ſi vel aquæ guttula eius ſuper
ficies aſpergitur, & ſtatim diſpergitur.
bis fit motus, vt patet in funda: inæqualiter partes radij prædicti
orbis mouentur, iuxta proportionem diſtantiæ maioris, & minoris
à centro: hinc propagatio impetus inæqualis, de qua iam ſuprà,
ſingulis inſtantibus & punctis eſt noua determinatio; quia, ſcilicet,
ſingulis punctis ſua tangens reſpondet: hinc, ſi imponatur rotæ
aliud corpus, ſtatim abigitur, ſine ſit in ſitu verticali, ſiue in ſitu ho
rizontali; hinc dum turbo rotatur, ſi vel aquæ guttula eius ſuper
ficies aſpergitur, & ſtatim diſpergitur.
4 Dari impetum in motu circulari certiſſimum eſt:
punctum phy
ſicum eſt capax huius motus; cuius finis multiplex eſt; corpus mo
uetur motu circulari circa centrum immobile cum motus centri
impeditur non tamen motus orbis, ad quem impetus facilè deter
minatur, cùm ſit ad omnes lineas indifferens: adde vſum vectis,
trochleæ, aliorúmque organorum, qui ſine motu circulari eſſe non
poteſt: omitto motum progreſſiuum, ipsúmque brachiorum, & ti
biarum vſum, qui motu circulari carere non poteſt.
ſicum eſt capax huius motus; cuius finis multiplex eſt; corpus mo
uetur motu circulari circa centrum immobile cum motus centri
impeditur non tamen motus orbis, ad quem impetus facilè deter
minatur, cùm ſit ad omnes lineas indifferens: adde vſum vectis,
trochleæ, aliorúmque organorum, qui ſine motu circulari eſſe non
poteſt: omitto motum progreſſiuum, ipsúmque brachiorum, & ti
biarum vſum, qui motu circulari carere non poteſt.
5. Motus circularis rotæ in plano verticali eſt æquabilis per ſe;
quia nihil eſt, quod impetum ſemel impreſſum deſtruat: licèt enim
ſingulis inſtantibus ſit noua determinatio, nullus tamen impetus
eſt fruſtrà; quippe illud ſpatium acquiritur in linea curua, quod in
recta, ſi nullum eſſet impedimentum, percurreret: quemadmodum
enim in reflexione, quæ fit à plano immobili, nullus deſtruitur im
petus; ita nullus hîc deſtruitur; tam enim centrum illud immobile
ad ſe quaſi trahit mobile, quàm planum immobile à ſe repellit; in
quo eſt perfectè analogia.
quia nihil eſt, quod impetum ſemel impreſſum deſtruat: licèt enim
ſingulis inſtantibus ſit noua determinatio, nullus tamen impetus
eſt fruſtrà; quippe illud ſpatium acquiritur in linea curua, quod in
recta, ſi nullum eſſet impedimentum, percurreret: quemadmodum
enim in reflexione, quæ fit à plano immobili, nullus deſtruitur im
petus; ita nullus hîc deſtruitur; tam enim centrum illud immobile
ad ſe quaſi trahit mobile, quàm planum immobile à ſe repellit; in
quo eſt perfectè analogia.