1Quis enim neget ſedentem humi, vel decumbentem in lecto quieſceret
conſule ſenſus rectè applicatos; tam enim certus ſum me iam in cathe
dra quieſcere, quam ſum certus Solem lucere; igitur ex certis experi
mentis certa hypotheſis conſequitur. Non deſunt rationes à priori; nam
primò res aliqua ſuo bono, ſeu fini coniuncta ab eo ſeparari non poſtu
lat, igitur nec moueri. Secundò maximum incommodum eſſet, ſi res ſe
mel mota perpetuò moueretur. Tertiò, finis, ſeu terminus motus recti,
eſt quies; nam ideo lapis deorſum cadit, vt in ſuo centro ſeu globo
quieſcat, id eſt vt cum aliis partibus totum illud, ſeu globum componat,
vt dicemus aliàs.
conſule ſenſus rectè applicatos; tam enim certus ſum me iam in cathe
dra quieſcere, quam ſum certus Solem lucere; igitur ex certis experi
mentis certa hypotheſis conſequitur. Non deſunt rationes à priori; nam
primò res aliqua ſuo bono, ſeu fini coniuncta ab eo ſeparari non poſtu
lat, igitur nec moueri. Secundò maximum incommodum eſſet, ſi res ſe
mel mota perpetuò moueretur. Tertiò, finis, ſeu terminus motus recti,
eſt quies; nam ideo lapis deorſum cadit, vt in ſuo centro ſeu globo
quieſcat, id eſt vt cum aliis partibus totum illud, ſeu globum componat,
vt dicemus aliàs.
Diceret fortè aliquis ſententias prædictas non valere in ſententiâ
Copernici, quæ terræ motum adſtruit; præterea non modò falli ſenſus
circa motum, verùm etiam circa quietem.
Copernici, quæ terræ motum adſtruit; præterea non modò falli ſenſus
circa motum, verùm etiam circa quietem.
Reſpondeo primò illam Copernici ſententiam eſſe falſiſſimam, vt ſuo
loco oſtendemus: ſecundò, licèt terra moueretur ſecundum Coperni
cum, Sol, & ſtellæ quieſcerent.
loco oſtendemus: ſecundò, licèt terra moueretur ſecundum Coperni
cum, Sol, & ſtellæ quieſcerent.
Dices iuxta hypotheſim Heraclidis Pontici, terra ipſa, Sol etiam, &
ſtellæ mouentur. Reſpondeo primò hypotheſim illam eſſe falſam, vt ſuo
loco videbimus; ſecundò etiam data illa hypotheſi poſſet dari quies; ſi
enim globus eodem verſus occaſum impetu proiiceretur, quò verſus or
tum à terra ipſa rapitur, haùd dubiè quieſceret: præterea iuxta hanc hy
potheſim, quietem appellarem vnius partis cum alia connexionem in ip
ſo toto ſeu globo, & quieſcere dicerem lapidem, qui tantùm totius glo
bi motu mouetur, ex quo profectò tota ſoluitur difficultas.
ſtellæ mouentur. Reſpondeo primò hypotheſim illam eſſe falſam, vt ſuo
loco videbimus; ſecundò etiam data illa hypotheſi poſſet dari quies; ſi
enim globus eodem verſus occaſum impetu proiiceretur, quò verſus or
tum à terra ipſa rapitur, haùd dubiè quieſceret: præterea iuxta hanc hy
potheſim, quietem appellarem vnius partis cum alia connexionem in ip
ſo toto ſeu globo, & quieſcere dicerem lapidem, qui tantùm totius glo
bi motu mouetur, ex quo profectò tota ſoluitur difficultas.
Quod verò ſpectat ad fallacias oculi circa quietem;
eodem prorſus
modo ſoluendæ ſunt, quo iam ſupra ſolutæ ſunt aliæ circa motum:
vtrùm verò motus, & quies dicant aliquid diſtinctum à mobili, dice
mus infrà.
modo ſoluendæ ſunt, quo iam ſupra ſolutæ ſunt aliæ circa motum:
vtrùm verò motus, & quies dicant aliquid diſtinctum à mobili, dice
mus infrà.
Hypotheſis III.
Aliquid mouetur quod incœpit moueri.
Video lapidem quieſcentem,
qui deinde proiectus mouetur; igitur ante non mouebatur, igitur cum
deinde mouetur, cœpit moueri; mille aliis experimentis hæc hypothe
ſis confirmari poteſt.
qui deinde proiectus mouetur; igitur ante non mouebatur, igitur cum
deinde mouetur, cœpit moueri; mille aliis experimentis hæc hypothe
ſis confirmari poteſt.
Hypotheſis IV.
Aliquid mouetur quod tandem deſinit moueri, vel incipit quieſcere.
Vi
deo rotatam pilam, quæ tandem quieſcit, cadentem lapidem, qui tan
dem ſiſtit, &c. igitur certa eſt hæc hypotheſis.
deo rotatam pilam, quæ tandem quieſcit, cadentem lapidem, qui tan
dem ſiſtit, &c. igitur certa eſt hæc hypotheſis.
Hypotheſis V.
Idem mouetur modò tardiùs, modò velociùs.
Video rotatum globum,
qui ſenſim quieſcit: ſentio ab eodem globo modò maiorem, modò mi
norem ictum infligi, &c. igitur eſt certa hypotheſis.
qui ſenſim quieſcit: ſentio ab eodem globo modò maiorem, modò mi
norem ictum infligi, &c. igitur eſt certa hypotheſis.