Fabri, Honoré - Tractatus physicus de motu locali

Scan	Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50

1aliqua applicatione, ſaltem virtutis, in quo non eſt difficultas; quomo
do vero ignis accendatur, & quid ſit ignem accendi, explicabimus ſuo
loco; quidquid ſit, certum eſt ad productionem impetus requiri ali
quam applicationem, vt patet etiam in magnete.

Axioma XI.

Si cauſa vniuoca applicata, & non impedita est ſufficiens ad productionem
effectus, non eſt ponenda alia ſcilicet æquiuoca. Non dico omnem cauſam
eſſe vniuocam, ſed tantùm vniuocam ſufficientem, & applicatam eſſe
cauſam, v. g. calor eſt cauſa ſufficiens caloris, vt conſtat in aqua calida;
igitur ſi calor eſt applicatus ſubiecto, in quo producitur calor non ſupe
rans vires caloris applicati; dicendum eſt calorem illum ab hoc produ
ci; cum calor ſit cauſa neceſſaria; igitur ſi ſit applicatus ſubjecto apto,
neceſſariò agit; igitur quantum poteſt; igitur effectus non eſt tribuen
dus alteri cauſæ, quam ſufficientem eſſe ignoramus.

Ad hoc Axioma aliud reuoca. Si ex applicatione alicuius ſequitur ſem
per effectus aliquis, illud ipſum cauſa dici debet huius effectus; licet aliud ſit
coniunctum, ex quo ſeorſim ſumpto applicato non ſequitur effectus; v. g. ex
applicatione aquæ calidæ ſequitur productio caloris; ex applicatione ſo
lius aquæ non ſequitur; igitur dicendum eſt calorem hunc produci ab
ipſo calore, qui aquæ ineſt, non verò ab ipſa aquæ ſubſtantia; idem dico
de ferro frigido, &c.

Dices non eſſe certum calorem produci; Reſpondeo, negando; ſed,
quidquid ſit, loquor tantùm hypotheticè; dixi enim ſi producatur, à
calore aquæ inhærente producitur.

Dices produci poſſe ab aliqua cauſa ignota poſita dumtaxat tali, vel
tali conditione. Reſpondeo, hoc reuera geometricè non probari, ſed
tantùm phyſicè; quidquid ſit, voco cauſam id, ex cuius applicatione
ſequitur ſemper effectus, & nunquam aliàs; nam phyſicè loquendo, ſiue
ſit alia cauſa, ſiue non, eodem modo ſe habet, ac ſi eſſet cauſa; quippe
certum eſt phyſicè ignem calefacere, Solem illuminare, quod ſatis eſt.

Axioma XII.

Cauſa neceſſaria ſubiecto apto applicata, & non impedita ſemper agit, &
quantum poteſt. Hoc Axioma duas partes habet; prima certa eſt per hy
poth. 8. & per definitionem cauſæ neceſſariæ, quæ in hoc differt à libe
râ: Secunda pars probatur; quia ſi partem effectus omitteret, quam ta
men ponere poſſet; haud dubiè non eſſet cauſa neceſſaria contra hypoth.
nam ſi vnam partem effectus omittat; cur vnam potiùs quam aliam?
cur non duas? cur non omnes? denique video cauſam eandem eidem
ſubiecto eodem modo applicatam, eundem ſemper effectum producere
per Hyp. 8.

Axioma XIII

Extenſio cauſa non intendit effectum ad intra. Quælibet pars maioris
ignis non habet calorem intenſiorem, quàm quælibet pars minoris; idem

Page concordance

Text layer

Text normalization

Search

Scan	Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50

Scan	Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50

Scan	Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50