Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N15AC3">
            <pb pagenum="75" xlink:href="026/01/107.jpg"/>
            <p id="N15B86" type="main">
              <s id="N15B88">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Hypotheſis
                <emph.end type="italics"/>
              2.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N15B95" type="main">
              <s id="N15B97">
                <emph type="italics"/>
              Arcus maior & minor eiuſdem funependuli æqualibus ferè temporibus,
                <lb/>
              percurruntur
                <emph.end type="italics"/>
              ; hæc etiam ſæpiùs probata eſt, & ſi quis fidem detrectat,
                <lb/>
              probare conetur. </s>
            </p>
            <p id="N15BA4" type="main">
              <s id="N15BA6">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Hypotheſis
                <emph.end type="italics"/>
              3.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N15BB3" type="main">
              <s id="N15BB5">Globus per planum inclinatum læuigatum deſcendens ſecundum ſpa­
                <lb/>
              tium citiùs percurrit, quàm primum; quod etiam ſenſu percipi poteſt,
                <lb/>
              & tam ſæpè probatum eſt, vt nemo iam negare audeat motus naturalis
                <lb/>
              accelerationem. </s>
            </p>
            <p id="N15BBF" type="main">
              <s id="N15BC1">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Hypotheſis
                <emph.end type="italics"/>
              4.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N15BCE" type="main">
              <s id="N15BD0">
                <emph type="italics"/>
              Omne tempus ſenſibile non eſt; </s>
              <s id="N15BD6">idem dico de ſpatio,
                <emph.end type="italics"/>
              quod nemo etiam
                <lb/>
              negare auſit; alioquin ſi quis negaret, dicat mihi quæſo quot ſint in mi­
                <lb/>
              nuto horæ inſtantia? </s>
              <s id="N15BE1">quot in apice acus puncta? </s>
            </p>
            <p id="N15BE4" type="main">
              <s id="N15BE6">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Axioma
                <emph.end type="italics"/>
              1.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N15BF3" type="main">
              <s id="N15BF5">
                <emph type="italics"/>
              Impetus additus alteri, & determinatus ad
                <expan abbr="eãdem">eandem</expan>
              lineam, facit maiorem
                <lb/>
              & intenſiorem impetum
                <emph.end type="italics"/>
              ; patet, & viciſſim, & detractus alteri minorem
                <lb/>
              facit, & viciſſim. </s>
            </p>
            <p id="N15C06" type="main">
              <s id="N15C08">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Axioma
                <emph.end type="italics"/>
              2.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N15C15" type="main">
              <s id="N15C17">
                <emph type="italics"/>
              Quâ proportione creſcit cauſa, eâdem creſcit effectus, & viciſſim, ſi eodem
                <lb/>
              modo eidemque ſubjecto ſit applicata,
                <emph.end type="italics"/>
              probatur per Ax.12. l. 1. & quâ pro­
                <lb/>
              portione illa decreſcit, hic decreſcit, & viciſſim. </s>
            </p>
            <p id="N15C25" type="main">
              <s id="N15C27">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Axioma
                <emph.end type="italics"/>
              3.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N15C34" type="main">
              <s id="N15C36">
                <emph type="italics"/>
              Eadem cauſa neceſſaria non impedita ſubjecto apte applicata æqualibus
                <lb/>
              temporibus æqualem effectum producit, & contrà.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="N15C3F"> Probatur per Ax.12.l. </s>
              <s id="N15C42">1. &
                <lb/>
              viciſſim æqualis effectus ſupponit æqualem cauſam. </s>
            </p>
            <p id="N15C47" type="main">
              <s id="N15C49">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Axioma
                <emph.end type="italics"/>
              4.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N15C56" type="main">
              <s id="N15C58">
                <emph type="italics"/>
              Ille effectus, qui non producitur à causâ primâ, & ad cuius productionem
                <lb/>
              nulla cauſa extrinſeca eſt applicata, producitur ab intrinſeco
                <emph.end type="italics"/>
              ; probatur, quia
                <lb/>
              habere debet aliquam cauſam per Ax.8. </s>
            </p>
            <p id="N15C66" type="main">
              <s id="N15C68">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Axioma
                <emph.end type="italics"/>
              5.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N15C75" type="main">
              <s id="N15C77">
                <emph type="italics"/>
              Illa cauſa plus agit proportionaliter quæ habet minorem reſistentiam; minùs
                <lb/>
              verò, quæ maiorem, quæ demum æqualem, æquali proportione agit.
                <emph.end type="italics"/>
              v.g. cauſa,
                <lb/>
              cuius virtus, vel actiuitas eſt vt 20. & reſiſtentia vt 10. agit in maiori
                <lb/>
              proportione, quàm illa cuius actiuitas eſt 30. & reſiſtentia 20. in minori
                <lb/>
              verò quàm ea, cuius actiuitas eſt vt 3. & reſiſtentia vt 1. in æquali de­
                <lb/>
              nique cum illa, cuius actiuitas eſt vt 4. & reſiſtentia vt 2. </s>
            </p>
            <p id="N15C8D" type="main">
              <s id="N15C8F">Hoc Axioma certiſſimum eſt; </s>
              <s id="N15C93">quippe 20. faciliùs ſuperabunt 10. quàm
                <lb/>
              30. 20. & difficiliùs quam 3. 1. & æquè facilè, ac 4. 2. In motu locali
                <lb/>
              res eſt clariſſima; </s>
              <s id="N15C9B">quippe vires vt 12. tam facilè mouebunt 12. libras,
                <lb/>
              quàm vires vt 4. 4.libras; </s>
              <s id="N15CA1">ſed faciliùs, quàm vires vt 20. 30.libras, & dif­
                <lb/>
              ficiliùs quàm vires vt 4. 3. libras; quid clarius? </s>
              <s id="N15CA7">Igitur illa cauſa faciliùs </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>