Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

List of thumbnails

< >
21
21
22
22
23
23
24
24
25
25
26
26
27
27
28
28
29
29
30
30
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N15AC3">
            <p id="N15C8D" type="main">
              <s id="N15CA7">
                <pb pagenum="76" xlink:href="026/01/108.jpg"/>
              ſuperat reſiſtentiam impedimenti, quæ habet maiorem proportionem
                <lb/>
              virium cum reſiſtentia, quàm quæ minorem. </s>
            </p>
            <p id="N15CB1" type="main">
              <s id="N15CB3">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Scholium.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N15CBF" type="main">
              <s id="N15CC1">Si quando appellandum erit aliquod Axioma vel Theorema lib. 1.ci­
                <lb/>
              tabitur Liber. </s>
            </p>
            <p id="N15CC6" type="main">
              <s id="N15CC8">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              1.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N15CD5" type="main">
              <s id="N15CD7">
                <emph type="italics"/>
              Datur motus localis naturalis, iſque ab intrinſeco.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="N15CDE"> Probatur; corpus gra­
                <lb/>
              ue mouetur localiter deorſum per hypoth. </s>
              <s id="N15CE3">hic motus eſt ab intrinſeco,
                <lb/>
              quod probatur; </s>
              <s id="N15CE9">non eſt ab vllâ causâ extrinſecâ; igitur eſt ab intrinſeca
                <lb/>
              per Ax.4. antecedens probatur inductione factâ omnium extrinſecorum. </s>
              <s id="N15CEF">
                <lb/>
              Primò non eſt à cauſa prima, vt aliquis fortè minùs prudenter, & magis
                <lb/>
              piè, quàm par ſit, diceret; </s>
              <s id="N15CF6">quia ille effectus tribui tantùm debet cauſæ
                <lb/>
              primæ, qui nullam habere poteſt cauſam ſecundam applicatam, vt patet; </s>
              <s id="N15CFC">
                <lb/>
              ſed hic effectus poteſt habere cauſam ſecundam applicatam, quam aſſi­
                <lb/>
              gnabimus infrà; </s>
              <s id="N15D03">deinde cauſa prima agit tantùm naturaliter iuxta exi­
                <lb/>
              gentiam cauſarum ſecundarum; </s>
              <s id="N15D09">igitur ideo moueret corpus graue deor­
                <lb/>
              ſum; </s>
              <s id="N15D0F">quia tunc motum corpus graue exigeret; </s>
              <s id="N15D13">ſed hoc mihi ſufficit, vt
                <lb/>
              dicatur hic motus eſſe ab intrinſeco; </s>
              <s id="N15D19">præterea, ſi dicatur Deus mouere
                <lb/>
              corpus graue deorſum iuxta illius exigentiam, dicetur etiam tùm cale­
                <lb/>
              facere, tùm illuminare, ad exigentiam ignis; </s>
              <s id="N15D21">quippe tàm mihi ſenſibile
                <lb/>
              eſt corpus graue deſcendere ſine vi impreſſa ab extrinſeco, quàm ignem
                <lb/>
              calefacere, & ſolem lucere ſine vi extrinſeca; </s>
              <s id="N15D29">adde quod illud ſolenne
                <lb/>
              eſt naturæ inſtitutum, vt id, quod exigit res aliqua ad finem ſuum conſe­
                <lb/>
              quendum, per virtutem intrinſecam poſſit ponere, ſi dumtaxat excipias
                <lb/>
              concurſum diuinum, & ipſam conſeruationem; </s>
              <s id="N15D33">ſic animal exigit vide­
                <lb/>
              re, audire, ſentire, moueri; </s>
              <s id="N15D39">igitur habet virtutem intrinſecam, per quam
                <lb/>
              videat, audiat, & moueatur; </s>
              <s id="N15D3F">ſic ignis exigit calefacere, lucere; </s>
              <s id="N15D43">aër, vel aqua
                <lb/>
              frigefacere, quidquid tandem ſint iſtæ qualitates, de quibus alibi; </s>
              <s id="N15D49">ſic
                <lb/>
              demum corpus graue exigit moueri deorſum; quis enim neget corpori
                <lb/>
              graui tàm natiuum eſſe tendere deorſum, cum ſcilicet corpus leuius ſub­
                <lb/>
              eſt, quàm ſit animali progredi, vrere igni, lucere, &c. </s>
            </p>
            <p id="N15D53" type="main">
              <s id="N15D55">Denique ſatis eſt mihi, vt dicatur aliquid cauſa, Phyſicè loquendo, ſi
                <lb/>
              ex illius applicatione ſemper ſequatur effectus; </s>
              <s id="N15D5B">nam non nego poſſe fie­
                <lb/>
              ri effectus omnes, qui noſtris ſenſibus ſubiiciuntur, ſaltem extrinſecos,
                <lb/>
              eſſe à cauſa prima, quippe ſi ſemper ex ignis applicatione Deus diffun­
                <lb/>
              deret lucem, & calorem, quem ſolus ipſe produceret, igne ipſo inerte re­
                <lb/>
              licto, nullam prorſus mutationem perciperemus; </s>
              <s id="N15D67">& nemo eſſet, qui non
                <lb/>
              exiſtimaret lucem hanc & calorem hunc eſſe ab igne; </s>
              <s id="N15D6D">igitur Phyſicè lo­
                <lb/>
              quendo cauſam appellamus id, ex cuius applicatione ſemper ſequitur
                <lb/>
              effectus, vt iam diximus in Ax. 11.l.1. n.1. Igitur cum ex corpore graui
                <lb/>
              poſito in aëre libero ſequatur motus deorſum; dicendum eſt, Phyſicè lo­
                <lb/>
              quendò, eſſe huius motus cauſam, id eſt in ordine ad Phyſicam, perinde
                <lb/>
              omninò ſe habere, atque ſi eſſet cauſa, licèt cauſa non eſſet. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>