Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N15AC3">
            <p id="N15EEB" type="main">
              <s id="N15F2C">
                <pb pagenum="79" xlink:href="026/01/111.jpg"/>
              ſeu vitri, maiore vi corpora deorſum truderet; </s>
              <s id="N15F35">quia maior cauſa maio­
                <lb/>
              rem effectum producit per Ax.2. Sextò poſt refractionem lineam mutat
                <lb/>
              radius luminis; igitur deorſum rectà non pelleret. </s>
              <s id="N15F3D">Septimò radij traie­
                <lb/>
              cti per vitrum maiore vi deorſum pellerent quàm per lignum, vel ſpon­
                <lb/>
              giam; quippè per hæc corpora traiecti ſecundum authores huius ſenten­
                <lb/>
              tiæ diſtrahuntur propter obliquitatem pororum. </s>
              <s id="N15F47">Octauò denique radij
                <lb/>
              profecti à Sole iuxta ortum, vel occaſum ſunt valdè obliqui; igitur non
                <lb/>
              truderent deorſum rectà. </s>
            </p>
            <p id="N15F4F" type="main">
              <s id="N15F51">Nec eſt quod prædicti àuthores confugiant ad experientiam, qua
                <lb/>
              ſcilicet videmus tripudiantes atomos in radio ſolari immerſas; igitur
                <lb/>
              agitantur ab ipſo radio, quod maximè accidit in linea vſtoria, cuius
                <lb/>
              effectus veriſſimam rationem ſuo loco afferemus, cum de lumine. </s>
            </p>
            <p id="N15F5B" type="main">
              <s id="N15F5D">Sextò, ſunt denique multi,
                <expan abbr="iiq́ue">iique</expan>
              ex ſeuerioribus Peripateticis, qui
                <lb/>
              exiſtimant grauia moueri deorſum à generante, quod expreſſis verbis
                <lb/>
              traditum eſt ab
                <emph type="italics"/>
              Ariſtotele l.
                <emph.end type="italics"/>
              8.
                <emph type="italics"/>
              phyſ. cap.
                <emph.end type="italics"/>
              4.
                <emph type="italics"/>
              iuxta
                <emph.end type="italics"/>
              principium illud vniuer­
                <lb/>
              ſaliſſimum;
                <emph type="italics"/>
              Quidquid mouetur; </s>
              <s id="N15F80">ab alio mouetur
                <emph.end type="italics"/>
              ; </s>
              <s id="N15F87">ſed profectò ij ipſi, qui
                <lb/>
              motum grauium generanti tribuunt, tanquam principi cauſæ, non ne­
                <lb/>
              gant ineſſe grauibus grauitatem, quæ ſit principium actiuum minus
                <lb/>
              principale motus; </s>
              <s id="N15F91">ad quem etiam, vt ipſi exiſtimant, forma ſubſtantialis
                <lb/>
              concurrit; </s>
              <s id="N15F97">In hoc quippe conueniunt omnes tùm ſectarum Principes,
                <lb/>
              tùm recentiores: </s>
              <s id="N15F9D">quidquid ſit etiam ex iis ipſis datur motus naturalis,
                <lb/>
              qui eſt à virtute proxima intrinſeca; hoc ipſum etiam ſenſit Ariſtoteles
                <lb/>
              lib.4. de cælo cap. 3. t. </s>
              <s id="N15FA5">25. vbi ait grauibus & leuibus ineſſe principium
                <lb/>
              actiuum ſuorum motuum; </s>
              <s id="N15FAB">immò ſi totum cap.4. l.8. phyſ. attentè lega­
                <lb/>
              tur, vbi dicit moueri à generante, haud dubiè intelligetur nihil aliud in­
                <lb/>
              tendiſſe Ariſtotelem quàm grauia à generante, inſtanti, quo generan­
                <lb/>
              tur, accipere actum primum huius motus; id eſt virtutem, à qua poſ­
                <lb/>
              ſint reduci ad actum ſecundum, id eſt ad ipſum motum, de cuius rei ve­
                <lb/>
              ritate iam mihi non eſt laborandum. </s>
            </p>
            <p id="N15FB9" type="main">
              <s id="N15FBB">Igitur non mouetur corpus graue à cauſa primâ, licèt hæc concurrat
                <lb/>
              cum aliâ ad eius motum, nec ab aëre, nec à virtute magnetica, quæ in­
                <lb/>
              ſit terræ, nec adductis, reductiſque filamentis, nec à cælo pellente, nec
                <lb/>
              à vi ſympathicâ, nec à generante proximè & immediatè; </s>
              <s id="N15FC5">quia fortè iam
                <lb/>
              interiit, nec ab vllo alio extrinſeco, vt conſtat inductione; </s>
              <s id="N15FCB">igitur ab ali­
                <lb/>
              quâ vi intrinſecâ, quidquid ſit, de qua alibi: hæc omnia paulò fuſiùs
                <lb/>
              tractauimus, quia in hoc vno Theoremate totam motus naturalis rem
                <lb/>
              verti iudicamus. </s>
            </p>
            <p id="N15FD5" type="main">
              <s id="N15FD7">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              2.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N15FE4" type="main">
              <s id="N15FE6">
                <emph type="italics"/>
              Motus naturalis est aliquid distinctum realiter à mobili:
                <emph.end type="italics"/>
              Probatur; </s>
              <s id="N15FEF">
                <lb/>
              mobile ipſum aliquando quieſcit per hypoth.4.lib.1. igitur eſt ſine mo­
                <lb/>
              tu; </s>
              <s id="N15FF6">igitur ſeparatum à motu; </s>
              <s id="N15FFA">igitur realiter diſtinctum per Ax.2. lib.1.
                <lb/>
              hoc etiam probatus per Th. 1.lib. 1. Et certè mirari ſatis non poſſum
                <lb/>
              aliquos recentiores non poſſe concipere, vt ipſi aiunt, motum eſſe ali­
                <lb/>
              quid ab ipſo mobili diſtinctum; </s>
              <s id="N16004">nam quotieſcunque duo prædicata, vel </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>