Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

Page concordance

< >
Scan Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <front>
          <section>
            <pb xlink:href="026/01/025.jpg"/>
            <p id="N10D97" type="main">
              <s id="N10D99">6. Hinc per ſe motus circularis integri orbis eſt perpetuus; </s>
              <s id="N10D9D">de­
                <lb/>
              ſtruitur tamen per accidens, ſcilicet, propter attritum axis: </s>
              <s id="N10DA3">hinc
                <lb/>
              tam diu durat hic motus: </s>
              <s id="N10DA9">clariſſimum experimentum habes in tur­
                <lb/>
              bine, cuius cuſpis læuigatiſſima in plano læuigatiſſimo rotatur; </s>
              <s id="N10DAF">nec
                <lb/>
              vnquam ceſſaret hic motus ſine prædicto attritu, & partium aſperi­
                <lb/>
              tate: </s>
              <s id="N10DB7">nec quidquam obſtat, quòd aliquæ partes rotæ, quæ in circu­
                <lb/>
              lo verticali voluitur, aſcendant; </s>
              <s id="N10DBD">quia etiam aliquæ deſcendunt: qua­
                <lb/>
              re ſemper remanet perfectum æquilibrium, & harum deſcenſus, il­
                <lb/>
              larum aſcenſum compenſat. </s>
              <s id="N10DC5">Quò diutiùs potentia motrix manet
                <lb/>
              applicata manubrio axis rotæ, ita vt nouum ſemper producat im­
                <lb/>
              petum, rotæ motus velocior eſt, atque diutiùs durat: idem prorſus
                <lb/>
              dico de rota circulo horizontali parallela. </s>
            </p>
            <p id="N10DCF" type="main">
              <s id="N10DD1">7. Cùm mouetur æquali niſu acus circa immobile centrum, tùm
                <lb/>
              in plano
                <expan abbr="horizõtali">horizontali</expan>
              , tùm in verticali, ſiue ſit
                <expan abbr="lõgior">longior</expan>
              vna, ſiue breuior
                <lb/>
              alia, per ſe plures gyros non deſcribit vna, quàm alia; </s>
              <s id="N10DE1">quia per ſe
                <lb/>
              mouetur motu æquabili: </s>
              <s id="N10DE7">per accidens tamen ſecus accidit; </s>
              <s id="N10DEB">quippe
                <lb/>
              maior eſt maioris attritus: </s>
              <s id="N10DF1">dixi, cùm mouetur æquali niſu; </s>
              <s id="N10DF5">nam ſæpè
                <lb/>
              contingit, maiore niſu potentiam motricem agere circa maiorem; </s>
              <s id="N10DFB">
                <lb/>
              æquali tamen tempore numerus circuitionum minoris, eſt ad nu­
                <lb/>
              merum circuitionum maioris per ſe vt acuum quadrata permu­
                <lb/>
              tando; ſunt enim motus vt ſpatia, ſpacia vt quadrata. </s>
            </p>
            <p id="N10E04" type="main">
              <s id="N10E06">8. Verbi gratia, ſit acus maior 2. minor 1. certè cùm tota area or­
                <lb/>
              bis maioris ſit quadrupla minoris, ſitque area maioris, ſpatium ma­
                <lb/>
              ioris, & area minoris ſpatium minoris, haud dubiè deſcribet minor
                <lb/>
              quatuor circuitiones, eo tempore, quo maior decurret vnicam: </s>
              <s id="N10E10">li­
                <lb/>
              cèt enim extremitas minoris, quæ impellitur, habeat tantùm du­
                <lb/>
              plum impetum extremitatis maioris, ſitque impetus intenſio in
                <lb/>
              minore, dupla intenſionis impetus in maiore; </s>
              <s id="N10E1A">eſt tamen quadrupla
                <lb/>
              illius, quæ eſt in ſegmento maioris versùs centrum æquali minori
                <lb/>
              acui: porrò motus circulares æquabiles in vtraque cum eodem
                <lb/>
              impetu, ſunt vt motus recti. </s>
            </p>
            <p id="N10E24" type="main">
              <s id="N10E26">9. Rota in plano verticali faciliùs mouetur, quàm in horizonta­
                <lb/>
              li; </s>
              <s id="N10E2C">quia in illo mouetur per minimam impetus, vel potentiæ acceſ­
                <lb/>
              ſionem; </s>
              <s id="N10E32">ſecùs in iſto; </s>
              <s id="N10E36">quippe per minimam acceſſionem tollitur
                <lb/>
              æquilibrium; </s>
              <s id="N10E3C">imò moueri poteſt in plano verticali, licèt nullus im­
                <lb/>
              primatur impetus rotæ, v. g. per additionem minimi ponderis, vel
                <lb/>
              momenti, vt patet; cùm tamen in plano horizontali moueri non
                <lb/>
              poſſit, niſi impetus imprimatur. </s>
            </p>
            <p id="N10E4A" type="main">
              <s id="N10E4C">10. Si cylindrus in plano horizontali læuigato in altera extremi­
                <lb/>
              tate per tangentem impellatur, mouebitur motu circulati, ſcilicet, </s>
            </p>
          </section>
        </front>
      </text>
    </archimedes>