Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

Page concordance

< >
Scan Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N1137F">
            <p id="N11885" type="main">
              <s id="N118AC">
                <pb pagenum="7" xlink:href="026/01/039.jpg"/>
              Anima rationalis; </s>
              <s id="N118B5">atqui nihil horum fruſtrà eſt, vt conſtat; </s>
              <s id="N118B9">ſi corporea,
                <lb/>
              vel eſt corpus, vel forma; </s>
              <s id="N118BF">ſi corpus, vel elementum, vel mixtum; </s>
              <s id="N118C3">
                <lb/>
              vtrumque ſuum finem habet, & conſtantem vſum; </s>
              <s id="N118C8">ſi forma quamdiu
                <lb/>
              eſt principium actionum compoſiti fruſtrà non eſt; </s>
              <s id="N118CE">quippe ad cum finem
                <lb/>
              eſt inſtituta; </s>
              <s id="N118D4">hinc optima ratio ducitur, cur forma materialis ſeparata
                <lb/>
              exiſtere non poſſit citra miraculum, quia ſcilicet fruſtrà eſſet; </s>
              <s id="N118DA">cum enim
                <lb/>
              non poſſit agere niſi in ſubiecto, ſi ſubiectum non eſt, fruſtrà eſt; </s>
              <s id="N118E0">at verò
                <lb/>
              anima rationalis, quæ aliquas actiones in organicas habet, fruſtrà non
                <lb/>
              eſt etiam ſeparata, igitur immortalis eſt: </s>
              <s id="N118E8">vtramque rationem ſuo loco fu­
                <lb/>
              sè demonſtrabimus; </s>
              <s id="N118EE">ſi verò accidens eſt, haud dubiè alteri ineſſe debet
                <lb/>
              propter ſuum finem intrinſecum, quem alibi effectum formalem ſecun­
                <lb/>
              darium appellamus; </s>
              <s id="N118F6">quem ſcilicet præſtat in ſuo ſubiecto, cui certè ſi ni­
                <lb/>
              hil præſtaret, in eo fruſtrà eſſet; </s>
              <s id="N118FC">ſic caloris effectus ſecundarius eſt rare­
                <lb/>
              factio, vel reſolutio partium ſui ſubiecti, vel aliquid aliud; impetus,
                <lb/>
              motus &c. </s>
              <s id="N11904">Igitur tunc effet fruſtrà accidens, cum ſuo illo effectu careret; </s>
              <s id="N11908">
                <lb/>
              hinc rationem contrarietatis aliquando petemus, certiſſimam quidem,
                <lb/>
              licet nouam, & inde clariſſimè conſtabit, cur, & quomodo vnum contra­
                <lb/>
              rium ab alio deſtrui dicatur; </s>
              <s id="N11911">ſed non eſt huius loci: cùm verò audis fi­
                <lb/>
              nem: </s>
              <s id="N11917">ne quæſo cogites aliquid morale, nec enim illum finem intelligo, ad
                <lb/>
              quem ab agente rationabili deſtinatur: ſed eum dumtaxat, ad quem na­
                <lb/>
              tura ipſa, vel eſſentia rei ſpectat, ſed de his ſatis. </s>
            </p>
            <p id="N1191F" type="main">
              <s id="N11921">Huc reuoca Principium illud,
                <emph type="italics"/>
              Deus & Natura nihil faciunt fruſtrà,
                <emph.end type="italics"/>
                <lb/>
              id eſt quod ſuo fine careat intrinſeco. </s>
            </p>
            <p id="N1192B" type="main">
              <s id="N1192D">Dices fortè, multa videri eſſe fruſtrà, quæ tamen exiſtunt; ad quid
                <lb/>
              enim vel tanta aquarum copia, vel tantus ſtellarum numerus, vel tot are­
                <lb/>
              næ puncta? </s>
              <s id="N11935">tot fluitantes atomi? </s>
              <s id="N11938">tot inſecta? </s>
              <s id="N1193B">& vermiculi: </s>
              <s id="N1193E">Reſpondeo
                <lb/>
              quamlibet ſtellam, quodlibet inſectum, ſeu vermiculum ſuis pollere pro­
                <lb/>
              prietatibus; </s>
              <s id="N11946">igitur fruſtrà non eſt, & quodlibet punctum, quamlibet ato­
                <lb/>
              mum, & quamlibet guttulam aquæ eſſe partem huius vniuerſitatis: </s>
              <s id="N1194C">quod
                <lb/>
              enim dices de vna, dicam de omnibus; </s>
              <s id="N11952">equidem pauciores eſſe poſſent;
                <lb/>
              attamen nulla eſt fruſtrà, cum quælibet ſimul cum aliis totum hoc com­
                <lb/>
              ponat. </s>
            </p>
            <p id="N1195A" type="main">
              <s id="N1195C">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Axioma VII.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N11968" type="main">
              <s id="N1196A">
                <emph type="italics"/>
              Tunc ponenda eſt forma distincta ſubſtantialis vel accidentalis, dum eſt ali­
                <lb/>
              qua proprietas ſenſibilis, quæ non poteſt tribui ipſi materiæ,
                <emph.end type="italics"/>
              hîc res tantùm
                <lb/>
              naturales conſidero, nec ſuper naturales attingo, quæ ſuas regulas diui­
                <lb/>
              næ fidei debent, non ſenſibus. </s>
            </p>
            <p id="N11978" type="main">
              <s id="N1197A">Hoc Axioma omninò certum eſt, & per Ax. 3. confirmatur, vt enim
                <lb/>
              dicas aliquid diſtinctum ab omni alio exiſtere, vel debet id ſenſu percipi,
                <lb/>
              vel aliqua ratione probari quod ſit; </s>
              <s id="N11982">atqui formam ſubſtantialem ſenſu
                <lb/>
              non percipis immediatè; </s>
              <s id="N11988">igitur aliquem eius effectum ſenſibilem vel me­
                <lb/>
              diatè, vel immediatè; </s>
              <s id="N1198E">qui certè ſi tribui poſſit materiæ, haud dubiè per il­
                <lb/>
              lum formam non probabis, niſi formæ ipſius eſſe antè demonſtres; </s>
              <s id="N11994">ſi ve­
                <lb/>
              to eſt forma accidentalis, quam ſenſu percipis; certè id tantùm accidit ex </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>