Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

Page concordance

< >
Scan Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N1137F">
            <pb pagenum="15" xlink:href="026/01/047.jpg"/>
            <p id="N12085" type="main">
              <s id="N12087">Dices cum graue aliquod mouetur deorſum, vel leue ſurſum, vel
                <lb/>
              corpus animatum ſe ipſum mouet, dici poteſt ſubſtantia corporis cauſa
                <lb/>
              immediata motus. </s>
              <s id="N1208E">Reſp. negando, tùm quia omnis potentia motrix
                <lb/>
              agit; </s>
              <s id="N12094">igitur producit aliquid aliud, quod eſt cauſa motus: præterea po­
                <lb/>
              tentia motrix corporis animati, agit vſque ad defatigationem, ſudorem,
                <lb/>
              licèt non ſit motus, igitur aliud producit, de corpore graui probabi­
                <lb/>
              mus infrà. </s>
            </p>
            <p id="N1209E" type="main">
              <s id="N120A0">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              6.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N120AD" type="main">
              <s id="N120AF">
                <emph type="italics"/>
              Datur impetus.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="N120B6"> Demonſtro, Subſtantia mobilis non eſt cauſa imme­
                <lb/>
              diata motus, per Th.5. ergo aliquid aliud; igitur impetus, nam quod di­
                <lb/>
              ſtinctum eſt à ſubſtantia mobilis, & exigit motum, eſt impetus per
                <lb/>
              Def.3. ſed quia hoc Theorema eſt veluti princeps huius tractatus cardo,
                <lb/>
              in eo paulò diutius hærendum eſt, igitur. </s>
            </p>
            <p id="N120C2" type="main">
              <s id="N120C4">Demonſtro primò dari impetum: </s>
              <s id="N120C8">Quidquid eſt, & antè non erat, non
                <lb/>
              eſt à ſe, ſed habet cauſam per Ax.8. Motus de nouo eſt per hypotheſim
                <lb/>
              tertiam; </s>
              <s id="N120D0">igitur habet cauſam, ſed non aliam, quam impetum, quod pro­
                <lb/>
              bo: </s>
              <s id="N120D6">Lapis cadens, vel impactus in alium lapidem mouet illum per hy­
                <lb/>
              poth.7. ſed ſubſtantia lapidis in alium impacti non eſt cauſa huius mo­
                <lb/>
              tus, quia eſſet cauſa neceſſaria vt patet; </s>
              <s id="N120DE">igitur applicata eundem effe­
                <lb/>
              ctum produceret per Ax.12. ſed etiam applicata immediata non agit, vt
                <lb/>
              conſtat experientia; igitur per idem Axioma non eſt cauſa. </s>
            </p>
            <p id="N120E6" type="main">
              <s id="N120E8">Scio eſſe aliquas reſponſiones, quas infrà refellemus; nunc ſufficiat
                <lb/>
              dixiſſe lapidem impactum non producere motum, qui propriè non pro­
                <lb/>
              ducitur per Th.2. nec exigere, vt conſtat ex ſecunda probatione Th. 5.
                <lb/>
              igitur ſi aliquid exigit, vel producit, voco impetum. </s>
            </p>
            <p id="N120F2" type="main">
              <s id="N120F4">Secundò probatur; potentia motrix eſt actiua, quia defatigatur, quis
                <lb/>
              hoc neget? </s>
              <s id="N120F9">igitur aliquid producit; </s>
              <s id="N120FD">non motum, qui propriè non pro­
                <lb/>
              ducitur per Th.2. igitur aliquid aliud; voco impetum; </s>
              <s id="N12103">adde quod etiam
                <lb/>
              ſine motu agit, & defatigatur vt iam dictum eſt; </s>
              <s id="N12109">igitur habet alium effe­
                <lb/>
              ctum immediatum; denique mouere, pellere, trahere, proiicere, percu­
                <lb/>
              tere, nihil niſi actionem ſonant. </s>
            </p>
            <p id="N12111" type="main">
              <s id="N12113">Tertiò probatur; pila diſiuncta à manu proiicientis diu adhuc mo­
                <lb/>
              uetur per hypoth.6. igitur hic motus habet cauſam per Ax. 8. quælibet
                <lb/>
              enim pars motus de nouo eſt, neque duæ illius partes ſimul eſſe poſſunt. </s>
              <s id="N1211A">
                <lb/>
              atqui potentia motrix non eſt cauſa per Ax.10. immò poteſt eſſe deſtru­
                <lb/>
              cta; igitur non eſt cauſa per Ax. 9. Non eſt etiam cauſa ſubſtantia pilæ
                <lb/>
              mobilis per Th.5.5. nec priores pattes motus per reſp. </s>
              <s id="N12125">ad primam in­
                <lb/>
              ſtantiam Th 5. igitur aliquid aliud; voco impetum. </s>
            </p>
            <p id="N1212B" type="main">
              <s id="N1212D">Quartò probatur; </s>
              <s id="N12130">pila proiecta ſenſim ſine ſenſu tardiore motu
                <lb/>
              mouetur; donec tandem moueri omnino deſinat per hypoth. </s>
              <s id="N12136">5. igitur
                <lb/>
              non eſt ſemper æqualis, & eadem cauſa huius motus per Ax. 12. & 13.
                <lb/>
              num.3. igitur cauſa huius motus eodem modo debilitatur, ſeu remitti­
                <lb/>
              tur, quo ipſe motus; </s>
              <s id="N12140">ſed decreſcit ſubſtantia mobilis, nec potentia mo-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>