Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

List of thumbnails

< >
21
21
22
22
23
23
24
24
25
25
26
26
27
27
28
28
29
29
30
30
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N1137F">
            <p id="N1212B" type="main">
              <s id="N12140">
                <pb pagenum="16" xlink:href="026/01/048.jpg"/>
              trix, vel corpus prius impactum; </s>
              <s id="N12149">ergo eſt alia cauſa præſens, quæ mi­
                <lb/>
              nuitur; voco impetum. </s>
            </p>
            <p id="N1214F" type="main">
              <s id="N12151">Quintò corpus graue deorſum cadens accelerat ſuum motum, vt patet
                <lb/>
              experientia; </s>
              <s id="N12157">quæ maximè clara eſt in funependulis, de qua in ſequen­
                <lb/>
              tibus libris; </s>
              <s id="N1215D">igitur debet eſſe cauſa huius motus velocioris; </s>
              <s id="N12161">non eſt au­
                <lb/>
              tem ſubſtantia lapidis, nec grauitas per Ax. 12. nec aliud quidpiam ex­
                <lb/>
              trinſecum, vt videbimus ſuo loco; igitur aliquid aliquid intrinſecum,
                <lb/>
              voco impetum. </s>
              <s id="N1216B">Igitur certum eſt dari impetum; qui certè tribui non
                <lb/>
              poteſt, vel vlli connotationi, vel alteri exigentiæ, vt conſtat ex
                <lb/>
              dictis. </s>
            </p>
            <p id="N12173" type="main">
              <s id="N12175">Diceret fortè alius hæc omnia eſſe dubia; </s>
              <s id="N12179">nam fieri poteſt vt Deus
                <lb/>
              tantùm moueat; </s>
              <s id="N1217F">quod ſine impetu fieri poſſe certum eſt; </s>
              <s id="N12183">Reſp. equi­
                <lb/>
              dem per miraculum hoc fieri poſſe; ſed quemadmadum certum eſt phy­
                <lb/>
              ſicè ignem applicatum calefacere, niuem frigefacere, & modò calamum
                <lb/>
              à me hæc ſcribente moueri, ita certum oſt phyſicè ſagittam à ſagittario
                <lb/>
              emitti, & pilam à proiiciente, &c. </s>
              <s id="N1218F">adde quod Deus, vt auctor naturæ
                <lb/>
              eſt, agit tantùm; </s>
              <s id="N12195">vel deſinit agere iuxta exigentiam cauſarum ſecunda­
                <lb/>
              rum; denique cauſam phyſicè appello, ex cuius applicatione nunquam
                <lb/>
              non ſequitur effectus per Ax.11. num.1. </s>
            </p>
            <p id="N1219D" type="main">
              <s id="N1219F">Dicerent alij hoc totum prouenire à corpuſculis; </s>
              <s id="N121A3">vel atomis, vel fila­
                <lb/>
              mentis ſine vlla actione; </s>
              <s id="N121A9">equidem non reiicio corpuſcula, & perennia
                <lb/>
              corporum effluuia: </s>
              <s id="N121AF">Dico tamen primò globum quieſcentem humi ha­
                <lb/>
              bere ſaltem aliquas partes quieſcentes, vel immobiles; quis hoc neget? </s>
              <s id="N121B5">
                <lb/>
              immò maximam ſuarum partium partem; </s>
              <s id="N121BA">igitur cum deinde proiicitur
                <lb/>
              idem globus, illæ partes mouentur; </s>
              <s id="N121C0">dari igitur debet cauſa huius motus
                <lb/>
              per Ax.8, igitur impetus: </s>
              <s id="N121C6">nec dicas moueri illas partes à corpuſculis; </s>
              <s id="N121CA">quia
                <lb/>
              antè erant eadem, immò plura corpuſcula; </s>
              <s id="N121D0">& tamen non mouebant: </s>
              <s id="N121D4">igi­
                <lb/>
              tur non ſunt cauſa huius motus per Ax.12. Dices excitari; ſed quid hoc
                <lb/>
              eſt excitari? </s>
              <s id="N121DC">vel enim mutantur, vel non mutantur; </s>
              <s id="N121E0">ſecundum dici
                <lb/>
              non poteſt; </s>
              <s id="N121E6">quia vt excitentur, ex non excitatis mutari debent; igitur
                <lb/>
              per aliquid: </s>
              <s id="N121EC">deinde quid eſt illa excitatio, niſi impulſio; igitur ſi mouen­
                <lb/>
              tur illa corpuſcula, & excitantur à potentia motrice, etiam partes prius
                <lb/>
              immobiles mouebuntur, & excitabuntur per Ax.12. quia ſunt applicatæ
                <lb/>
              cauſæ neceſſariæ. </s>
            </p>
            <p id="N121F6" type="main">
              <s id="N121F8">Dico ſecundò minimum ex his corpuſculis non ſemper moueri; </s>
              <s id="N121FC">po­
                <lb/>
              teſt enim ſiſtere; quis hoc neget? </s>
              <s id="N12202">igitur ſi modò mouetur, modò quieſ­
                <lb/>
              cit, motus ab eo diſtinguitur per Th.1. igitur mouetur per impetum, de
                <lb/>
              quo infrà. </s>
            </p>
            <p id="N12209" type="main">
              <s id="N1220B">Igitur datur neceſſariò impetus, ſine quo non poſſunt explicari prædi­
                <lb/>
              ctæ omnes hypotheſes, contra quem ſunt quidem grauiſſimæ difficultates,
                <lb/>
              quas ſenſim in ſequentibus Theorematis, in quibus explicantur pro­
                <lb/>
              prietates huius impetus, diſcutiemus. </s>
            </p>
            <p id="N12214" type="main">
              <s id="N12216">Diceret aliquis lapidem impulſum ab aëre deinde propelli; </s>
              <s id="N1221A">ſed aër po­
                <lb/>
              tius reſiſtit motui; vt conſtat experientiâ; ſed hoc ſoluemus infrà. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>