Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

Table of figures

< >
[Figure 21]
[Figure 22]
[Figure 23]
[Figure 24]
[Figure 25]
[Figure 26]
[Figure 27]
[Figure 28]
[Figure 29]
[Figure 30]
[Figure 31]
[Figure 32]
[Figure 33]
[Figure 34]
[Figure 35]
[Figure 36]
[Figure 37]
[Figure 38]
[Figure 39]
[Figure 40]
[Figure 41]
[Figure 42]
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N1137F">
            <pb pagenum="18" xlink:href="026/01/050.jpg"/>
            <p id="N12358" type="main">
              <s id="N1235A">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              12.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N12366" type="main">
              <s id="N12368">
                <emph type="italics"/>
              Impetus est qualitas permanens.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="N1236F"> Quia lapis proiectus etiam ſeparatus
                <lb/>
              mouetur aliquandiu per Hyp. 6. igitur durat eius cauſa, ſcilicet impe­
                <lb/>
              tus; igitur eſt qualitas permanens. </s>
            </p>
            <p id="N12379" type="main">
              <s id="N1237B">Diceret fortè aliquis lapidem proiectum pelli ab aëre à tergo inſtan­
                <lb/>
              te, vt voluit Ariſtoteles pluribus in locis; </s>
              <s id="N12381">ſed præſertim 8. Ph.c.vlt.& 7.
                <lb/>
              cap.2. 3.de Cœlo, cap. 3. Reſpondeo hoc dici non poſſe; </s>
              <s id="N12387">Primò quia non
                <lb/>
              modò non iuuat aër; </s>
              <s id="N1238D">ſed etiam impedit motum proiecti, quod de omni
                <lb/>
              medio neceſſariò dicendum eſt, vt patet experientiâ; </s>
              <s id="N12393">vnde quo craſſius,
                <lb/>
              ſeu denſius eſt
                <expan abbr="mediũ">medium</expan>
              , motum potentiùs retardat, vt videmus in proiectis
                <lb/>
              per aquam; </s>
              <s id="N1239F">rationem à priori afferemus infrà, cum de reſiſtentia medij: </s>
              <s id="N123A3">
                <lb/>
              Secundò, quis dicat pilam rotatam in ſolo moueri aëris appulſu? cum
                <lb/>
              alia corpora, quæ pila rotata præterlambendo quaſi allambit, nullo mo­
                <lb/>
              do moueantur; præſertim granula pulueris. </s>
              <s id="N123AC">Tertiò, an fortè aër id præ­
                <lb/>
              ſtare poteſt ſine vi impreſſa; </s>
              <s id="N123B2">igitur non minus ipſi pilæ proiectæ, quam
                <lb/>
              aëri ambienti imprimi poterit: </s>
              <s id="N123B8">Quartò, nullus aër à tergo pellitur; </s>
              <s id="N123BC">ſed
                <lb/>
              potius ipſa pila aduerſus aëra pellit, dum emittitur manu; igitur ſi aër
                <lb/>
              ſuccedit à tergo, id totum accidit, vel metu vacui, vel ne aër compri­
                <lb/>
              matur, vt videbimus infrà. </s>
              <s id="N123C6">Quintò denique, cum diu moueatur eadem
                <lb/>
              pars aëris, haud dubiè in ca manet vis impreſſa; igitur impetus erit ad­
                <lb/>
              huc qualitas permanens. </s>
            </p>
            <p id="N123CE" type="main">
              <s id="N123D0">Ad id quod obiicitur ex Ariſtotele; </s>
              <s id="N123D4">aliqui putant inclinaſſe in cam ſen­
                <lb/>
              tentiam; </s>
              <s id="N123DA">cùm tam en noſtram teneant illuſtres Peripatetici, quorum no­
                <lb/>
              minibus parco, ne tot citationes paginas impleant; vide apud Conim­
                <lb/>
              bric. </s>
              <s id="N123E2">l. 7. Phyſ. cap. 2. Aliqui excuſant ipſum Ariſtorelem, putantque
                <lb/>
              non eſſe locutum ex propriâ ſententiâ: </s>
              <s id="N123EA">Alij dicunt Ariſtotelem quidem
                <lb/>
              tribuiſſe aliquam vim extrinſecam aëri; </s>
              <s id="N123F0">non tamen negaſſe intrinſecam
                <lb/>
              impetus; </s>
              <s id="N123F6">quidquid ſit, ipſa verba Ariſtotelis demonſtrant ipſum agno­
                <lb/>
              uiſſe vim motricem impreſſam aëri, hoc eſt impetum (
                <emph type="italics"/>
              potentia enim
                <emph.end type="italics"/>
              (in­
                <lb/>
              quit) ſcilicet motrix,
                <emph type="italics"/>
              quâ pollet proijciens quaſi vim impreſſam tradit vtrique
                <emph.end type="italics"/>
              )
                <lb/>
              id eſt aëri ſurſum, & deorſum; quid porrò eſt illa vis motrix, niſi impetus. </s>
            </p>
            <p id="N1240C" type="main">
              <s id="N1240E">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              13.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N1241A" type="main">
              <s id="N1241C">
                <emph type="italics"/>
              Impetus non producit motum.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="N12423"> Probatur, quia motus non dicitur pro­
                <lb/>
              ductus per Th. 2. Adde ſi vis rationem metaphyſicam; </s>
              <s id="N12429">quia nihil cogit
                <lb/>
              dicere accidens aliquod, ex iis ſcilicet, quæ ſenſu percipimus, agere ad
                <lb/>
              intra; </s>
              <s id="N12431">quod videtur eſſe proprium ſubſtantiæ, ſaltem naturaliter; vt
                <lb/>
              demonſtrabimus in Metaph. </s>
            </p>
            <p id="N12438" type="main">
              <s id="N1243A">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              14.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N12446" type="main">
              <s id="N12448">
                <emph type="italics"/>
              Impetus exigit motum, id est fluxum mobilis in loco
                <emph.end type="italics"/>
              ; </s>
              <s id="N12451">quia cauſa imme­
                <lb/>
              diata motus eſt tantum exigens, per Th. 4. ſed impetus eſt cauſa motus
                <lb/>
              immediata per Th. 5. & 6. igitur eſt cauſa exigens, adde quod id tantùm
                <lb/>
              accidens ſenſibile præſtare poteſt in ſuo ſubiecto, vt aliquam illius mu­
                <lb/>
              tationem præſtet, vel exigat; </s>
              <s id="N1245D">quæ vel eſt localis, hoc eſt fluxus quidam: </s>
              <s id="N12461"/>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>