Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N1137F">
            <p id="N132DC" type="main">
              <s id="N132F9">
                <pb pagenum="33" xlink:href="026/01/065.jpg"/>
              impedimentum motu ſui ſubiecti, in eo non agit, quod non impedit; </s>
              <s id="N13302">&
                <lb/>
              cum impediatur tantùm in vna linea, in ca tantùm agit; igitur non
                <lb/>
              agit in orbem. </s>
            </p>
            <p id="N1330A" type="main">
              <s id="N1330C">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Scholium.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N13318" type="main">
              <s id="N1331A">Obſeruabis primò, hanc primam eſſe difficultatem; cum in hoc im­
                <lb/>
              petus maximè differat ab alijs qualitatibus ſi quæ ſunt, quæ agunt in or­
                <lb/>
              bem, vt dicemus ſuo loco. </s>
            </p>
            <p id="N13322" type="main">
              <s id="N13324">Obſeruabis ſecundò, hanc etiam eſſe communem illorum ſententiam,
                <lb/>
              qui dicunt impetum ad extrà produci ab ipſo mobili, ſed ita vt ab illis
                <lb/>
              vix ſolui poſſit; cum tamen à nobis facilè ſoluatur. </s>
            </p>
            <p id="N1332C" type="main">
              <s id="N1332E">Obſeruabis tertiò, impetum in vtroque munere cauſæ ſubeſſe tantùm
                <lb/>
              vni lineæ; </s>
              <s id="N13334">ſcilicet exigit motum per vnam lineam; </s>
              <s id="N13338">cum per plures ſi­
                <lb/>
              mul motus eſſe non poſſit; </s>
              <s id="N1333E">ne idem mobile ſimul eſſet in pluribus lo­
                <lb/>
              cis; </s>
              <s id="N13344">& producit impetum per vnam lineam; cum producat tantùm pro­
                <lb/>
              pter motum. </s>
            </p>
            <p id="N1334A" type="main">
              <s id="N1334C">Obſeruabis quartò, alias qualitates, ſi quæ ſunt, non agere ad extra,
                <lb/>
              vt tollant impedimentum ſui effectus ad intra; </s>
              <s id="N13352">qui ſcilicet ab impedi­
                <lb/>
              mento extrinſeco impediri non poteſt; </s>
              <s id="N13358">vt accidit in ipſo impetu; </s>
              <s id="N1335C">etenim
                <lb/>
              corpus non poteſt moueri niſi nouum locum acquirat: neque nouum
                <lb/>
              locum acquirere ab alio corpore occupatum, niſi corpus hoc loco ce­
                <lb/>
              dat, neque hoc loco cedere poteſt ſine motu, vel moueri ſine impetu,
                <lb/>
              igitur cum impediat motum amoueri debet, accepto dumtaxat impetu
                <lb/>
              ab alio mobili. </s>
            </p>
            <p id="N1336A" type="main">
              <s id="N1336C">Obſeruabis quintò nonnullos eſſe, qui volunt motum vnius corporis
                <lb/>
              transferri in aliud corpus; </s>
              <s id="N13372">ſed mera eſt metaphora; </s>
              <s id="N13376">nihil enim prorſus
                <lb/>
              eſt quod ab vno in aliud tranſeat, ſeu transferatur; nec aliud dici po­
                <lb/>
              teſt, niſi quod dictum eſt, impetum ſcilicet nouum produci. </s>
            </p>
            <p id="N1337E" type="main">
              <s id="N13380">Hinc etiam reiicies commentum illorum, qui dicunt ideo vnum
                <lb/>
              corpus ab alio moueri, quia ab vno in aliud deriuantur corpuſcula illa,
                <lb/>
              quæ faciunt lumen, & calorem; </s>
              <s id="N13388">quia lumen, & calor ſunt veræ qualita­
                <lb/>
              tes, non corpuſcula, vt demonſtrabimus in 5. tractatu: </s>
              <s id="N1338E">Adde quod li­
                <lb/>
              cet ferrum candens aliud frigidum impellat, etiam velociſſimè; </s>
              <s id="N13394">hoc ip­
                <lb/>
              ſum æquè frigidum manet; </s>
              <s id="N1339A">denique in craſſis tenebris nix ſeu glacies
                <lb/>
              frigidiſſima perniciſſimè moueri poteſt: ſed apage iſta commenta. </s>
            </p>
            <p id="N133A0" type="main">
              <s id="N133A2">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Theorema
                <emph.end type="italics"/>
              46.
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N133AE" type="main">
              <s id="N133B0">
                <emph type="italics"/>
              Omnes partes impetus mobilis agunt ad extra actione communi.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="N133B7"> Probatur
                <lb/>
              per Ax. 13. n. </s>
              <s id="N133BC">1. niſi enim agerent actione communi ſed quælibet ſuam
                <lb/>
              produceret; </s>
              <s id="N133C2">cur potius in hac parte ſubiecti, quam in alia, deinde ap­
                <lb/>
              plicatur tantùm vna immediatè; </s>
              <s id="N133C8">Igitur agunt omnes actione commu­
                <lb/>
              ni; </s>
              <s id="N133CE">omnes inquam illæ, quæ impediuntur; </s>
              <s id="N133D2">cum enim impetus agat
                <lb/>
              tantùm ad extrà vt tollat impedimentum ſui motus; ille proſectò age­
                <lb/>
              re non debet, cuius motus vel effectus non impeditur. </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>