Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

List of thumbnails

< >
31
31
32
32
33
33
34
34
35
35
36
36
37
37
38
38
39
39
40
40
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N1137F">
            <p id="N114E5" type="main">
              <s id="N114F3">
                <pb pagenum="3" xlink:href="026/01/035.jpg"/>
              teſt? </s>
              <s id="N114FE">quidquid ſit, fateor vltrò hanc hypotheſim in eo tantùm certitudi­
                <lb/>
              nis gradu eſſe reponendam, in quo reponitur hæc cognitio, quâ modo
                <lb/>
              cognoſco me ſcribere, manuſque, & calami motum obſeruo; </s>
              <s id="N11506">ſiue id tan­
                <lb/>
              tùm oculis fiat, ſiue intellectu ex oculis; quod aliàs diſcutiemus; ſi quis
                <lb/>
              fortè in Phyſica maiorem certitudinem poſtularet, cum eo certè conue­
                <lb/>
              nire non poſſum. </s>
            </p>
            <p id="N11510" type="main">
              <s id="N11512">Porrò quod ſpectat ad fallacias illas quæ ſupra adductæ ſunt; </s>
              <s id="N11516">certum
                <lb/>
              eſt vel obiectum eſſe remotius, quam par ſit; </s>
              <s id="N1151C">vel moueri celeriùs, vel
                <lb/>
              eſſe aliquod impedimentum interius; </s>
              <s id="N11522">præſertim in iis, qui ſeu vertigine,
                <lb/>
              vel alio capitis morbo laborant; ſed ne hîc opticum agere videar, harum
                <lb/>
              fallaciarum certiſſimas cauſas in ſuum locum remittimus. </s>
            </p>
            <p id="N1152A" type="main">
              <s id="N1152C">Cæterùm licèt ad ſtatuendam, firmandamque hanc hypoteſim, Phy­
                <lb/>
              ſica experimenta rectè applicato ſenſu comprobata ſufficere poſſint;
                <lb/>
              non deſunt tamen rationes multæ à priori, vt vulgò aiunt, quibus euin­
                <lb/>
              citur, non modò quid ſit motus, verùm etiam propter quid ſit. </s>
            </p>
            <p id="N11536" type="main">
              <s id="N11538">Prima duci poteſt à fine motus; </s>
              <s id="N1153C">cum enim res creatæ vbique ſimul
                <lb/>
              eſſe non poſſint, certè, vt illo bono gaudeant, quo fortè carent, & vt
                <lb/>
              coniungantur ſuo fini, motu locali opus eſt; </s>
              <s id="N11544">ſitit equus, abeſt aqua,
                <lb/>
              certè, niſi vel hæc propinetur, vel ille accedat, ſitim leuare non pote­
                <lb/>
              rit; </s>
              <s id="N1154C">at neutrum ſine motu haberi poteſt: Lapis remouetur à ſuo centro,
                <lb/>
              à ſuo globo, à ſuo fine, vt ſeſe illi reſtituat, deorſum cadat neceſſe eſt. </s>
              <s id="N11552">
                <lb/>
              Itaque ad cum finem res omnes creatæ inſtitutæ ſunt, quem ſine motu
                <lb/>
              aſſequi non poſſunt; </s>
              <s id="N11559">igitur dari motum neceſſe eſt, vt res creatæ cum lo­
                <lb/>
              cum acquirant, in quo ſuo bono, ſuo fini, ſuæ perfectioni coniungan­
                <lb/>
              tur; vel ſaltem id muneris obeant, cui ab ipsâ naturâ deſtinantur. </s>
            </p>
            <p id="N11561" type="main">
              <s id="N11563">Secunda ratio ducitur à cauſa efficiente; niſi enim daretur motus,
                <lb/>
              fruſtrà daretur potentia motrix, tùm in animantibus, tùm in grauibus,
                <lb/>
              de quâ aliàs. </s>
            </p>
            <p id="N1156B" type="main">
              <s id="N1156D">Tertia petitur à cauſa formali; cum enim detur impetus, vt demon­
                <lb/>
              ſtrabimus infrà, neceſſe eſt dari motum. </s>
            </p>
            <p id="N11573" type="main">
              <s id="N11575">Quarta petitur à termino motus; </s>
              <s id="N11579">cum enim globus proiectus ſit in
                <lb/>
              nouo loco in quo ante non erat; </s>
              <s id="N1157F">certè nouus locus qui ſuccedit alteri
                <lb/>
              relicto, eſt terminus motus citra miraculum; igitur ſi eſt nouus locus,
                <lb/>
              eſt quoque motus. </s>
            </p>
            <p id="N11587" type="main">
              <s id="N11589">Quinta ab vſu; nec enim ſine motu flueret aqua, caderet lapis, gyros
                <lb/>
              agerent aſtra, flaret ventus, volarent nubes, &c. </s>
            </p>
            <p id="N1158E" type="main">
              <s id="N11590">Sexta ab ipſa Mechanica, quæ organa motui miniſtrat: </s>
              <s id="N11594">quis enim ne­
                <lb/>
              garet maius momentum eſſe cum maiori diſtantiâ coniunctum; </s>
              <s id="N1159A">ſi verò
                <lb/>
              maius momentum eſt, nunquid præualebit; igitur deorſum cadet, immò
                <lb/>
              ſeuerior Geometria, vt omittam Aſtronomiam, motum ſupponit, cum ex
                <lb/>
              fluxu ſeu motu puncti infinitas fere lineas deſcribat. </s>
              <s id="N115A4">Igitur certum eſt
                <lb/>
              dari motum localem. </s>
            </p>
            <p id="N115A9" type="main">
              <s id="N115AB">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Hypotheſis II.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N115B7" type="main">
              <s id="N115B9">
                <emph type="italics"/>
              Datur quies, id eſt priuatio motus.
                <emph.end type="italics"/>
              Hæc hypotheſis etiam certa eſt, </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>