Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

List of thumbnails

< >
41
41
42
42
43
43
44
44
45
45
46
46
47
47
48
48
49
49
50
50
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N1137F">
            <p id="N11B73" type="main">
              <s id="N11B79">
                <pb pagenum="10" xlink:href="026/01/042.jpg"/>
              aliqua applicatione, ſaltem virtutis, in quo non eſt difficultas; </s>
              <s id="N11B82">quomo­
                <lb/>
              do vero ignis accendatur, & quid ſit ignem accendi, explicabimus ſuo
                <lb/>
              loco; quidquid ſit, certum eſt ad productionem impetus requiri ali­
                <lb/>
              quam applicationem, vt patet etiam in magnete. </s>
            </p>
            <p id="N11B8F" type="main">
              <s id="N11B91">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Axioma XI.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N11B9D" type="main">
              <s id="N11B9F">
                <emph type="italics"/>
              Si cauſa vniuoca applicata, & non impedita est ſufficiens ad productionem
                <lb/>
              effectus, non eſt ponenda alia ſcilicet æquiuoca.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="N11BA8"> Non dico omnem cauſam
                <lb/>
              eſſe vniuocam, ſed tantùm vniuocam ſufficientem, & applicatam eſſe
                <lb/>
              cauſam, v. g. calor eſt cauſa ſufficiens caloris, vt conſtat in aqua calida; </s>
              <s id="N11BB4">
                <lb/>
              igitur ſi calor eſt applicatus ſubiecto, in quo producitur calor non ſupe­
                <lb/>
              rans vires caloris applicati; </s>
              <s id="N11BBB">dicendum eſt calorem illum ab hoc produ­
                <lb/>
              ci; </s>
              <s id="N11BC1">cum calor ſit cauſa neceſſaria; </s>
              <s id="N11BC5">igitur ſi ſit applicatus ſubjecto apto,
                <lb/>
              neceſſariò agit; </s>
              <s id="N11BCB">igitur quantum poteſt; igitur effectus non eſt tribuen­
                <lb/>
              dus alteri cauſæ, quam ſufficientem eſſe ignoramus. </s>
            </p>
            <p id="N11BD1" type="main">
              <s id="N11BD3">Ad hoc Axioma aliud reuoca.
                <emph type="italics"/>
              Si ex applicatione alicuius ſequitur ſem­
                <lb/>
              per effectus aliquis, illud ipſum cauſa dici debet huius effectus; </s>
              <s id="N11BDC">licet aliud ſit
                <lb/>
              coniunctum, ex quo ſeorſim ſumpto applicato non ſequitur effectus
                <emph.end type="italics"/>
              ; </s>
              <s id="N11BE5">v. g. ex
                <lb/>
              applicatione aquæ calidæ ſequitur productio caloris; </s>
              <s id="N11BEF">ex applicatione ſo­
                <lb/>
              lius aquæ non ſequitur; </s>
              <s id="N11BF5">igitur dicendum eſt calorem hunc produci ab
                <lb/>
              ipſo calore, qui aquæ ineſt, non verò ab ipſa aquæ ſubſtantia; idem dico
                <lb/>
              de ferro frigido, &c. </s>
            </p>
            <p id="N11BFD" type="main">
              <s id="N11BFF">Dices non eſſe certum calorem produci; Reſpondeo, negando; </s>
              <s id="N11C03">ſed,
                <lb/>
              quidquid ſit, loquor tantùm hypotheticè; dixi enim ſi producatur, à
                <lb/>
              calore aquæ inhærente producitur. </s>
            </p>
            <p id="N11C0B" type="main">
              <s id="N11C0D">Dices produci poſſe ab aliqua cauſa ignota poſita dumtaxat tali, vel
                <lb/>
              tali conditione. </s>
              <s id="N11C12">Reſpondeo, hoc reuera geometricè non probari, ſed
                <lb/>
              tantùm phyſicè; </s>
              <s id="N11C18">quidquid ſit, voco cauſam id, ex cuius applicatione
                <lb/>
              ſequitur ſemper effectus, & nunquam aliàs; </s>
              <s id="N11C1E">nam phyſicè loquendo, ſiue
                <lb/>
              ſit alia cauſa, ſiue non, eodem modo ſe habet, ac ſi eſſet cauſa; quippe
                <lb/>
              certum eſt phyſicè ignem calefacere, Solem illuminare, quod ſatis eſt. </s>
            </p>
            <p id="N11C26" type="main">
              <s id="N11C28">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Axioma XII.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N11C34" type="main">
              <s id="N11C36">
                <emph type="italics"/>
              Cauſa neceſſaria ſubiecto apto applicata, & non impedita ſemper agit, &
                <lb/>
              quantum poteſt.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="N11C3F"> Hoc Axioma duas partes habet; </s>
              <s id="N11C43">prima certa eſt per hy­
                <lb/>
              poth. 8. & per definitionem cauſæ neceſſariæ, quæ in hoc differt à libe­
                <lb/>
              râ: Secunda pars probatur; </s>
              <s id="N11C4B">quia ſi partem effectus omitteret, quam ta­
                <lb/>
              men ponere poſſet; haud dubiè non eſſet cauſa neceſſaria contra hypoth. </s>
              <s id="N11C51">
                <lb/>
              nam ſi vnam partem effectus omittat; cur vnam potiùs quam aliam? </s>
              <s id="N11C56">
                <lb/>
              cur non duas? </s>
              <s id="N11C5A">cur non omnes? </s>
              <s id="N11C5D">denique video cauſam eandem eidem
                <lb/>
              ſubiecto eodem modo applicatam, eundem ſemper effectum producere
                <lb/>
              per Hyp. 8. </s>
            </p>
            <p id="N11C66" type="main">
              <s id="N11C68">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Axioma XIII
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N11C74" type="main">
              <s id="N11C76">
                <emph type="italics"/>
              Extenſio cauſa non intendit effectum ad intra.
                <emph.end type="italics"/>
              </s>
              <s id="N11C7D"> Quælibet pars maioris
                <lb/>
              ignis non habet calorem intenſiorem, quàm quælibet pars minoris; idem </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>