Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646

Page concordance

< >
Scan Original
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
< >
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <front>
          <section>
            <p id="N10CCD" type="main">
              <s id="N10CEF">
                <pb xlink:href="026/01/024.jpg"/>
              fundæ, quæ ſi demittatur, ſequitur motus rectus: </s>
              <s id="N10CF9">quidam tamen
                <lb/>
              non eſt merè peraccidens, vt cùm pellitur extremitas cylindri in
                <lb/>
              plano horizontali; eſt enim, iuxta inſtitutionem naturæ, ad facili­
                <lb/>
              tatem motus. </s>
            </p>
            <p id="N10D03" type="main">
              <s id="N10D05">2. Quippe tale eſt naturæ inſtitutum, vt eo motu corpora mo­
                <lb/>
              ueantur, quo faciliùs moueri poſſunt: </s>
              <s id="N10D0B">atqui cùm pellitur altera cy­
                <lb/>
              lindri extremitas, in plano horizontali putà innatantis, faciliùs
                <lb/>
              mouetur, quàm recto, & quaſi minore ſumptu, cùm minùs ſpatij
                <lb/>
              acquirat: æquali tempore: </s>
              <s id="N10D15">poteſt dari motus circularis mixtus ex
                <lb/>
              duobus rectis, quorum vnus ſit, vt ſinus recti, alius vt verſi; vix
                <lb/>
              tamen hoc accidit vnquàm, ſed tantùm oritur hic motus ex
                <lb/>
              determinatione per tangentem impedita, ratione alicuius puncti
                <lb/>
              immobilis. </s>
            </p>
            <p id="N10D21" type="main">
              <s id="N10D23">3. Hinc, ſi tollatur impedimentum, ſtatim per tangentem or­
                <lb/>
              bis fit motus, vt patet in funda: </s>
              <s id="N10D29">inæqualiter partes radij prædicti
                <lb/>
              orbis mouentur, iuxta proportionem diſtantiæ maioris, & minoris
                <lb/>
              à centro: </s>
              <s id="N10D31">hinc propagatio impetus inæqualis, de qua iam ſuprà,
                <lb/>
              ſingulis inſtantibus & punctis eſt noua determinatio; </s>
              <s id="N10D37">quia, ſcilicet,
                <lb/>
              ſingulis punctis ſua tangens reſpondet: </s>
              <s id="N10D3D">hinc, ſi imponatur rotæ
                <lb/>
              aliud corpus, ſtatim abigitur, ſine ſit in ſitu verticali, ſiue in ſitu ho­
                <lb/>
              rizontali; hinc dum turbo rotatur, ſi vel aquæ guttula eius ſuper­
                <lb/>
              ficies aſpergitur, & ſtatim diſpergitur. </s>
            </p>
            <p id="N10D47" type="main">
              <s id="N10D49">4 Dari impetum in motu circulari certiſſimum eſt: </s>
              <s id="N10D4D">punctum phy­
                <lb/>
              ſicum eſt capax huius motus; cuius finis multiplex eſt; </s>
              <s id="N10D53">corpus mo­
                <lb/>
              uetur motu circulari circa centrum immobile cum motus centri
                <lb/>
              impeditur non tamen motus orbis, ad quem impetus facilè deter­
                <lb/>
              minatur, cùm ſit ad omnes lineas indifferens: </s>
              <s id="N10D5D">adde vſum vectis,
                <lb/>
              trochleæ, aliorúmque organorum, qui ſine motu circulari eſſe non
                <lb/>
              poteſt: omitto motum progreſſiuum, ipsúmque brachiorum, & ti­
                <lb/>
              biarum vſum, qui motu circulari carere non poteſt. </s>
            </p>
            <p id="N10D67" type="main">
              <s id="N10D69">5. Motus circularis rotæ in plano verticali eſt æquabilis per ſe; </s>
              <s id="N10D6D">
                <lb/>
              quia nihil eſt, quod impetum ſemel impreſſum deſtruat: </s>
              <s id="N10D72">licèt enim
                <lb/>
              ſingulis inſtantibus ſit noua determinatio, nullus tamen impetus
                <lb/>
              eſt fruſtrà; </s>
              <s id="N10D7A">quippe illud ſpatium acquiritur in linea curua, quod in
                <lb/>
              recta, ſi nullum eſſet impedimentum, percurreret: </s>
              <s id="N10D80">quemadmodum
                <lb/>
              enim in reflexione, quæ fit à plano immobili, nullus deſtruitur im­
                <lb/>
              petus; </s>
              <s id="N10D88">ita nullus hîc deſtruitur; </s>
              <s id="N10D8C">tam enim centrum illud immobile
                <lb/>
              ad ſe quaſi trahit mobile, quàm planum immobile à ſe repellit; in
                <lb/>
              quo eſt perfectè analogia. </s>
            </p>
          </section>
        </front>
      </text>
    </archimedes>