Fabri, Honoré, Tractatus physicus de motu locali, 1646
page |< < of 491 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N1137F">
            <p id="N12BD0" type="main">
              <s id="N12BEB">
                <pb pagenum="26" xlink:href="026/01/058.jpg"/>
              ſeorſim producere poteſt. </s>
            </p>
            <p id="N12BF6" type="main">
              <s id="N12BF8">Dices ſi vterque coniunctim producit effectum: </s>
              <s id="N12BFC">ſint v. g. 100. par­
                <lb/>
              tes impetus; Igitur ſinguli producunt tantùm 50. Igitur cur potiùs in
                <lb/>
              in his partibus ſubiecti, quàm in alijs, cum vtriuſque potentia eidem
                <lb/>
              ſubiecti parti poſſet eſſe applicata? </s>
              <s id="N12C0A">Reſpondeo ſingulos producere 100.
                <lb/>
              actione ſcilicet communi indiuiſibiliter; </s>
              <s id="N12C10">ſint enim duo trahentes A. &
                <lb/>
              B. A. producit 100. ſed non ſolus; </s>
              <s id="N12C16">B. producit eaſdem 100. ſed non ſo­
                <lb/>
              lus; ſed explicabimus hunc modum actionis communis in Metaphys.
                <lb/>
              quod autem agant actione communi patet per Ax. 13. </s>
            </p>
            <p id="N12C1F" type="main">
              <s id="N12C21">Obiicies 4. producitur ſonus ſi ferias rupem; </s>
              <s id="N12C25">igitur & impetus; </s>
              <s id="N12C29">Reſ­
                <lb/>
              pondeo ad ſonum ſolam aëris colliſionem ſufficere, quam fieri certum
                <lb/>
              eſt à prædicto ictu; </s>
              <s id="N12C31">deinde mallej motus impacti in rupem facit ſonum; </s>
              <s id="N12C35">
                <lb/>
              quidquid tandem ſit ſonus, de quo hîc non diſputo: </s>
              <s id="N12C3A">adde quod in ru­
                <lb/>
              pe ſunt ſemper aliquæ partes tremulæ, quæ modico tantùm, eoque flexi­
                <lb/>
              bili nexu cum alijs partibus copulantur; adde aliquam compreſſionem,
                <lb/>
              ex qua modicæ vibrationes ſequuntur. </s>
            </p>
            <p id="N12C44" type="main">
              <s id="N12C46">Obiicies 5. Quando aliquæ partes auolant ab ictu, haud dubiè auo­
                <lb/>
              lant propter impetum impreſſum: </s>
              <s id="N12C4C">Igitur prius eſt imprimi impetum,
                <lb/>
              quàm auolare; igitur productus eſt impetus in nonnullis partibus, &
                <lb/>
              non in aliis, cum quibus illæ ſunt coniunctæ. </s>
              <s id="N12C54">Reſpondeo equidem im­
                <lb/>
              petum produci in illis partibus antequam auolent; </s>
              <s id="N12C5A">ſed ideo produci vt
                <lb/>
              deinde auolent nam tota ratio cur non producatur, eſt ne ſit fruſtrà; </s>
              <s id="N12C60">ſed
                <lb/>
              ſi auolent aliquæ partes: certè in ijs non eſt fruſtrà, in quibus habet
                <lb/>
              ſuum effectum, id eſt, motum. </s>
            </p>
            <p id="N12C68" type="main">
              <s id="N12C6A">Dices; </s>
              <s id="N12C6D">igitur primo inſtanti impetus ille eſt fruſtrà; </s>
              <s id="N12C71">in quo non
                <lb/>
              habet ſuum effectum; </s>
              <s id="N12C77">Reſpondeo nunquam primo inſtanti eſſe fruſtrà,
                <lb/>
              modò ſit motus ſecundo cum etiam primo inſtanti, quo eſt impetus,
                <lb/>
              non poſſit eſſe motus, vt demonſtrabo infrà; immò ideo ponitur im­
                <lb/>
              petus primo vt ſit motus ſecundo exigendo pro inſtant ſequenti, de
                <lb/>
              cum impetus ponat tantùm motum quo aliàs. </s>
            </p>
            <p id="N12C83" type="main">
              <s id="N12C85">Dices; </s>
              <s id="N12C88">ſed potentia motrix neſcit an poſſit pars aliqua mobilis ſepa­
                <lb/>
              rari; igitur non eſt quòd aliquando producat impetum, aliquando
                <lb/>
              non producat. </s>
              <s id="N12C90">Reſpondeo non ſtare per cauſam neceſſariam, quin ſem­
                <lb/>
              per agat; </s>
              <s id="N12C96">ſed per ſubiectum, quod ſi aptum eſt, & capax effectus; </s>
              <s id="N12C9A">haud
                <lb/>
              dubiè eo ipſo cauſa neceſſaria applicata in ipſum aget; ſi verò ineptum. </s>
              <s id="N12CA0">
                <lb/>
              haud dubiè non aget; </s>
              <s id="N12CA4">nam ad hoc vt producatur effectus in ſubiecto; </s>
              <s id="N12CA8">
                <lb/>
              non ſatis eſt cauſam poſſe producere, niſi etiam ſubiectum poſſit recipe­
                <lb/>
              re; </s>
              <s id="N12CAF">igitur cum ſit talis ordo à natura inſtitutus, ne aliquid ſit fruſtrà; </s>
              <s id="N12CB3">
                <lb/>
              certè ſi impetus producibilis ſit futurus fruſtrà, hauddubiè non produ­
                <lb/>
              cetur; ſecus verò ſi fruſtrà non ſit futurus, in quo non eſt difficultas. </s>
            </p>
            <p id="N12CBA" type="main">
              <s id="N12CBC">
                <emph type="center"/>
                <emph type="italics"/>
              Scholium.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="center"/>
              </s>
            </p>
            <p id="N12CC8" type="main">
              <s id="N12CCA">Obſeruabis 1. vix fieri poſſe quin ſemper aliquæ partes ſeparentur,
                <lb/>
              comprimantur, vel dilatentur, vt patet experientiâ. </s>
            </p>
            <p id="N12CCF" type="main">
              <s id="N12CD1">Obſeruabis 2. etiam maximam corporis molem à debili potentia mi-</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>