VII.
Ex eo elicitur lapidem è naui mota
proiectum ſecundum altitudinem mali, &
recidentem ſecundum eandem, deſcribere
lineam, ad viſum quidem rectam, ſed reipsâ
tamen parabolicam; vt & dimiſſum è ſum
mo malo ſemiparabolicam; compoſito motu
ex perpendiculari, qui à manu, aut grauita
te, & horizontali, qui à naui. Nihil ex vtro
vis motu ob compoſitionem deperdi, ſed
tantundem ſpatij & perpendiculariter, &
horizontaliter peruadi, quantum ſi motus ſe
iuncti forent. Tempora aſcenſus, & deſcen
ſus eſſe æqualia, & velocitatem qua pro
portione in aſcenſu decreſcit, in deſcenſu in
creſcere; idque perinde, ac dum motus tranſ
latitius est nullus. Proportionem velocita
tis creſcentis, & decreſcentis ſecundum li
neam parabolicam, eſſe eandem, quæ ſecun
dum perpendicularem. In motu compoſito
ſpatia quidem ſursùm, aut deorsùm acquiri
inæqualiter per momenta æqualia; at pror
sùn, ſeu ſecundum horizontem, penitùs
æqualiter. Quantumcúmque apertæ, aut
contractæ ſint parabolicæ, ſemiparabolicæve
lineæ, modò altitudo eadem ſit, ipſas tempore
æquali deſcribi. Denique quod vis proiecti
le, etiam globum bombardicum, directè ſur
ſum è pede mili, dum nauis monetur, emiſ
ſum, ad pedem mali recidere. p.23.
proiectum ſecundum altitudinem mali, &
recidentem ſecundum eandem, deſcribere
lineam, ad viſum quidem rectam, ſed reipsâ
tamen parabolicam; vt & dimiſſum è ſum
mo malo ſemiparabolicam; compoſito motu
ex perpendiculari, qui à manu, aut grauita
te, & horizontali, qui à naui. Nihil ex vtro
vis motu ob compoſitionem deperdi, ſed
tantundem ſpatij & perpendiculariter, &
horizontaliter peruadi, quantum ſi motus ſe
iuncti forent. Tempora aſcenſus, & deſcen
ſus eſſe æqualia, & velocitatem qua pro
portione in aſcenſu decreſcit, in deſcenſu in
creſcere; idque perinde, ac dum motus tranſ
latitius est nullus. Proportionem velocita
tis creſcentis, & decreſcentis ſecundum li
neam parabolicam, eſſe eandem, quæ ſecun
dum perpendicularem. In motu compoſito
ſpatia quidem ſursùm, aut deorsùm acquiri
inæqualiter per momenta æqualia; at pror
sùn, ſeu ſecundum horizontem, penitùs
æqualiter. Quantumcúmque apertæ, aut
contractæ ſint parabolicæ, ſemiparabolicæve
lineæ, modò altitudo eadem ſit, ipſas tempore
æquali deſcribi. Denique quod vis proiecti
le, etiam globum bombardicum, directè ſur
ſum è pede mili, dum nauis monetur, emiſ
ſum, ad pedem mali recidere. p.23.
VIII.
Declaratur etiam, cur ex duobus in
tra motam colludentibus, pilamque vi
pari ex prora, ac puppi remittentibus, non aut
e propiùs, aut hic remotiùs pilæ occurrat.
Nempe quòd motus nauis vtrique commu
nis quantum virtutis addit pilæ ab hoc pro
iectæ, tantundem illum ſemouet: & quan
tum adimit rejectæ ab illo, tantundem iſtum
promouet, mirabili compenſatione. p.31.
tra motam colludentibus, pilamque vi
pari ex prora, ac puppi remittentibus, non aut
e propiùs, aut hic remotiùs pilæ occurrat.
Nempe quòd motus nauis vtrique commu
nis quantum virtutis addit pilæ ab hoc pro
iectæ, tantundem illum ſemouet: & quan
tum adimit rejectæ ab illo, tantundem iſtum
promouet, mirabili compenſatione. p.31.
IX.
Nullus motus non naturalis, vt nullus
non eſt à naturalibus principijs: Nullus non
violentus, vt nullus (ſecluſo primæve)
non ab alto eſt. Is naturalis eſt, qui aut ſpon
te, aut ſine repugnantia fit; is violentus, qui
præter naturam, aut cum repugnantia. Æqua
tas character motus naturalis; inæqua
bilias violenti. Naturalis ergo propriè ſo
lis circularis, maximéque eſtis; violen-
tus autem rectus, qualis eſt non modò rei pro
iectæ ſursùm, verum etiam rei cadentis
deorsùm. p.33.
non eſt à naturalibus principijs: Nullus non
violentus, vt nullus (ſecluſo primæve)
non ab alto eſt. Is naturalis eſt, qui aut ſpon
te, aut ſine repugnantia fit; is violentus, qui
præter naturam, aut cum repugnantia. Æqua
tas character motus naturalis; inæqua
bilias violenti. Naturalis ergo propriè ſo
lis circularis, maximéque eſtis; violen-
tus autem rectus, qualis eſt non modò rei pro
iectæ ſursùm, verum etiam rei cadentis
deorsùm. p.33.
X.
Cùm motus lapidis tam dimiſsi, quàm
recidentis ex mali tranſtati altitudine, com
poſitus ſit ex perpendiculari, & horizontali,
horizontalis potiùs, quàm perpendicularis
habendus nuuralis eſt, ob iam memoratam
æquabilitatem. Videtur omnis motus hori
zontalis ſuapte natura æquabilis, atque per
petuus; vt vel intelligitur exemplo globi
vniformis materiæ, qui ſemel motus ſupra
terræ ſuperficiem exquiſitè rotundam, poli
tamque ſuppoſitam, videatur vt æquabili
ter, ita perpetuò reuoluendus. p.38.
recidentis ex mali tranſtati altitudine, com
poſitus ſit ex perpendiculari, & horizontali,
horizontalis potiùs, quàm perpendicularis
habendus nuuralis eſt, ob iam memoratam
æquabilitatem. Videtur omnis motus hori
zontalis ſuapte natura æquabilis, atque per
petuus; vt vel intelligitur exemplo globi
vniformis materiæ, qui ſemel motus ſupra
terræ ſuperficiem exquiſitè rotundam, poli
tamque ſuppoſitam, videatur vt æquabili
ter, ita perpetuò reuoluendus. p.38.
XI.
Si motus lapidis deorsùm violentus eſt,
& ab externo principio; debet; hoc proinde
eſſe vel impellens, vel attrahent, vel vtrun
que. Impellens aliud eſſe non poteſt, quàm
aer ſupornè incumbens, qui vt lapidi ſur
sùm nitenti reſiſtit, ita deorsùm tendentem
inſectatur. Quanta ſit aeris, fluxi licet, in
impellendo vis, probatur ex variis effecti
bus, at præſertim in pyriis, pneumaticiſque
catapultis. Non ſufficit tamen ſola aëris vis
ad motum illum deorsùm præſtandum. p 41.
& ab externo principio; debet; hoc proinde
eſſe vel impellens, vel attrahent, vel vtrun
que. Impellens aliud eſſe non poteſt, quàm
aer ſupornè incumbens, qui vt lapidi ſur
sùm nitenti reſiſtit, ita deorsùm tendentem
inſectatur. Quanta ſit aeris, fluxi licet, in
impellendo vis, probatur ex variis effecti
bus, at præſertim in pyriis, pneumaticiſque
catapultis. Non ſufficit tamen ſola aëris vis
ad motum illum deorsùm præſtandum. p 41.
XII.
Attrahens cauſa alia eſſe non poteſt,
quàm ipſamet Terra, cui ſit inſita (vt &
cuivis Toti) vis continendi, retrahendique
parteis ſui omneis, quales enumerantur heic.
Explicatur pancis analogia, vel eadem po
tiùs natura Magnetis, ac Terræ. Non vide
tur vtriuſque actio in res attractas fieri,
niſi emißis corpuſculis ſubtilißimis, quæ
ipſas pelliciant: quòd nulla actio phyſica ſi
ne contactu, & organi ſaltem interuemn ſit.
Declaratur res exemplo halitus è re odora in
nareis tranſmißi. p.46.
quàm ipſamet Terra, cui ſit inſita (vt &
cuivis Toti) vis continendi, retrahendique
parteis ſui omneis, quales enumerantur heic.
Explicatur pancis analogia, vel eadem po
tiùs natura Magnetis, ac Terræ. Non vide
tur vtriuſque actio in res attractas fieri,
niſi emißis corpuſculis ſubtilißimis, quæ
ipſas pelliciant: quòd nulla actio phyſica ſi
ne contactu, & organi ſaltem interuemn ſit.
Declaratur res exemplo halitus è re odora in
nareis tranſmißi. p.46.
XIII.
Idem ſit circa alios ſenſus.
Corpuſcu
la, qua ſenſus permulcent, alia ratione figu
rata, quàm quæ exaſperant. Arguitur id ſur
sùs ex odore. Subtilitas corpuſculorum inef
fabilis probabilis fit. Sympathia, & Anti
pathia, niſi per ipſa, quaſi organula, non eſt.
Debent in re excipiente respondere particu
læ analogica; vti ſunt, quæ in naribus (non
in partibus altis) reſpecta corpuſculorum
la, qua ſenſus permulcent, alia ratione figu
rata, quàm quæ exaſperant. Arguitur id ſur
sùs ex odore. Subtilitas corpuſculorum inef
fabilis probabilis fit. Sympathia, & Anti
pathia, niſi per ipſa, quaſi organula, non eſt.
Debent in re excipiente respondere particu
læ analogica; vti ſunt, quæ in naribus (non
in partibus altis) reſpecta corpuſculorum
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib