1vel ſaltem excipiat reſiſtendo, iure & quidem optimo guberna
tor ab Ariſtotele conſtituitur potentia, mare autem onus.
tor ab Ariſtotele conſtituitur potentia, mare autem onus.
Sic autem explicato principio, ac inſtrumento vtriuſque
motionis, explicat Ariſtoteles modum, quo procedit ſecun
da motio à nobis propoſita, quæ potiſſima eſt, & maioris
longè momenti quam prima: aitque temonem (quem cum
gubernaculo ſæpè confundit) non accipere mare ſecundum
latitudinem nauis, ſeu quod ad latera nauis eſt, eo modo
quo accipit remus, depellendo illud retrorſum, vt per repul
ſum inde acceptum, nauigium feratur antrorſum, quia nihil
temo nauigio confert, quo ad motum antrorſum, vt in fine
etiam quæſtionis idem Philoſophus animaduertit: Sed ac
cipere mare commotum, quod illi obuiat ſecundum longi
tudinem nauis à prora in puppim. Nam qua parte temo
vergit foris, matique eius ala obuertitur ad alterum latus na
uigij, mare ſecundum longitudinem nauis ei obuians exci
pit intra angulum, quem cum naui conſtituit. Excipiendo au
tem illud vim patitur in contrarium, tollereturque niſi fulciretur
in cardine. Cum igitur nec auferri poſſit à puppi, nec retro
cedere in directum contra curſum nauigij, hinc fit, vt cedendo
ſaltem in parte quoad poſitionem, quam prius habebat, nauem
ipsam inclinet obliquè; ſiqui
37[Figure 37]
dem dimoto vno latere an
guli à ſua poſitione, alterum
dimoueri neceſſe eſt, cuſpi
de manente in eodem ſitu.
Quod ſic poteſt amplius
explicari. Eſto nauis AB;
cuius puppis A, prora B, te
mo verò AC obliquè con
ſtitutus ad ſiniſtram, ac ſuf
fultus in A, vbi eius cardo
ad puppim poſitus eſt, &
vbi angulum efficiat cum longi
tudine nauis, qui ſit BAC.
Deinde mare obuians incidat in ipſam AC. Tunc dicimus
motionis, explicat Ariſtoteles modum, quo procedit ſecun
da motio à nobis propoſita, quæ potiſſima eſt, & maioris
longè momenti quam prima: aitque temonem (quem cum
gubernaculo ſæpè confundit) non accipere mare ſecundum
latitudinem nauis, ſeu quod ad latera nauis eſt, eo modo
quo accipit remus, depellendo illud retrorſum, vt per repul
ſum inde acceptum, nauigium feratur antrorſum, quia nihil
temo nauigio confert, quo ad motum antrorſum, vt in fine
etiam quæſtionis idem Philoſophus animaduertit: Sed ac
cipere mare commotum, quod illi obuiat ſecundum longi
tudinem nauis à prora in puppim. Nam qua parte temo
vergit foris, matique eius ala obuertitur ad alterum latus na
uigij, mare ſecundum longitudinem nauis ei obuians exci
pit intra angulum, quem cum naui conſtituit. Excipiendo au
tem illud vim patitur in contrarium, tollereturque niſi fulciretur
in cardine. Cum igitur nec auferri poſſit à puppi, nec retro
cedere in directum contra curſum nauigij, hinc fit, vt cedendo
ſaltem in parte quoad poſitionem, quam prius habebat, nauem
ipsam inclinet obliquè; ſiqui
37[Figure 37]dem dimoto vno latere an
guli à ſua poſitione, alterum
dimoueri neceſſe eſt, cuſpi
de manente in eodem ſitu.
Quod ſic poteſt amplius
explicari. Eſto nauis AB;
cuius puppis A, prora B, te
mo verò AC obliquè con
ſtitutus ad ſiniſtram, ac ſuf
fultus in A, vbi eius cardo
ad puppim poſitus eſt, &
vbi angulum efficiat cum longi
tudine nauis, qui ſit BAC.
Deinde mare obuians incidat in ipſam AC. Tunc dicimus