1tur vere. Mutant enim poſitiones ſuas ad invicem (ſecus quam fit
in vere quieſcentibus) unaque cum cælis delati participant eorum
motus, & ut partes revolventium totorum, ab eorum axibus rece
dere conantur.
in vere quieſcentibus) unaque cum cælis delati participant eorum
motus, & ut partes revolventium totorum, ab eorum axibus rece
dere conantur.
NI
ES.
ES.
Igitur quantitates relativæ non ſunt eæ ipſæ quantitates, quarum
nomina præ ſe ferunt, ſed earum menſuræ illæ ſenſibiles (veræ an
errantes) quibus vulgus loco quantitatum menſuratarum utitur. At
ſi ex uſu definiendæ ſunt verborum ſignificationes; per nomina il
la Temporis, Spatii, Loci & Motus proprie intelligendæ erunt hæ
menſuræ; & ſermo erit inſolens & pure Mathematicus, ſi quantita
tes menſuratæ hic intelligantur. Proinde vim inferunt Sacris
Literis, qui voces haſce de quantitatibus menſuratis ibi interpre
tantur. Neque minus contaminant Matheſin & Philoſophiam,
qui quantitates veras cum ipſarum relationibus & vulgaribus men
furis confundunt.
nomina præ ſe ferunt, ſed earum menſuræ illæ ſenſibiles (veræ an
errantes) quibus vulgus loco quantitatum menſuratarum utitur. At
ſi ex uſu definiendæ ſunt verborum ſignificationes; per nomina il
la Temporis, Spatii, Loci & Motus proprie intelligendæ erunt hæ
menſuræ; & ſermo erit inſolens & pure Mathematicus, ſi quantita
tes menſuratæ hic intelligantur. Proinde vim inferunt Sacris
Literis, qui voces haſce de quantitatibus menſuratis ibi interpre
tantur. Neque minus contaminant Matheſin & Philoſophiam,
qui quantitates veras cum ipſarum relationibus & vulgaribus men
furis confundunt.
Motus quidem veros corporum ſingulorum cognoſcere, & ab
apparentibus actu diſcriminare, difficillimum. eſt propterea quod
partes ſpatii illius immobilis, in quo corpora vere moventur, non
incurrunt in ſenſus. Cauſa tamen non eſt prorſus deſperata. Nam
ſuppetunt argumenta, partim ex motibus apparentibus qui ſunt
motuum verorum differentiæ, partim ex viribus quæ ſunt mo
tuum verorum cauſæ & effectus. Ut ſi globi duo, ad datam ab in
vicem diſtantiam filo intercedente connexi, revolverentur circa
commune gravitatis centrum; innoteſceret ex tenſione fili cona
tus globorum recedendi ab axe motus, & inde quantitas motus
circularis computari poſſet. Deinde ſi vires quælibet æquales in
alternas globorum facies ad motum circularem augendum vel mi
nuendum ſimul imprimerentur, innoteſceret ex aucta vel diminuta
fili tenſione augmentum vel decrementum motus; & inde tandem
inveniri poſſent facies globorum in quas vires imprimi deberent,
ut motus maxime augeretur; id eſt, facies poſticæ, ſive quæ in mo
tu circulari ſequuntur. Cognitis autem faciebus quæ ſequuntur,
& faciebus oppoſitis quæ præcedunt, cognoſceretur determinatio
motus. In hunc modum inveniri poſſet & quantitas & determi
natio motus hujus circularis in vacuo quovis immenſo, ubi nihil
extaret externum & ſenſibile quocum globi conferri poſſent. Si
jam conſtituerentur in ſpatio illo corpora aliqua longinqua datam
inter ſe poſitionem ſervantia, qualia ſunt Stellæ Fixæ in regionibus
noſtris: ſciri quidem non poſſet ex relativa globorum tranſlatione
inter corpora, utrum his an illis tribuendus eſſet motus. At ſi
apparentibus actu diſcriminare, difficillimum. eſt propterea quod
partes ſpatii illius immobilis, in quo corpora vere moventur, non
incurrunt in ſenſus. Cauſa tamen non eſt prorſus deſperata. Nam
ſuppetunt argumenta, partim ex motibus apparentibus qui ſunt
motuum verorum differentiæ, partim ex viribus quæ ſunt mo
tuum verorum cauſæ & effectus. Ut ſi globi duo, ad datam ab in
vicem diſtantiam filo intercedente connexi, revolverentur circa
commune gravitatis centrum; innoteſceret ex tenſione fili cona
tus globorum recedendi ab axe motus, & inde quantitas motus
circularis computari poſſet. Deinde ſi vires quælibet æquales in
alternas globorum facies ad motum circularem augendum vel mi
nuendum ſimul imprimerentur, innoteſceret ex aucta vel diminuta
fili tenſione augmentum vel decrementum motus; & inde tandem
inveniri poſſent facies globorum in quas vires imprimi deberent,
ut motus maxime augeretur; id eſt, facies poſticæ, ſive quæ in mo
tu circulari ſequuntur. Cognitis autem faciebus quæ ſequuntur,
& faciebus oppoſitis quæ præcedunt, cognoſceretur determinatio
motus. In hunc modum inveniri poſſet & quantitas & determi
natio motus hujus circularis in vacuo quovis immenſo, ubi nihil
extaret externum & ſenſibile quocum globi conferri poſſent. Si
jam conſtituerentur in ſpatio illo corpora aliqua longinqua datam
inter ſe poſitionem ſervantia, qualia ſunt Stellæ Fixæ in regionibus
noſtris: ſciri quidem non poſſet ex relativa globorum tranſlatione
inter corpora, utrum his an illis tribuendus eſſet motus. At ſi