Vitruvius, De architectura libri decem, 1567

List of thumbnails

< >
51
51 (19)
52
52 (20)
53
53 (21)
54
54 (22)
55
55 (23)
56
56 (24)
57
57 (25)
58
58 (26)
59
59 (27)
60
60 (28)
< >
page |< < (21) of 412 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div1" type="section" level="1" n="1">
          <div xml:id="echoid-div86" type="section" level="2" n="41">
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s2139" xml:space="preserve">
                <pb o="21" file="514.01.053" n="53" rhead="PRIMVS."/>
              quid habent ſuauitatis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s2140" xml:space="preserve">concinnitatis: </s>
              <s xml:id="echoid-s2141" xml:space="preserve">hæc ratio tam in Muſicis, quam in Muſicis, quam in cæteris rebus arte factis Eurith-
                <lb/>
              mia dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s2142" xml:space="preserve">Rithmus triplici modo dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s2143" xml:space="preserve">primo de rebus immobilibus affertur, ut eurithmos ſtatua, ædi-
                <lb/>
              ficium, templum: </s>
              <s xml:id="echoid-s2144" xml:space="preserve">ſecundo de ijs, quæ mouentur. </s>
              <s xml:id="echoid-s2145" xml:space="preserve">unde eurithmos ambulare dicimus: </s>
              <s xml:id="echoid-s2146" xml:space="preserve">tertio de uoce, & </s>
              <s xml:id="echoid-s2147" xml:space="preserve">ſic pro
                <lb/>
              prie rithmus est recta figurationum ordinatio: </s>
              <s xml:id="echoid-s2148" xml:space="preserve">ubi eſt ſimilitudo, errat facile mens, nec distmcte res perci-
                <lb/>
              pit, ubi uero ſunt partes rithmieuidentius apparet, id quod ordinatur. </s>
              <s xml:id="echoid-s2149" xml:space="preserve">Rithmus uiſu, ut in ſaltatione, auditu,
                <lb/>
              ut in cantu, tactione, ut in pulſu, ſentitur.</s>
              <s xml:id="echoid-s2150" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <figure number="8">
              <caption xml:id="echoid-caption4" style="it" xml:space="preserve">Pars ubi eſt I. orthographia est, ubiuero O. ſciographia.</caption>
              <variables xml:id="echoid-variables2" xml:space="preserve">I O</variables>
            </figure>
            <note position="left" xml:space="preserve">10</note>
            <note position="left" xml:space="preserve">20</note>
            <note position="left" xml:space="preserve">30</note>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s2151" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Haec</emph>
              efficitur cum membra operis conuenientia ſunt, altitudinis ad latitudinem latitudinis ad
                <lb/>
              longitudinem, & </s>
              <s xml:id="echoid-s2152" xml:space="preserve">ad ſummam omnia reſpondeant ſuæ Symmetriæ.</s>
              <s xml:id="echoid-s2153" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s2154" xml:space="preserve">Sua ( inquam ) nam ſi reſponderent alienæ, hoc eſt alterius rationis Symmetriæ, non adeſſet in aſpectu iu-
                <lb/>
              cunditas, quæ in hac Eurithmiæ deſcriptione requiritur, ut plane patet, tum hoc loco, tum capite ſecundo & </s>
              <s xml:id="echoid-s2155" xml:space="preserve">
                <lb/>
              ultimo tertij libri, & </s>
              <s xml:id="echoid-s2156" xml:space="preserve">ſecundo ſexti, & </s>
              <s xml:id="echoid-s2157" xml:space="preserve">alijs locis pluribus. </s>
              <s xml:id="echoid-s2158" xml:space="preserve">Quoniam uerò proportio a numeris ortum ha-
                <lb/>
              bet, ideò factum eſt, ut omnibus alijs in rebus, in quibus inest proportio numeri nomen ſeruatumſit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s2159" xml:space="preserve">quo-
                <lb/>
              niam longitudo, latitudo, & </s>
              <s xml:id="echoid-s2160" xml:space="preserve">altitudo operum proportione inuicem reſpondere debent, & </s>
              <s xml:id="echoid-s2161" xml:space="preserve">ubi proportio ibi nu
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.053-04" xlink:href="note-514.01.053-04a" xml:space="preserve">40</note>
              merus: </s>
              <s xml:id="echoid-s2162" xml:space="preserve">iccirco eurithmiæ nomen a Vitr. </s>
              <s xml:id="echoid-s2163" xml:space="preserve">uſurpatum eſt.</s>
              <s xml:id="echoid-s2164" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s2165" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Item</emph>
              Symmetria eſt ex ipſius operis membris conueniens conſenſus, ex partibusq́ue ſeparatis ad
                <lb/>
              uniuerſæ figuræ ſpeciem ratæ partis reſponſus.</s>
              <s xml:id="echoid-s2166" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s2167" xml:space="preserve">Symmetria est ordinis pulchritudo, quemadmodum eurithmia diſpoſitionis: </s>
              <s xml:id="echoid-s2168" xml:space="preserve">non enim ſatis eſt menſuras
                <lb/>
              ordinare, hoc eſt aliam ante aliam ponere, ſed neceſſe eſt menſuras illas inter ſe conuenire, ideſt aliqua propor
                <lb/>
              tione inuicem reſpondere. </s>
              <s xml:id="echoid-s2169" xml:space="preserve">hinc eſt quòd ubi proportio eſt, ibi nihil ſuperfluens eſſe poſſit, & </s>
              <s xml:id="echoid-s2170" xml:space="preserve">quemadmodum na-
                <lb/>
              turalis proportionis auctor eſt naturæ instinctus, ita artificialis est artis habitus. </s>
              <s xml:id="echoid-s2171" xml:space="preserve">hinc oritur proportionẽ a
                <lb/>
              forma potius, quàm a materia ortum ducere, & </s>
              <s xml:id="echoid-s2172" xml:space="preserve">ubi non ſunt partes, nec proportio eſt: </s>
              <s xml:id="echoid-s2173" xml:space="preserve">nulla enim compara-
                <lb/>
              tio effici poteſt. </s>
              <s xml:id="echoid-s2174" xml:space="preserve">Nullauero laus ſatis eſſe poteſt, quæ proportionem commendet. </s>
              <s xml:id="echoid-s2175" xml:space="preserve">In quagloria Architecti,
                <lb/>
              firmitas operis, & </s>
              <s xml:id="echoid-s2176" xml:space="preserve">admiratio artis maxime cernitur quod erit manifestum, cum de proportionibus loquemur
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.053-05" xlink:href="note-514.01.053-05a" xml:space="preserve">50</note>
              libro tertio: </s>
              <s xml:id="echoid-s2177" xml:space="preserve">tunc enim artis abſcondita recludemus oſtendentes, quæ ratio ſit in proportionibus, quibus ter-
                <lb/>
              minis, quo uſu, quibus effectibus, & </s>
              <s xml:id="echoid-s2178" xml:space="preserve">qua ui efficiant, ut rerum uenuſtas, & </s>
              <s xml:id="echoid-s2179" xml:space="preserve">magnificentia appareat. </s>
              <s xml:id="echoid-s2180" xml:space="preserve">Symme-
                <lb/>
              tria igitur eſt ratæ partis reſponſus.</s>
              <s xml:id="echoid-s2181" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p>
              <s xml:id="echoid-s2182" xml:space="preserve">
                <emph style="sc">Vt</emph>
              in hominis corpore e cubito, pede, palmo, digito, cæterisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s2183" xml:space="preserve">partibus ſymmetros eſt, ſic eſt
                <lb/>
              in operum perfectionibus. </s>
              <s xml:id="echoid-s2184" xml:space="preserve">Et primum in ædibus ſacris, ut e columnarum craſsitudinibus, aut e tri-
                <lb/>
              glypho, aut etiam embate in baliſtæ foramine, quod græci {πρι}{τρ}ητου uocitant, nauibus interſcalmio,
                <lb/>
              quod {δί}πηχαῖχὴ dicitur. </s>
              <s xml:id="echoid-s2185" xml:space="preserve">Item cæterorum operum, e membris inuenitur ſymmetriarum ratiocinatio.</s>
              <s xml:id="echoid-s2186" xml:space="preserve"/>
            </p>
            <p style="it">
              <s xml:id="echoid-s2187" xml:space="preserve">Gellius inquit ex Plutarcho ſcite, ſubtiliterq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s2188" xml:space="preserve">ratiocinatum Pythagoram philoſophum in reperienda, mo-
                <lb/>
              dulandaq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s2189" xml:space="preserve">ſtatus, longitudinisq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s2190" xml:space="preserve">Herculis præſtantia: </s>
              <s xml:id="echoid-s2191" xml:space="preserve">Nam cum ferè constaret curriculum ſtadij, quod eſt
                <lb/>
              Piſis apud Iouem Olympium, Herculem pedibus ſuis metatum, idq́; </s>
              <s xml:id="echoid-s2192" xml:space="preserve">feciſſe longum pedes ſexcentos, cætera
                <lb/>
              quoque stadia in Græciæ terris ab alijs postea inſtituta pedum quidem eſſe numero ſexcentum; </s>
              <s xml:id="echoid-s2193" xml:space="preserve">ſed tamen eſſe
                <lb/>
                <note position="left" xlink:label="note-514.01.053-06" xlink:href="note-514.01.053-06a" xml:space="preserve">60</note>
              </s>
            </p>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>