Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N11F7A" type="main">
              <s id="N11F7F">
                <pb pagenum="106" xlink:href="001/01/116.jpg"/>
                <expan abbr="quemadmodũ">quemadmodum</expan>
              magiſter
                <expan abbr="metallicorũ">metallicorum</expan>
              ſupra
                <expan abbr="terrã">terram</expan>
                <expan abbr="eaſdẽ">eaſdem</expan>
              finib. definiuit,
                <expan abbr="tũc">tunc</expan>
              pri
                <lb/>
              mo
                <expan abbr="locũ">locum</expan>
              cuniculi uel foſſæ
                <expan abbr="latẽtis">latentis</expan>
              , qui eſt ſub ſtipite terminali, ex
                <expan abbr="dimetiẽdo">dimetiendo</expan>
              ,
                <lb/>
              eo
                <expan abbr="〈quẽ〉">quem</expan>
              ſuprà explicaui modo, diſcit: ultra eum
                <expan abbr="locũ">locum</expan>
              , in cuius
                <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan>
              exiſtimat
                <lb/>
              ſignum eſſe
                <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>
              ,
                <expan abbr="funiculũ">funiculum</expan>
              extendens. </s>
              <s id="N11FCE">Deinde
                <expan abbr="ijſdẽ">ijſdem</expan>
              funiculis in æqua
                <lb/>
              ta planitie extentis ab ea ſupremi parte, quæ ſtipitem
                <expan abbr="terminalẽ">terminalem</expan>
              deſignat, or
                <lb/>
              ſus
                <expan abbr="infimũ">infimum</expan>
              uerſus rectà
                <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan>
                <expan abbr="ſextã">ſextam</expan>
              inſtrumenti, cui index eſt, partem ten­
                <lb/>
              dit
                <expan abbr="tranſuerſariũ">tranſuerſarium</expan>
              : tum infimi funiculi parte, quæ eſt ultra
                <expan abbr="">eam</expan>
              , ad
                <expan abbr="quã">quam</expan>
              tranſuer
                <lb/>
              ſarius pertinet, ablata demonſtrat quo loco
                <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan>
              terminale &
                <expan abbr="hæreditariũ">hæreditarium</expan>
                <lb/>
              ſit in
                <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan>
              cuniculi uel foſſæ latentis
                <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>
              . </s>
              <s id="N1200B">Inciditur
                <expan abbr="aũt">ant</expan>
              id præſentibus
                <lb/>
                <expan abbr="duũuiris">duumuiris</expan>
              iuratis, utriuſque fodinæ præfecto et præſide. </s>
              <s id="N12017">Vt enim magiſter me
                <lb/>
                <expan abbr="tallicorũ">tallicorum</expan>
                <expan abbr="ijſdẽ">ijſdem</expan>
              præſentibus ſtipites terminales in
                <expan abbr="terrã">terram</expan>
              infigit, ita menſor ſi­
                <lb/>
              gni cauſſa
                <expan abbr="plagã">plagam</expan>
              infligit ſaxis, quæ ipſa etiam iccirco terminalia
                <expan abbr="nominãtur">nominantur</expan>
              . </s>
              <s id="N12031">
                <lb/>
              Si uerò in puteo uenæ, nuper fodi cœptæ, terminos areæ pangat, primo ei­
                <lb/>
              us putei
                <expan abbr="obliquitatẽ">obliquitatem</expan>
              inſtrumento, cui eſt index, uel alio ad
                <expan abbr="funiculũ">funiculum</expan>
              applica
                <lb/>
              to, metitur et
                <expan abbr="pũctis">punctis</expan>
              notat. </s>
              <s id="N12045">Deinde
                <expan abbr="oẽs">eos</expan>
              foſſas
                <expan abbr="latẽtes">latentes</expan>
              uſque ad
                <expan abbr="">eam</expan>
              , in cuius ſaxis
                <lb/>
              ſigna terminalia ſunt
                <expan abbr="incidẽda">incidenda</expan>
              : eius uerò foſſæ latentis ſingulos angulos di
                <lb/>
              metitur:
                <expan abbr="">tum</expan>
              funiculis in planicie
                <expan abbr="extẽtis">extentis</expan>
              ſimiliter
                <expan abbr="tranſuerſariũ">tranſuerſarium</expan>
              , ut dixi, tendit,
                <lb/>
              & ſigna in ſaxis incidit. </s>
              <s id="N1206A">Quod ſi
                <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan>
              terminale &
                <expan abbr="hæreditariũ">hæreditarium</expan>
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
              in foſſa
                <lb/>
              latente, quæ ſub hac eſt,
                <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>
              fuerit, menſor ab hoc ſigno orſus ſingu­
                <lb/>
              los angulos notans metitur: & in inferiore foſſa
                <expan abbr="latẽte">latente</expan>
                <expan abbr="funiculũ">funiculum</expan>
              tendit ultra
                <lb/>
              eum locum, in cuius ſaxo exiſtimat
                <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan>
              eſſe
                <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>
              : mox funiculos, ut
                <lb/>
              ſæpius dixi, in planicie extendit. </s>
              <s id="N12095">Etſi uerò uena ſe in inferiore foſſa latente a­
                <lb/>
              liter ac in ſuperiore, in qua primum
                <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan>
              terminale in ſaxo eſt inciſum, ten­
                <lb/>
              dit, tamen in inferiore
                <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan>
              rectà in ſaxo
                <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>
              eſt. </s>
              <s id="N120A8">Etenim ſi
                <expan abbr="ſignũ">ſignum</expan>
              infe
                <lb/>
              rius
                <expan abbr="ſecundũ">ſecundum</expan>
              ſuperius inciderit,
                <expan abbr="obliquũ">obliquum</expan>
              fiet: quo modo iniurioſè alteri fodi
                <lb/>
              næ aliquid de poſſeſsione detrahitur, alteri datur. </s>
              <s id="N120BB">Si præterea acciderit ut ſi
                <lb/>
                <expan abbr="gnũ">gnum</expan>
                <expan abbr="hæreditariũ">hæreditarium</expan>
              in angulo ſit
                <expan abbr="incidendũ">incidendum</expan>
              , menſor ab eo orſus paſſum unum
                <lb/>
                <expan abbr="priorẽ">priorem</expan>
              fodinam uerſus metitur,
                <expan abbr="alterũ">alterum</expan>
              poſteriorem uerſus: atque ex his efficit
                <lb/>
                <expan abbr="trianguiũ">trianguium</expan>
              , eumque
                <expan abbr="mediũ">medium</expan>
              tranſuerſario funiculo diuidens ad
                <expan abbr="illũ">illum</expan>
                <expan abbr="ſaxũ">ſaxum</expan>
              termi­
                <lb/>
              nale in ſaxo incidit. </s>
              <s id="N120E7">Poſtremò menſor interdum rei in ueritatis lucem profe
                <lb/>
              rendæ gratia areæ terminum pangit in his locis, in quibus iam antè multa ſi
                <lb/>
              gna terminalia in ſaxis ſunt inciſa. </s>
              <s id="N120EE">Tunc uerò à ſtipite terminali, ſub dio in
                <lb/>
              terram infixo, orſus primò uſque ad
                <expan abbr="proximã">proximam</expan>
              fodinam metitur: deinde dime­
                <lb/>
              titur
                <expan abbr="unũ">unum</expan>
              &
                <expan abbr="alterũ">alterum</expan>
                <expan abbr="puteũ">puteum</expan>
              : tum ſtipitem terminalem in æquata planicie figit:
                <lb/>
              & ab eo
                <expan abbr="initiũ">initium</expan>
              faciens ijſdem funiculis extentis ſimiliter metitur: atque iterum
                <lb/>
              ſtipitem, qui ipſi eum dimetiendi finem ſignificet, in
                <expan abbr="terrã">terram</expan>
              infigit: poſtea ſub
                <lb/>
              terra ab eo loco, in quo deſitum eſt, rurſus incipit metiri tot puteos & foſſas
                <lb/>
              latentes, quot meminiſſe poteſt. </s>
              <s id="N12115">Mox redit in planiciem: & iterum à ſecun­
                <lb/>
              do ſtipite orſus metitur: atque id facit uſque ad foſſam latentem, in qua ſignum
                <lb/>
              terminale in ſaxo eſt incidendum: ad extremum à ſtipite terminali, primum
                <lb/>
              in terra fixo, orſus tranſuerſarium funiculum rectà tendit uerſus ultimum,
                <lb/>
              qui infimæ foſſæ latentis longitudinem demonſtrat: & qua parte eum attin
                <lb/>
              git, ea uerè iudicans ſignum hæreditarium in ſaxo incidit.</s>
            </p>
            <p id="N12122" type="main">
              <s id="N12124">De re Metallica Libri V. FINIS.</s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>