Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N15743" type="main">
              <s id="N1576F">
                <pb pagenum="197" xlink:href="001/01/207.jpg"/>
                <expan abbr="aquã">aquam </expan>
              infundunt, quanta ſuperat lapidem: atque æs
                <expan abbr="liquidũ">liquidum</expan>
              è catillo in
                <expan abbr="lapidẽ">lapidem</expan>
                <lb/>
              effundunt: ex quo dilapſo globuli minuti fiunt. </s>
              <s id="N1578F">Alij æs
                <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan>
              mox fun
                <lb/>
              dunt in
                <expan abbr="aquã">aquam</expan>
              atque agitant uſque eò dum
                <expan abbr="diſſolutũ">diſſolutum</expan>
              abeat in globulos: niſi uerò
                <lb/>
              æs fundatur & ex eo efficiatur bractea, uel in globulos reſoluatur, uel lime­
                <lb/>
              tur,
                <expan abbr="igniũ">ignium</expan>
              ui
                <expan abbr="">non</expan>
              facile liqueſcit in catillo cinereo. </s>
              <s id="N157AC">Quod ſi
                <expan abbr="liquefactũ">liquefactum</expan>
              non fue
                <lb/>
              rit, omnis labor fruſtra eſt ſuſceptus. </s>
              <s id="N157B5">Eodem
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
              modo quo æs in globulos
                <lb/>
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              &
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
              reſoluuntur, ut iuſtiſsimè
                <expan abbr="appẽdi">appendi</expan>
              poſſint. </s>
              <s id="N157C9">Sed redeo ad
                <lb/>
              æris
                <expan abbr="experimentũ">experimentum</expan>
              . </s>
              <s id="N157D2">Cùm æs iſtis modis
                <expan abbr="præparatũ">præparatum</expan>
              fuerit,
                <expan abbr="tũc">tunc</expan>
              ad quodque cen
                <lb/>
                <expan abbr="tumpondiũ">tum pondium</expan>
                <expan abbr="minorũ">minorum</expan>
                <expan abbr="ponderũ">ponderum</expan>
              , ſi fuerit æs quod
                <expan abbr="plũbi">plumbi</expan>
              & ferri expers eſt, &
                <lb/>
                <expan abbr="quidẽ">quidem</expan>
              diues
                <expan abbr="argẽti">argenti</expan>
              , adijcito
                <expan abbr="plũbi">plumbi</expan>
                <expan abbr="ſeſcunciã">ſeſcunciam</expan>
                <expan abbr="maiorũ">maiorum</expan>
                <expan abbr="ponderũ">ponderum</expan>
              : ſi uerò æs
                <expan abbr="plũ­bo">plum­
                  <lb/>
                bo</expan>
                <expan abbr="">non</expan>
              caruerit,
                <expan abbr="unciã">unciam</expan>
              : ſi ferri particeps fuerit, duas uncias. </s>
              <s id="N15815">Primò
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
                <expan abbr="plum­bũ">plum­
                  <lb/>
                bum</expan>
              imponito in
                <expan abbr="catillũ">catillum</expan>
                <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan>
              : deinde cùm fumare cœperit, adijcito æs:
                <expan abbr="q̊d">quod</expan>
                <lb/>
              unius horæ et quartæ eius partis ſpacio ignis
                <expan abbr="cõſumere">conſumere</expan>
              ſolet unà cum plum
                <lb/>
              bo: id ubi
                <expan abbr="factũ">factum</expan>
              fuerit
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              in fundo catilli
                <expan abbr="cõſpicies">conſpicies</expan>
              : citius
                <expan abbr="tamẽ">tamen</expan>
              ignis u­
                <lb/>
              trunque
                <expan abbr="cõſumit">conſumit</expan>
              ſi in fornacula
                <expan abbr="coquãtur">coquantur</expan>
              , quæ aura inſpiratur: ſed ſatius eſt
                <lb/>
                <expan abbr="ſuperiorẽ">ſuperiorem</expan>
              eius
                <expan abbr="partẽ">partem</expan>
                <expan abbr="dimidiã">dimidiam</expan>
              operculo tegere, & fores feneſtratos
                <expan abbr="">non</expan>
              ſolum
                <lb/>
              apponere ad
                <expan abbr="oſtiolũ">oſtiolum</expan>
              ,
                <expan abbr="uerũ">uerum</expan>
                <expan abbr="etiã">etiam</expan>
                <expan abbr="feneſtrã">feneſtram</expan>
              carbone uel lateris portiuncula clau
                <lb/>
              dere. </s>
              <s id="N15875">Quod ſi tale æs fuerit, à quo difficulter
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              ſeparatur, anteaquam
                <lb/>
              igni exploretur in catillo cinereo,
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
              primò
                <expan abbr="inijciendũ">inijciendum</expan>
              eſt in
                <expan abbr="catillũ">catillum</expan>
              fi­
                <lb/>
              ctilem: deinde æs
                <expan abbr="adijciendũ">adijciendum</expan>
              cum modico ſale torrefacto, ut &
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
                <expan abbr="cõ­bibat">con­
                  <lb/>
                bibat</expan>
              æs, & æs purgetur à recremento, quo abundat. </s>
              <s id="N1589A">
                <expan abbr="Verũ">Verum</expan>
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
                <expan abbr="candi­dũ">candi­
                  <lb/>
                dum</expan>
              quod
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              in ſe continet, neque ipſum in initio experimenti in
                <expan abbr="catillũ">catillum</expan>
                <lb/>
                <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan>
              inijcere oportet, ne una cum eo
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              , quod fieri ſolet, conſumat
                <lb/>
              & in
                <expan abbr="fumũ">fumum</expan>
              uertat: ſed
                <expan abbr="poſteaquã">poſteaquam</expan>
              plumbum fumare cœperit in catillo fictili,
                <lb/>
                <expan abbr="tũc">tunc</expan>
              id ad ipſum adijcito: quo modo
                <expan abbr="nigrũ">nigrum</expan>
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
              concipiet
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              , candi
                <lb/>
                <expan abbr="">dum</expan>
              uerò ebulliet, abibitque in
                <expan abbr="cinerẽ">cinerem</expan>
              : qui ligno in tenue ſciſſo remouetur. </s>
              <s id="N158DF">
                <expan abbr="Idẽ">Idem</expan>
                <lb/>
              fit ſi temperatura aliqua, in qua ineſt
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
                <expan abbr="candidũ">candidum</expan>
              , excoquitur. </s>
              <s id="N158EF">Cùm ue
                <lb/>
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
                <expan abbr="nigrũ">nigrum</expan>
                <expan abbr="cõbiberit">combiberit</expan>
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              , quod erat in plumbo candido, tunc de
                <lb/>
                <expan abbr="">mum</expan>
              in catillo cinereo coquitur. </s>
              <s id="N15909">At
                <expan abbr="plumbũ">plumbum</expan>
                <expan abbr="nigrũ">nigrum</expan>
              , cum quo
                <expan abbr="argentũ">argentum</expan>
              eſt
                <expan abbr="per­miſtũ">per­
                  <lb/>
                miſtum</expan>
              , primo in catino ferreo, ſuper
                <expan abbr="fornaculã">fornaculam</expan>
                <expan abbr="ardentẽ">ardentem</expan>
              ſtatuto, liqueſcat ſini­
                <lb/>
              to. </s>
              <s id="N15928">Dein ut æs in
                <expan abbr="canaliculũ">canaliculum</expan>
                <expan abbr="ferreũ">ferreum</expan>
                <expan abbr="fũdito">fundito</expan>
              ,
                <expan abbr="">tum</expan>
              ſuper incude malleo percuſſum
                <lb/>
              dilatato, & ex eo
                <expan abbr="bracteã">bracteam</expan>
              efficito: poſtremò in
                <expan abbr="catillũ">catillum</expan>
                <expan abbr="cinereũ">cinereum</expan>
              inijcito:
                <expan abbr="q̊d">quod</expan>
              ex
                <lb/>
                <expan abbr="perimentũ">perimentum</expan>
              dimidiæ horæ ſpacio poteſt perfici. </s>
              <s id="N15952">
                <expan abbr="Vehemẽs">Vehemens</expan>
                <expan abbr="em̃">eum</expan>
              ignis calor ei
                <lb/>
              obeſt: quare non eſt neceſſe neque
                <expan abbr="dimidiã">dimidiam</expan>
              fornaculæ partem operculo tege­
                <lb/>
              re, neque
                <expan abbr="oſtiolũ">oſtiolum</expan>
              eius occludere. </s>
              <s id="N15968">At metalla miſta ſignata, quæ monetæ nomi
                <lb/>
              nantur, hoc modo experimur. </s>
              <s id="N1596D">Nummos
                <expan abbr="argẽteos">argenteos</expan>
              minores ex acerui in fima
                <lb/>
              & ſuprema parte, eiusque laterib. </s>
              <s id="N15976">exemptos primo bene purgato: deinde in
                <lb/>
              catillo triangulari liquefactos uel in globulos redigito, uel ex eis bracteas ef
                <lb/>
              ficito: Maiores uerò qui
                <expan abbr="pendũt">pendunt</expan>
                <expan abbr="drachmã">drachmam</expan>
              ,
                <expan abbr="ſicilicũ">ſicilicum</expan>
              ,
                <expan abbr="ſemunciã">ſemunciam</expan>
              ,
                <expan abbr="unciã">unciam</expan>
              dilatato:
                <lb/>
              tum beſſem
                <expan abbr="minorẽ">minorem</expan>
                <expan abbr="globulorũ">globulorum</expan>
              ſumito, uel par bracteæ pondus: itemque alte
                <lb/>
              rum beſſem:
                <expan abbr="utrũque">utrunque</expan>
              uerò ſeparatim charta inuoluito: poſtea duas
                <expan abbr="plũbi">plumbi</expan>
              par
                <lb/>
              ticulas in duos catillos cinereos prius calefactos inijcito: quanto
                <expan abbr="aũt">aunt</expan>
              mone­
                <lb/>
              ta fuerit precioſior, tanto minore
                <expan abbr="plũbi">plumbi</expan>
              portione ad
                <expan abbr="experimentũ">experimentum</expan>
              nobis o­
                <lb/>
              pus eſt: quanto uilior, tanto maiore: etenim ſi bes
                <expan abbr="argẽti">argenti</expan>
                <expan abbr="tantũmodo">tantummodo</expan>
                <expan abbr="ſemun­ciã">ſemun­
                  <lb/>
                ciam</expan>
              uel
                <expan abbr="unciã">unciam</expan>
              æris in ſe
                <expan abbr="cõtinere">continere</expan>
              dicitur, ad beſſem
                <expan abbr="minorẽ">minorem</expan>
              adijcimus plumbi
                <lb/>
                <expan abbr="ſemunciã">ſemunciam</expan>
              , ſi ex æquis argenti & æris partibus conſtiterit,
                <expan abbr="unciã">unciam</expan>
              : ſin in beſſe </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>