Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

Page concordance

< >
Scan Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <p id="N10C56" type="main">
              <s id="N10CBB">
                <pb pagenum="8" xlink:href="001/01/018.jpg"/>
              bombardæ quæ in manu teneri poſſunt, hodie raro ſiunt ex ferro, magnæ
                <lb/>
              nunquam, ſed ex æris & plumbi candidi quadam miſtione, idcirco in æs
                <lb/>
              & plumbum plura maledicta conferunt, quàm in ferrum. </s>
              <s id="N10CC7">Hocloco eti­
                <lb/>
              am commemorant æneum Phalaridis taurum, æneum
                <expan abbr="Pergamenorũbo">Pergamenorum</expan>
              bo
                <lb/>
              uem, canem ferreum, eculeum, manicas, compedes, cuneos, uncos, lami­
                <lb/>
              nas ignitas. </s>
              <s id="N10CD4">His homines crudeliter torti, confitentur maleficia & facino­
                <lb/>
              ra, quæ nunquam
                <expan abbr="cõmiſerunt">commiſerunt</expan>
              , atque innocentes omni ſupplicio miſerrime
                <lb/>
              ſic ex cruciati
                <expan abbr="necãtur">necantur</expan>
              . </s>
              <s id="N10CE3">Plumbum etiam nigrum peſtiferum et nocens eſſe,
                <lb/>
              eoque liquido puniri homines, ex hoc carmine Horatij, de fortuna loquen
                <lb/>
              tis conuincitur.</s>
            </p>
            <p id="N10CEA" type="main">
              <s id="N10CEC">Te ſemper anteit ſæua neceſsitas</s>
            </p>
            <p id="N10CEF" type="main">
              <s id="N10CF1">Clauos trabaleis, & cuneos manu</s>
            </p>
            <p id="N10CF4" type="main">
              <s id="N10CF6">Geſtans ahena, nec ſeuerus</s>
            </p>
            <p id="N10CF9" type="main">
              <s id="N10CFB">Vncus abeſt, liquidumque plumbum.</s>
            </p>
            <p id="N10CFE" type="main">
              <s id="N10D00">Vtuero magis odium concitent in hoc metallum, non ſilent de plum­
                <lb/>
              batis & globulis paruarum
                <expan abbr="bõbardarum">bombardarum</expan>
              ex eo factis, & læſionis necisque
                <lb/>
              cauſam in ipſum
                <expan abbr="cõferunt">conferunt</expan>
              . </s>
              <s id="N10D0F">Itaque cum natura in profundo terræ metalla pe
                <lb/>
              nitus abſtruſerit, ad uſus uitæ non ſint neceſſaria, ſpreta ſunt ab optimo
                <lb/>
              quo que uiro & repudiata, effodienda non ſunt, & cum effoſſa ſemper mul
                <lb/>
              torum & magnorum malorum cauſa extiterint: ſequitur ipſam etiam ar­
                <lb/>
              tem metallicam
                <expan abbr="hominũ">hominum</expan>
              generi utilem non eſſe, ſed noxiam exitioſamque. </s>
              <s id="N10D1E">
                <lb/>
              Iſtis autem tragœdijs uiri boni complures ita
                <expan abbr="perturbãtur">perturbantur</expan>
              , ut odium acer
                <lb/>
              biſsimum in metalla concipiant, eaque prorſus non gigni uelint, aut genita
                <lb/>
              à nemine omnium effodi. </s>
              <s id="N10D2A">Sed quo magis ſingularem illorum integrita­
                <lb/>
              tem & innocentiam bonitatemque laudo, eò maiori curæ mihi erit, ut om­
                <lb/>
              nis error ex eorum animis extirpetur, ac funditus tollatur, utque aperiatur
                <lb/>
              ſententia uera, & humano generi perutilis. </s>
              <s id="N10D33">
                <expan abbr="Primũ">Primum</expan>
              qui metalla accuſant
                <lb/>
              & ea uſu abdicant, non uident ſe Deum ipſum accuſare, & ſcelerum dam­
                <lb/>
              nare, ut quem res quaſdam fruſtra ac ſine cauſa condidiſſe autument, &
                <lb/>
              malorum autorem eſſe putent, quæ ſanè ſententia pijs hominibus & peri
                <lb/>
              tis uiris digna non eſt. </s>
              <s id="N10D41">Deinde, metalla certè terra non
                <expan abbr="recõdit">recondit</expan>
              in profun­
                <lb/>
              do, propterea quod ea ab hominibus fodi non uelit, ſed quia prouida ſo
                <lb/>
              lersque natura
                <expan abbr="ſuũ">ſuum</expan>
              cuique rei locum dedit, ea gignit in uenis et fibris
                <expan abbr="cõmiſſurisque">commiſſu
                  <lb/>
                risque</expan>
              ſaxorum, tanquam in uaſis proprijs, & materiæ receptaculis: etenim
                <lb/>
              in reliquis elementis aut gigni non poſſunt, quòd ipſis materia deſit, aut
                <lb/>
              genita in aere, id quod perraro euenit, non reperiunt locum conſiſtendi,
                <lb/>
              ſed ſua ui ſuoque pondere deorſum in terram feruntur. </s>
              <s id="N10D5C">Cum igitur metal­
                <lb/>
              la ſedem propriam et ſtabilem
                <expan abbr="habeãt">habeant</expan>
              in uiſceribus terræ, quis non uidet
                <lb/>
              iſtos, id quod uolunt probabili
                <expan abbr="argumẽtatione">argumentatione</expan>
              non concludere? </s>
              <s id="N10D6B">Sed di­
                <lb/>
              cunt: quanquam metalla ſunt in terra, ut in proprio ſui ortus loco locata,
                <lb/>
              quia tamen incluſa & abdita latent in occulto, non ſunt eruenda. </s>
              <s id="N10D72">Ego au­
                <lb/>
              tem iſtis reprehenſoribus nimium moleſtis pro metallis piſces regeram,
                <lb/>
              quos occultos & latentes in aquis, marinis etiam, capimus, cum multo
                <lb/>
              magis alienum ſit ab hominis terreni animalis uita maris interiora, quàm
                <lb/>
              terræ uiſcera ſcrutari. </s>
              <s id="N10D7D">Siquidem ut aues ad liberè uolitandum per aerem </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>