Agricola, Georg
,
De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ...
,
1556
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 599
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
id
="
N10018
">
<
p
id
="
N137A9
"
type
="
main
">
<
s
id
="
N137B0
">
<
pb
pagenum
="
150
"
xlink:href
="
001/01/160.jpg
"/>
milia. </
s
>
<
s
id
="
N137B8
">Hæc machina
<
expan
abbr
="
tũ
">tum</
expan
>
conſtrui ſolet, cùm nimis multæ aquæ in
<
expan
abbr
="
lacunã
">lacunam</
expan
>
con
<
lb
/>
<
expan
abbr
="
fluxerũt
">fluxerunt</
expan
>
: atque has duas machinas uis
<
expan
abbr
="
aquarũ
">aquarum</
expan
>
uerſat, omninoque aquæ
<
expan
abbr
="
trahũt
">trahunt</
expan
>
<
lb
/>
aquas. </
s
>
<
s
id
="
N137D2
">Hoc uerò eſt indicium accretionis et diminutionis aquarum, quas in
<
lb
/>
ſe continet lacuna ſubterranea, ſiue eas aquas hæc altera machina pilis hau
<
lb
/>
ſtas per fiſtulas efferat, ſiue prima, ſiue tertia, aliaúe. </
s
>
<
s
id
="
N137D9
">Et rabis, quæ eſt ſupra
<
lb
/>
puteum tam altum quàm profunda eſt lacuna, altera parte lapis, aſſer altera,
<
lb
/>
uterque uno fune appenſus. </
s
>
<
s
id
="
N137E0
">Sed hic tamen ferreo filo, quod pendet ab altero
<
lb
/>
eius capite demittitur: & quidem lapis uſque ad oris putei latus, aſſer uerò re
<
lb
/>
ctà per puteum in lacunam, cuius aquis innatat. </
s
>
<
s
id
="
N137E7
">Is aſſer tam grauis eſt, ut
<
expan
abbr
="
filũ
">filum</
expan
>
<
lb
/>
ferreum, quod ipſius fibulam ferream hamulo prehendit, unà cum fune de
<
lb
/>
orſum, lapidem ſurſum trahere poſsit: itaque quo magis aqua decreſcit, eo ma
<
lb
/>
gis aſſer deorſum fertur, lapis ſurſum: quo uerò magis accreſcit, eò magis
<
expan
abbr
="
cõtrà
">con
<
lb
/>
trà</
expan
>
aſſer ſurſum fertur, lapis deorſum. </
s
>
<
s
id
="
N137FA
">Hic cùm ferè trabem contingit, quia ſi
<
lb
/>
gnum dat aquas ex lacuna pilis per fiſtulas eſſe exhauſtas, machinæ præfe
<
lb
/>
ctus riui canales occludit, rotamque ſiſtit: cùm ferme terram, quæ eſt ad oris
<
lb
/>
putei latus, attingit, quia ſignificat lacunam eſſe aquis, quæ in eam rurſus
<
expan
abbr
="
cõfluxerunt
">con
<
lb
/>
fluxerunt</
expan
>
, repletam (aquæ enim attollunt aſſerem, atque ita lapis & funem &
<
lb
/>
filum ferreum retrahit) idem præfectus canales recludit: quare aquæ riui ite
<
lb
/>
rum percutientes rotæ pinnas uerſant machinam. </
s
>
<
s
id
="
N1380D
">Quoniam uerò operarij
<
lb
/>
plerunque anniuerſarijs diebus feſtis non laborant, & profeſtis non ſemper
<
lb
/>
prope machinam, atque ea, ſi res hoc poſtulat, continenter trahit aquas, tinti
<
lb
/>
nabuli ſonus aſsiduè auditus declarat machinam hanc æquè ac primam in
<
lb
/>
tegram & nulla re
<
expan
abbr
="
impeditã
">impeditam</
expan
>
uerſari: id ex axiculo ligneo, quem
<
expan
abbr
="
cõtinent
">continent</
expan
>
tra
<
lb
/>
bes, quæ ſunt ſupra
<
expan
abbr
="
puteũ
">puteum</
expan
>
, funiculo appenſum eſt. </
s
>
<
s
id
="
N13826
">Alter uerò funiculus lo
<
lb
/>
gus, cuius ſuperius caput ad axiculum religatum eſt, demittitur in puteum:
<
lb
/>
inferiori eius capiti alligatum eſt lignum: quod quoties axis manus percu
<
lb
/>
tiunt, toties tintinabulum
<
expan
abbr
="
cõmotum
">commotum</
expan
>
ſonitum reddit. </
s
>
<
s
id
="
N13833
">Tertia
<
expan
abbr
="
aũt
">aut</
expan
>
iſtius ge
<
lb
/>
neris machina tunc utuntur metallici, cùm nullus riuus, qui uerſet rotam, de
<
lb
/>
duci poteſt: cuius hæc eſt fabrica. </
s
>
<
s
id
="
N1383E
">Cauernam primò fodiunt: quam etiam ro
<
lb
/>
buſtis tignis & aſſeribus conſtruunt, ne latera ruinas edant, quæ
<
expan
abbr
="
labefactẽt
">labefactent</
expan
>
<
lb
/>
machinam & homines lædant. </
s
>
<
s
id
="
N13849
">At ſuperiorem cauernæ partem contegunt
<
lb
/>
tignis: ut equi machinam trahentes per ea poſsint incedere. </
s
>
<
s
id
="
N1384E
">Deinde
<
expan
abbr
="
iterũ
">iterum</
expan
>
ti
<
lb
/>
gna ad ſedecim, longa pedes quadraginta, lata & craſſa pedem unum, fibu
<
lb
/>
lis in ſummo
<
expan
abbr
="
cõiuncta
">coniuncta</
expan
>
, in imo diuaricata erigunt: eorumque ſingulorum infe
<
lb
/>
riora capita in ſingulorum tignorum humi ſtratorum formis includunt, &
<
lb
/>
tertio quodam connectunt: quo modo rurſus fit area circuli ſpeciem
<
expan
abbr
="
habẽs
">habens</
expan
>
,
<
lb
/>
cuius linea dimetiens ſit
<
expan
abbr
="
pedũ
">pedum</
expan
>
quinquaginta. </
s
>
<
s
id
="
N1386B
">Per foramen, quod eſt in me
<
lb
/>
dia area, deſcendit axis quadrangulus ſtatutus, longus pedes quinque & qua
<
lb
/>
draginta, craſſus & latus ſeſquipedem: cuius codax inferior uoluitur in catil
<
lb
/>
lo tigni humi in cauerna ſtrati, ſuperior in catillo tigni, quod in ſummo ſub
<
lb
/>
fibula in formis duorum tignorum erectorum eſt incluſum. </
s
>
<
s
id
="
N13876
">Catillus inferi
<
lb
/>
or diſtat ab altero cauernæ latere, item ab eiuſdem fronte & à tergo pedes
<
lb
/>
XVII. axi ad pedem ſupra inferius caput eſt rota dentata: cuius linea dimeti
<
lb
/>
ens habet pedes XXII.</
s
>
<
s
id
="
N1387F
">Ea rota conſtat ex quatuor radijs & octo curuaturis. </
s
>
<
s
id
="
N13882
">
<
lb
/>
Radij ſunt longi pedes XV. craſsi & lati dodrantem: quorum alterum caput </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>