Agricola, Georg, De re metallica Libri XII, Quibus Officia, Instrumenta, Machinae, ac omnia ..., 1556

List of thumbnails

< >
181
181
182
182
183
183
184
184
185
185
186
186
187
187
188
188
189
189
190
190
< >
page |< < of 599 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10018">
            <pb pagenum="172" xlink:href="001/01/182.jpg"/>
            <p id="N142DF" type="main">
              <s id="N142E1">Reſtat de malis & morbis metallicorum ac de modis quibus ſibi ab ipſis
                <lb/>
              cauere poſſunt: nam ſemper maiorem rationem ualetudinis ſuſtentandæ,
                <lb/>
              quàm lucri faciendi habere conuenit, ut liberè munerib. </s>
              <s id="N142E8">corporis fungi poſ
                <lb/>
              ſimus. </s>
              <s id="N142ED">Eorum
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
              malorum alia affligunt artus, alia lædunt pulmones, par­
                <lb/>
              tim oculos, quæ dam denique homines interimunt. </s>
              <s id="N142F6">Aqua in quibus puteis
                <lb/>
              ineſt multa & frigidior crura uitiare ſolet: etenim frigus eſt
                <expan abbr="inimicũ">inimicum</expan>
              neruis. </s>
              <s id="N142FF">
                <lb/>
              Sed foſſores ad eam rem ſatis altos perones ſibi comparent, qui crura tuean
                <lb/>
              tur ab aquarum frigore: cui
                <expan abbr="cõſilio">conſilio</expan>
              qui non paruerit, is magno afficietur
                <expan abbr="in­cõmodo">in­
                  <lb/>
                commodo</expan>
              ualetudinis: præſertim cùm uixerit ad ſenectutem. </s>
              <s id="N1430F">Contra uerò a­
                <lb/>
              liquæ fodinæ adeo ſiccæ ſunt, ut prorſus aqua careant: quæ ariditas maius
                <lb/>
              etiam malum dat operarijs: ſiquidem puluis, qui cietur & agitatur foſsioni­
                <lb/>
              bus, penetrans in aſperam uſque arteriam & pulmones, parit difficultatem an
                <lb/>
              helitus & uitium, quod
                <foreign lang="el">a)_sqma</foreign>
              Græci nominant. </s>
              <s id="N1431E">Quod ſi uim corrodendi
                <lb/>
              habuerit, pulmones exulcerat, & tabem ingignit in corporibus: hinc in me­
                <lb/>
              tallis Carpati montis
                <expan abbr="inuẽtæ">inuentæ</expan>
              ſunt mulieres, quæ
                <expan abbr="ſeptẽ">ſeptem</expan>
              uiris nupſerunt: quos
                <lb/>
              omnes dira illa tabes immatura morte affecit. </s>
              <s id="N1432F">Aldebergi certe in Miſena in
                <lb/>
              fodinis reperitur pompholyx nigra, quæ uſque ad oſſa exedit uulnera, & ul­
                <lb/>
              cera. </s>
              <s id="N14336">Ferrum quoque corrodit: atque ob id claui earum caſarum omnes ſunt li­
                <lb/>
              gnei. </s>
              <s id="N1433B">Quin etiam cadmiæ quoddam genus eſt quod operariorum pedes, a­
                <lb/>
              quis madidos, itemque manus exedit: pulmones & oculos lædit. </s>
              <s id="N14340">Fodientes
                <lb/>
              igitur ſibi non modo perones comparent, ſed chirothecas etiam ad
                <expan abbr="cubitũ">cubitum</expan>
                <lb/>
              uſque altas: & ueſicas laxas
                <expan abbr="illigẽt">illigent</expan>
              faciei. </s>
              <s id="N1434F">Per has enim puluis neque trahetur ad
                <lb/>
              arteriam & pulmones, nec in oculos inuolabit: non diſſimiliter apud Roma
                <lb/>
              nos ſibi cauebant minij confectores, ne puluerem eius lethalem haurirent. </s>
              <s id="N14356">
                <lb/>
              Tum
                <expan abbr="difficultatẽ">difficultatem</expan>
              anhelitus parit aer immobilis manens tam in puteo quàm
                <lb/>
              in cuniculo: cui malo remedia ſunt machinæ ſpiritales, quas paulò antè ex­
                <lb/>
              poſui. </s>
              <s id="N14362">Sed eſt aliud malum magis peſtiferum, quodque homini mox affert
                <lb/>
              necem: in quibus puteis, uel foſsis latentibus, uel cuniculis duricies
                <expan abbr="ſaxorũ">ſaxorum</expan>
                <lb/>
              igni frangitur, in his aer inficitur ueneno: ſiquidem uenæ & uenulæ
                <expan abbr="cõmiſ­ſuræque">commiſ­
                  <lb/>
                ſuræque</expan>
              ſaxorum exhalant ſubtile quoddam uirus, ignis ui expreſſum ex re­
                <lb/>
              bus metallicis alijsque foſsilibus: quod ipſum cum fumo ſubleuatur, non ali­
                <lb/>
              ter ac pompholyx, quæ in officinis, in quibus uenæ metallicæ
                <expan abbr="excoquũtur">excoquuntur</expan>
              ,
                <lb/>
              ad ſuperiorem parietis partem adhæreſcit: id ſi ex terra euolare nequiuerit,
                <lb/>
              ſed deciderit in lacunas, atque eis innatauerit,
                <expan abbr="periculũ">periculum</expan>
              conflare ſolet. </s>
              <s id="N14383">Etenim
                <lb/>
              ſi quando aqua iactu lapidis aut alterius rei
                <expan abbr="cõmota">commota</expan>
              fuerit, rurſus ex ipſis la­
                <lb/>
              cunis euolat: itaque ſpiritu ductum homines inficit: ſed idem magis efficit fu­
                <lb/>
              mus igni nondum extincto. </s>
              <s id="N14390">Corpora autem animantium iſto ueneno infe­
                <lb/>
              cta plerunque continuo turgeſcunt, & omnem motum ac ſenſum amittunt,
                <lb/>
              ſineque dolore intereunt. </s>
              <s id="N14397">Homines etiam ex puteis ſcalarum gradibus aſcen­
                <lb/>
              dentes, ubi uirus incrementum ſumpſerit, rurſus in eos decidunt: quia ma­
                <lb/>
              nus non faciunt ſuum officium globoſæque & rotundæ ipſis uidentur eſſe, i­
                <lb/>
              temque pedes. </s>
              <s id="N143A0">Aut ſi bona fortuna parumper læſi ex his malis euaſerint, palli
                <lb/>
              di ſunt & ſimiles mortuorum. </s>
              <s id="N143A5">Itaque tunc nemo in eam ipſam fodinam uel in
                <lb/>
              proximas deſcendat: aut ſi fuerit in eis, aſcendat ocyus. </s>
              <s id="N143AA">Prouidi certè ſoler­
                <lb/>
              tesque foſſores die Veneris ad ueſperam incendunt ſtruem
                <expan abbr="lignorũ">lignorum</expan>
              : nec ante </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>