Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of figures

< >
< >
page |< < (296) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div627" type="section" level="1" n="211">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s12457" xml:space="preserve">
              <pb o="296" file="332" n="333" rhead="Comment. in II. Cap. Sphæræ"/>
            ferentia longitudinum cõtinet ſemicirculum, hoc eſt, grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s12458" xml:space="preserve">180. </s>
            <s xml:id="echoid-s12459" xml:space="preserve">eundem obti-
              <lb/>
            nere poſſunt Meridianum, etiã Geometrice loquendo. </s>
            <s xml:id="echoid-s12460" xml:space="preserve">Quæ cum ita ſint, vo-
              <lb/>
            luit fortaſſe Proclus Meridianum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12461" xml:space="preserve">ex conſequenti Horizontem ab ortu in
              <lb/>
            occaſum ſenſibiliter variari in ſpatio 300. </s>
            <s xml:id="echoid-s12462" xml:space="preserve">ſtadiorum, quod nimirum attinet
              <lb/>
            ad ortum & </s>
            <s xml:id="echoid-s12463" xml:space="preserve">occaſum ſiderum: </s>
            <s xml:id="echoid-s12464" xml:space="preserve">At vero Horizontem à polo ad polum uaria-
              <lb/>
            tionem ſenſibilem ſuſcipere, quod attinet ad eleuationem poli, in ſpatio 400.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s12465" xml:space="preserve">ſtadiorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s12466" xml:space="preserve">Nam una & </s>
            <s xml:id="echoid-s12467" xml:space="preserve">eadem eleuatio poli inſeruire poteſt tanto ſpatio in
              <lb/>
            terra, ut oſtendunt horologia ſol aria. </s>
            <s xml:id="echoid-s12468" xml:space="preserve">Verumtamen neque in mutatione Me-
              <lb/>
            ridianorũ, neque Horizontum, quomodocunque loquamur, certa lex præſcri
              <lb/>
            bi poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s12469" xml:space="preserve">Nam iuxta æquatorem mutatio unius gradus, uel duo rum in eleua
              <lb/>
            tione poli, quæ fit ex mutatione Horizontum à polo ad polum, nullum ſen-
              <lb/>
            fibilem errorem inducit, quancũ ad incrementũ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12470" xml:space="preserve">decrementum dierum, no-
              <lb/>
            ctiumq́.</s>
            <s xml:id="echoid-s12471" xml:space="preserve">, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12472" xml:space="preserve">uarietatem umbrarũ: </s>
            <s xml:id="echoid-s12473" xml:space="preserve">At iuxta polos, unius tantũmodo gradus mu-
              <lb/>
            tatio maximam inducit differentiam in phænomenis Aſtronomorum. </s>
            <s xml:id="echoid-s12474" xml:space="preserve">Idemq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s12475" xml:space="preserve">
              <lb/>
            proportione quadam dices de Meridianis, qui mutantur ab ortu in occaſum. </s>
            <s xml:id="echoid-s12476" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Verum hæc omnia Geometricè poſſunt demonſtrari ex ſphæricis elementis
              <lb/>
            Theodoſij, ac Menelai, eademque certiſſime docet calculus ſinuum.</s>
            <s xml:id="echoid-s12477" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s12478" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Proclvs</emph>
            , Albertus magnus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12479" xml:space="preserve">plerique alij ſcriptores duplicem Hori-
              <lb/>
            zontem conſtituunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s12480" xml:space="preserve">Dicunt enim unum eſſe ratione perceptum, quem ap-
              <lb/>
            pellant Rationalem, Naturalemve: </s>
            <s xml:id="echoid-s12481" xml:space="preserve">Alterum ſenſu eſſe perceptum, quem uo-
              <lb/>
            cant Senſibilem, Apparentemve. </s>
            <s xml:id="echoid-s12482" xml:space="preserve">Rationalis eſt, qui diuidit totum cœlum in
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-332-01" xlink:href="note-332-01a" xml:space="preserve">Horizon
                <lb/>
              Rationalis
                <lb/>
              quid.</note>
            duo hemiſphæria æqualia, ſegregatq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s12483" xml:space="preserve">partem cœli uiſam à nõ uiſa, cuius poli
              <lb/>
            in ſphæra ſunt uertex capitis, ſeu Zenith, & </s>
            <s xml:id="echoid-s12484" xml:space="preserve">pũctu m oppoſitum, quod Nadit
              <lb/>
            appellant; </s>
            <s xml:id="echoid-s12485" xml:space="preserve">centrum uero idem quod centrum terræ. </s>
            <s xml:id="echoid-s12486" xml:space="preserve">Nam quod vulgo dici ſo-
              <lb/>
            let, Horizontem, de quo Aſtronomi diſputant, eſſe planam ſuperficiẽ circula-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-332-01" xlink:href="fig-332-01a" number="85">
                <image file="332-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/332-01"/>
              </figure>
            rem incumbentem ſu-
              <lb/>
            perficiei terræ, attingen
              <lb/>
            temq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s12487" xml:space="preserve">cœlum undique,
              <lb/>
            ita ut diuidat ipſum in
              <lb/>
            duas partes æquales; </s>
            <s xml:id="echoid-s12488" xml:space="preserve">in-
              <lb/>
            telligendũ eſt duntaxat
              <lb/>
            ſecundum iudicium ſen
              <lb/>
            ſuum. </s>
            <s xml:id="echoid-s12489" xml:space="preserve">Geometricè enim
              <lb/>
            loquendo, huiuſmodi
              <lb/>
            ſuperficies non diuidit
              <lb/>
            cœlum bifariã, cum non
              <lb/>
            tranſeat per eius cen-
              <lb/>
            trum: </s>
            <s xml:id="echoid-s12490" xml:space="preserve">Tamen quia di-
              <lb/>
            ſtantia à ſuperficie ter-
              <lb/>
            ræ uſque ad centrũ eius
              <lb/>
            tanta non eſt, quæ effi-
              <lb/>
            cere poſſit, ut oculus in
              <lb/>
            terræ globo cõſtitutus,
              <lb/>
            ſublatis alijsimpedimen
              <lb/>
            tis, montium uidelicer,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s12491" xml:space="preserve">uallium, mediam par
              <lb/>
            tem cœli non conſpiciat; </s>
            <s xml:id="echoid-s12492" xml:space="preserve">Immo fieri poteſt, ut quis in excelſo aliquo monte
              <lb/>
            exiſtens plus, quàm mediã partem cœli conſpiciat: </s>
            <s xml:id="echoid-s12493" xml:space="preserve">factum eſt, ut ſuperficies </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>