Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

List of thumbnails

< >
111
111 (74)
112
112 (75)
113
113 (76)
114
114 (77)
115
115 (78)
116
116 (79)
117
117 (80)
118
118 (81)
119
119 (82)
120
120 (83)
< >
page |< < (77) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div204" type="section" level="1" n="66">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3948" xml:space="preserve">
              <pb o="77" file="113" n="114" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            turæ rotundam figuram, quo ad eius fieri poteſt, vbique imitãtur, ut in truncis
              <lb/>
            arborum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3949" xml:space="preserve">in ramis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3950" xml:space="preserve">in extremitatibus membrorum animalium, atq. </s>
            <s xml:id="echoid-s3951" xml:space="preserve">in fru-
              <lb/>
            ctibus apparet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3952" xml:space="preserve">Omnia enim hæc rotunda quodammodo ſunt, non tamen om-
              <lb/>
            nino, ut eſſet maior pulchritudo & </s>
            <s xml:id="echoid-s3953" xml:space="preserve">ſplendor in tanta creaturarum varietate. </s>
            <s xml:id="echoid-s3954" xml:space="preserve">Ex
              <lb/>
            hac igitur reſponſione perſpicuum eſt, auctorem noſtrum præcipue probare,
              <lb/>
            mundum ſeu cælum eſſe rotundum, quantum ad ſuperficiem conuexam, quod
              <lb/>
            quidem ſufficit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3955" xml:space="preserve">Ex conuexitate enim figuras corporum iudicare conſueuimus.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3956" xml:space="preserve">Nos tamen paulopoſt confirmabimus, omnes cœlos rotundos eſſe, tam ſecun-
              <lb/>
            dum concauum, quam ſecundum conuexum.</s>
            <s xml:id="echoid-s3957" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="right" xml:space="preserve">Cælum eſſe
            <lb/>
          rotundum
            <lb/>
          propter cõ-
            <lb/>
          moditatẽ.</note>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s3958" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Commoditas</emph>
            , quia omnium corporum iſoperimetrorum ſphæ-
              <lb/>
            ra maximum eſt omnium etiam formarum rotunda capaciſſima eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3959" xml:space="preserve">Quo-
              <lb/>
            niam igitur maximum & </s>
            <s xml:id="echoid-s3960" xml:space="preserve">rotundum, ideo capaciſſimum; </s>
            <s xml:id="echoid-s3961" xml:space="preserve">Vnde cum mun
              <lb/>
            dus omnia contineat, talis forma fuit illi utilis & </s>
            <s xml:id="echoid-s3962" xml:space="preserve">commoda.</s>
            <s xml:id="echoid-s3963" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div205" type="section" level="1" n="67">
          <head xml:id="echoid-head71" xml:space="preserve">COMMENTARIVS.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3964" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Ratio</emph>
            a commoditate deſ umpta talis fere eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s3965" xml:space="preserve">Mundus hic omnia intra ſe
              <lb/>
            continet: </s>
            <s xml:id="echoid-s3966" xml:space="preserve">Debuit igitur illi concedi figura maxime ad hoc utilis & </s>
            <s xml:id="echoid-s3967" xml:space="preserve">commoda,
              <lb/>
            quę uidelicet eſſet oĩum capaciſſima: </s>
            <s xml:id="echoid-s3968" xml:space="preserve">Natura etenim peccatum euitans commo
              <lb/>
            ditatem ꝗ̃ maxime affectat. </s>
            <s xml:id="echoid-s3969" xml:space="preserve">Atqui ſphæra inter oẽs figuras corporeas iſoperime
              <lb/>
            tras maxima eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3970" xml:space="preserve">capaciſſima. </s>
            <s xml:id="echoid-s3971" xml:space="preserve">Igitur @alis ei figura iure a natura conceſſa fuit.</s>
            <s xml:id="echoid-s3972" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3973" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Vervm</emph>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s3974" xml:space="preserve">hæcratio ſimpliciter nihil uidetur concludere. </s>
            <s xml:id="echoid-s3975" xml:space="preserve">Diceret enim
              <lb/>
            aliquis, quamuis inter iſoperimetra corpora ſphæra ſit maxime capax, ut uult
              <lb/>
            ratio, potuiſſe tamen Deum facere mundum alterius figuræ ampliorem, quam
              <lb/>
            nunc eſt, ut æque bene omnia intra ſe contineret, atque nunc continet. </s>
            <s xml:id="echoid-s3976" xml:space="preserve">Cæte-
              <lb/>
            rum cum Deus & </s>
            <s xml:id="echoid-s3977" xml:space="preserve">natura nihil fruſtra efficiant, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3978" xml:space="preserve">ſemper id, quod melius eſt, p
              <lb/>
            ducant, conſentaneum rationi eſſe uidetur, mundum conditum fuiſſe rotundũ
              <lb/>
            a Deo, quandoquidem rotunda figura capaciſſima, atq. </s>
            <s xml:id="echoid-s3979" xml:space="preserve">nobiliſſima exiſtit, præ
              <lb/>
            ſertim cum exceſſus ille alterius figuræ amplioris ſuperfluus uideatur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3980" xml:space="preserve">ſine
              <lb/>
            ulla prorſus ratione, ſeu neceſſitate conſtitutus.</s>
            <s xml:id="echoid-s3981" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s3982" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Possvmvs</emph>
            quoque aliam rationem ſubiungere a commoditate. </s>
            <s xml:id="echoid-s3983" xml:space="preserve">Cum
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-113-02" xlink:href="note-113-02a" xml:space="preserve">Alia ratio
                <lb/>
              a commodi
                <lb/>
              tate ꝓbans
                <lb/>
              cælum eſſe
                <lb/>
              rotundum.</note>
            enim Natura ſemper id, quod melius eſt, conetur efficere, iure optimo cœleſti
              <lb/>
            corpori, quod eſt omnium nobiliſſimum, figuram nobiliſſimam conceſſiſſe ui-
              <lb/>
            detur; </s>
            <s xml:id="echoid-s3984" xml:space="preserve">qualis eſt rotunda, ſiue ſphærica, multas ob cauſas. </s>
            <s xml:id="echoid-s3985" xml:space="preserve">Nam quemadmodum
              <lb/>
            inter planas figuras Circulus, ita inter ſolidas Sphæra principatum obtinet-
              <lb/>
            Sicut enim Circulus ſua ſimplicitate, partium ſimilitudine, æqualitate, identi-
              <lb/>
            tate loci, fortitudine, atque capacitate, cæteris omnibus planis figuris præcel-
              <lb/>
            lit, ita quoque de ſphæra dicendum eſt, ſi cum alijs figuris ſolidis comparetur.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3986" xml:space="preserve">Primo namque circulum unica linea, & </s>
            <s xml:id="echoid-s3987" xml:space="preserve">ſphæram unica ſuperficies concludit. </s>
            <s xml:id="echoid-s3988" xml:space="preserve">
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-113-03" xlink:href="note-113-03a" xml:space="preserve">Dignitates
                <lb/>
              variæ circu-
                <lb/>
              li, & ſphæ-
                <lb/>
              ræ.</note>
            Secundo, ſicut in circulo ſunt arcus ſimiliter curui, ſic in Sphæra ſunt portio-
              <lb/>
            nes ſimiliter conuexæ. </s>
            <s xml:id="echoid-s3989" xml:space="preserve">Tertio, ut in circulo medium eſt ab extremis æquali-
              <lb/>
            ter remotum, unde & </s>
            <s xml:id="echoid-s3990" xml:space="preserve">ipſius longitudinem, latitudinemq́ue ęquales diametri
              <lb/>
            quoquo uerſus metiuntur, ita quoq. </s>
            <s xml:id="echoid-s3991" xml:space="preserve">res ſeſe habet in corpore ſphærico, cuius
              <lb/>
            longitudinem, latitudinem, profunditatemq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s3992" xml:space="preserve">tres diametri æquales uerſus om
              <lb/>
            nem partem metiunt̃. </s>
            <s xml:id="echoid-s3993" xml:space="preserve">Quarto, quemadmodum in circulo, ita & </s>
            <s xml:id="echoid-s3994" xml:space="preserve">in ſphæra neq;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s3995" xml:space="preserve">initium, neq. </s>
            <s xml:id="echoid-s3996" xml:space="preserve">finem adinuenire poſſumus. </s>
            <s xml:id="echoid-s3997" xml:space="preserve">Quinto, quemadmodum circulus, ſic
              <lb/>
            ẽt ſphæra circa centrum reuoluta eundem ſemper occupat locũ: </s>
            <s xml:id="echoid-s3998" xml:space="preserve">Vndetam </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>