Clavius, Christoph, Geometria practica
page |< < (6) of 450 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div17" type="section" level="1" n="17">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s308" xml:space="preserve">
              <pb o="6" file="036" n="36" rhead="GEOMETR. PRACT."/>
            quot inregula A F, includuntur inter centrum A, & </s>
            <s xml:id="echoid-s309" xml:space="preserve">circinipedem: </s>
            <s xml:id="echoid-s310" xml:space="preserve">
              <note symbol="c" position="left" xlink:label="note-036-01" xlink:href="note-036-01a" xml:space="preserve">4. ſexti.</note>
            rea quod eandem proportionem habet ſegmentum regulæ A F, vſque ad in-
              <lb/>
            teruallum rectæ diuiſæ, ad ſegmentum ejuſdem regulæ vſque adinteruallum
              <lb/>
            alterius lineę, quam interuallum rectę diuiſæ ad interuallum alterius lineę ha-
              <lb/>
            bet, &</s>
            <s xml:id="echoid-s311" xml:space="preserve">c. </s>
            <s xml:id="echoid-s312" xml:space="preserve">Quod ſi linea hæc altera eſſet nimis longa, auferendũ ex ea primum
              <lb/>
              <handwritten xlink:label="hd-036-01" xlink:href="hd-036-01a" number="4"/>
              <handwritten xlink:label="hd-036-01" xlink:href="hd-036-01a" number="5"/>
              <handwritten xlink:label="hd-036-01" xlink:href="hd-036-01a" number="6"/>
            eſſet interuallum inter 100. </s>
            <s xml:id="echoid-s313" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s314" xml:space="preserve">100. </s>
            <s xml:id="echoid-s315" xml:space="preserve">quoties fieri poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s316" xml:space="preserve">Deinde reliquum ſe-
              <lb/>
            gmentum transferendum in inſtrumentum, vt dictum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s317" xml:space="preserve">Verbi gratia ſi alte-
              <lb/>
            rarectarum diuiſa ſit in 50. </s>
            <s xml:id="echoid-s318" xml:space="preserve">partes æquales, ſumemus ei æquale interuallum
              <lb/>
            inter 50. </s>
            <s xml:id="echoid-s319" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s320" xml:space="preserve">50. </s>
            <s xml:id="echoid-s321" xml:space="preserve">Si ergo altera habuerit interuallum æquale rectę F G, inter
              <lb/>
            100. </s>
            <s xml:id="echoid-s322" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s323" xml:space="preserve">100. </s>
            <s xml:id="echoid-s324" xml:space="preserve">continebit ea 100. </s>
            <s xml:id="echoid-s325" xml:space="preserve">partes ęquales. </s>
            <s xml:id="echoid-s326" xml:space="preserve">Et ſi in ea ſupereſſet ſegmen-
              <lb/>
            tum ęquale interuallo 30.</s>
            <s xml:id="echoid-s327" xml:space="preserve">30. </s>
            <s xml:id="echoid-s328" xml:space="preserve">contineret eadem recta partes 130. </s>
            <s xml:id="echoid-s329" xml:space="preserve">Quod ſi in-
              <lb/>
            teruallum inter 100. </s>
            <s xml:id="echoid-s330" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s331" xml:space="preserve">100. </s>
            <s xml:id="echoid-s332" xml:space="preserve">terin data recta contineretur. </s>
            <s xml:id="echoid-s333" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s334" xml:space="preserve">inſuper ſegmẽ-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-036-02" xlink:href="note-036-02a" xml:space="preserve">Tangent{es}
                <lb/>
              quo modo ac-
                <lb/>
              cipiantur re-
                <lb/>
              ſpectu ſin{us}
                <lb/>
              toti{us} 100.</note>
            tum ęquale interuallo 40.</s>
            <s xml:id="echoid-s335" xml:space="preserve">40. </s>
            <s xml:id="echoid-s336" xml:space="preserve">complecteretur ea recta particulas 340. </s>
            <s xml:id="echoid-s337" xml:space="preserve">&</s>
            <s xml:id="echoid-s338" xml:space="preserve">c.</s>
            <s xml:id="echoid-s339" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s340" xml:space="preserve">3. </s>
            <s xml:id="echoid-s341" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Itaqve</emph>
            ſi in Tangentibus nouę deſcriptionis horologiorum (vt hu-
              <lb/>
            ius inſtrumenti vtilitatem quo que in deſcribendis horologijs aperiamus) ſi-
              <lb/>
            nus totus ſtatuatur 100. </s>
            <s xml:id="echoid-s342" xml:space="preserve">quantuſcunque ille ſit, eique interuallum F G, po-
              <lb/>
            natur ęquale, capie@@s commodiſsime quamcumque Tangentem tabulę
              <lb/>
              <handwritten xlink:label="hd-036-01" xlink:href="hd-036-01a" number="4"/>
              <handwritten xlink:label="hd-036-01" xlink:href="hd-036-01a" number="5"/>
              <handwritten xlink:label="hd-036-01" xlink:href="hd-036-01a" number="6"/>
            in noua deſcriptione p@ſitę, ſi ea, abiecta prima tantum figura ad dexteram,
              <lb/>
            minor fuerit quam 100. </s>
            <s xml:id="echoid-s343" xml:space="preserve">Vt ſi quęratur Tangens Grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s344" xml:space="preserve">39. </s>
            <s xml:id="echoid-s345" xml:space="preserve">min. </s>
            <s xml:id="echoid-s346" xml:space="preserve">57. </s>
            <s xml:id="echoid-s347" xml:space="preserve">quoniam
              <lb/>
            ea in tabula eſt 838. </s>
            <s xml:id="echoid-s348" xml:space="preserve">ſi abijciatur prima figura 8. </s>
            <s xml:id="echoid-s349" xml:space="preserve">ad dexteram, erit Tangens 83.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s350" xml:space="preserve">reſpectu ſinus totius 100. </s>
            <s xml:id="echoid-s351" xml:space="preserve">vel potius 84. </s>
            <s xml:id="echoid-s352" xml:space="preserve">propterea quod figura 8. </s>
            <s xml:id="echoid-s353" xml:space="preserve">abiecta
              <lb/>
            maior eſt, quam 5. </s>
            <s xml:id="echoid-s354" xml:space="preserve">ac proinde pro ea vnitas adijcienda eſt, cum conſtituat
              <lb/>
            {8/1
              <unsure/>
            0} hoc eſt, pluſquam @. </s>
            <s xml:id="echoid-s355" xml:space="preserve">Itaque ſi accipiantur in inſtrumento partes 84. </s>
            <s xml:id="echoid-s356" xml:space="preserve">pau-
              <lb/>
            lo minus, vt dictum eſt, habebitur Tangens quęſita: </s>
            <s xml:id="echoid-s357" xml:space="preserve">ſi vero Tangens in ta-
              <lb/>
            bula, abjecta prima figura ad dexteram, maior fuerit quam 100. </s>
            <s xml:id="echoid-s358" xml:space="preserve">accipienda
              <lb/>
            eſt Tangens per denas, at que vnitates expreſſa, relictis centenis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s359" xml:space="preserve">illi Tan-
              <lb/>
            genti poſtea ſinus totus adij ciendus eſt toties, quoties vnitas in centenis re-
              <lb/>
            peritur. </s>
            <s xml:id="echoid-s360" xml:space="preserve">Vt ſi quis velit Tangentem Grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s361" xml:space="preserve">68. </s>
            <s xml:id="echoid-s362" xml:space="preserve">min. </s>
            <s xml:id="echoid-s363" xml:space="preserve">50. </s>
            <s xml:id="echoid-s364" xml:space="preserve">quoniam ea in tabula
              <lb/>
            eſt 2583. </s>
            <s xml:id="echoid-s365" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s366" xml:space="preserve">abiecta prima figura, 258. </s>
            <s xml:id="echoid-s367" xml:space="preserve">fumenda eſt Tangens 58. </s>
            <s xml:id="echoid-s368" xml:space="preserve">eiq; </s>
            <s xml:id="echoid-s369" xml:space="preserve">ſinus to-
              <lb/>
            tus F G, bis adij ciendus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s370" xml:space="preserve">ſic de reliquis.</s>
            <s xml:id="echoid-s371" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s372" xml:space="preserve">4. </s>
            <s xml:id="echoid-s373" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            ſi rectam K L, partium 11. </s>
            <s xml:id="echoid-s374" xml:space="preserve">in 10. </s>
            <s xml:id="echoid-s375" xml:space="preserve">ęquales partes diuiſam adhi-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-036-03" xlink:href="note-036-03a" xml:space="preserve">Milleſimæ
                <lb/>
              part{es} quo mo
                <lb/>
              do capiantur,
                <lb/>
              etiamſi in in-
                <lb/>
              ſtrumento cõ-
                <lb/>
              tineantur tã-
                <lb/>
              tum part{es}
                <lb/>
              100.</note>
            bere velimus accipere poterimus ex data recta partes milleſimas. </s>
            <s xml:id="echoid-s376" xml:space="preserve">Quoniam
              <lb/>
            enim ita ſe habet linea K L, ad vnam eius partem, vt portio A 10. </s>
            <s xml:id="echoid-s377" xml:space="preserve">rectę A F,
              <lb/>
            decem partium ad vnam, cum vtrobique proportio ſit decupla; </s>
            <s xml:id="echoid-s378" xml:space="preserve">erit permu-
              <lb/>
            tando quo que K L, ad A 10. </s>
            <s xml:id="echoid-s379" xml:space="preserve">vt vna particulaipſius K L, ad vnam particulam
              <lb/>
            ipſius A 10. </s>
            <s xml:id="echoid-s380" xml:space="preserve">Cum ergo K L, contineat ipſam A 10. </s>
            <s xml:id="echoid-s381" xml:space="preserve">ſemel, & </s>
            <s xml:id="echoid-s382" xml:space="preserve">inſuper partem
              <lb/>
            ipſius decimam, (ſumpta eſt enim K L, partiũ 11. </s>
            <s xml:id="echoid-s383" xml:space="preserve">qualium 10. </s>
            <s xml:id="echoid-s384" xml:space="preserve">eſt A 10.) </s>
            <s xml:id="echoid-s385" xml:space="preserve">con-
              <lb/>
            tinebit quo que vna particula ipſius K L, vnam particulam ipſius A 10. </s>
            <s xml:id="echoid-s386" xml:space="preserve">ſemel,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:id="echoid-s387" xml:space="preserve">decimam inſuper eius partem: </s>
            <s xml:id="echoid-s388" xml:space="preserve">Atque adeo duę illius includent duas hu-
              <lb/>
            ius cum {2/10}. </s>
            <s xml:id="echoid-s389" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s390" xml:space="preserve">tres continebunt tres cum {3/10}. </s>
            <s xml:id="echoid-s391" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s392" xml:space="preserve">ſic deinceps. </s>
            <s xml:id="echoid-s393" xml:space="preserve">Quare ſi verbi
              <lb/>
            gratia deſiderentur {87/1000}. </s>
            <s xml:id="echoid-s394" xml:space="preserve">accipiendę erunt octo partes ex 100. </s>
            <s xml:id="echoid-s395" xml:space="preserve">totius A F, & </s>
            <s xml:id="echoid-s396" xml:space="preserve">
              <lb/>
            inſuper {7/10}. </s>
            <s xml:id="echoid-s397" xml:space="preserve">ſequentis partis nonę, cum decima pars vnius centeſimę ſit {1/1000}.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s398" xml:space="preserve">
              <handwritten xlink:label="hd-036-01" xlink:href="hd-036-01a" number="4"/>
              <handwritten xlink:label="hd-036-01" xlink:href="hd-036-01a" number="5"/>
              <handwritten xlink:label="hd-036-01" xlink:href="hd-036-01a" number="6"/>
            quodita fiet. </s>
            <s xml:id="echoid-s399" xml:space="preserve">Circino aliquo ſumantur 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s400" xml:space="preserve">partes ex KL, eęque in A F, transfe-
              <lb/>
            rantur ex quavis
              <unsure/>
            parte. </s>
            <s xml:id="echoid-s401" xml:space="preserve">Nam pes circinimobilis auferet {7/10}. </s>
            <s xml:id="echoid-s402" xml:space="preserve">ex octaua parte
              <lb/>
            poſt pedem circini immobilem, quę particula in nonam partem eſt transfe-
              <lb/>
            renda. </s>
            <s xml:id="echoid-s403" xml:space="preserve">Ita enim, cum octo partes complectantur {80/10}. </s>
            <s xml:id="echoid-s404" xml:space="preserve">vnius centeſimę, </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>