Blancanus, Josephus, Sphaera mvndi, sev cosmographia demonstratiua , ac facile methodo tradita : in qua totius Mundi fabrica, vna cum nouis, Tychonis, Kepleri, Galilaei, aliorumq' ; Astronomorum adinuentis continentur ; Accessere I. Breuis introductio ad geographiam. II. Apparatus ad mathematicarum studium. III. Echometria, idest Geometrica tractatio de Echo. IV. Nouum instrumentum ad Horologia

Table of figures

< >
[Figure 91]
[Figure 92]
[Figure 93]
[Figure 94]
[Figure 95]
[Figure 96]
[Figure 97]
[Figure 98]
[Figure 99]
[Figure 100]
[Figure 101]
[Figure 102]
[Figure 103]
[Figure 104]
[Figure 105]
[Figure 106]
[Figure 107]
[Figure 108]
[Figure 109]
[Figure 110]
[Figure 111]
[Figure 112]
[Figure 113]
[Figure 120]
[Figure 121]
[Figure 122]
[Figure 123]
[Figure 124]
[Figure 125]
[Figure 126]
< >
page |< < (72) of 300 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div145" type="section" level="1" n="91">
          <pb o="72" file="0092" n="96" rhead="De Mundi Fabrica,"/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7083" xml:space="preserve">Primo, cum Sol lumen ſuum in orbem, ac quoquouerſus diffundat, neceſſario etiam in Lunam illud emit-
              <lb/>
            ter, ac proinde illam Lunæ partem, quæ ſibi obijcitur, illuminabit: </s>
            <s xml:id="echoid-s7084" xml:space="preserve">quod quidem ex eo maximè comproba-
              <lb/>
            tur, quod videamus eam Lunæ partem, quæ ſplendet, ſemper Soli aduerſam eſſe, eam vero quæ obſcura eſt,
              <lb/>
            ſemper eſſe a Sole auerſam. </s>
            <s xml:id="echoid-s7085" xml:space="preserve">atque hinc etiam pateſcit cur ea creſcens, ſemper auerſis a Sole cornibus luceat.</s>
            <s xml:id="echoid-s7086" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7087" xml:space="preserve">2 Eam perpetuo ſplendere cernimus, niſi quãdo ei terra impedimento eſt ne lumẽ a Sole recipiat. </s>
            <s xml:id="echoid-s7088" xml:space="preserve">quod
              <lb/>
            accidit in Lunæ eclypſibus præſertim cum tota deficit, eam enim horribiliter nigricantem, atq; </s>
            <s xml:id="echoid-s7089" xml:space="preserve">omni ſplen-
              <lb/>
            dore deſtitutam ſpectamus; </s>
            <s xml:id="echoid-s7090" xml:space="preserve">certum autem eſt, vt paulo poſt conſtabit, eam tunc temporis obiectu terræ ob-
              <lb/>
            umbrari. </s>
            <s xml:id="echoid-s7091" xml:space="preserve">Quapropter certum ſit eam a Sole colluſtrari, ac proinde Solare lumen ad nos reflectere. </s>
            <s xml:id="echoid-s7092" xml:space="preserve">cum igi-
              <lb/>
            tur conſtet eam à Sole colluſtrari, deinceps, videndum eſt, qua ratioue id efficiatur, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7093" xml:space="preserve">cur corniculata, dimi-
              <lb/>
            diata, plena, ſubinde effulgeat. </s>
            <s xml:id="echoid-s7094" xml:space="preserve">Dicimus igitur huiuſmodi Lunæ phaſes inde prouenire, quod Luna, vt ait
              <lb/>
            Ariſtoteles, ſpæricè illuminetur, ideſt eo modo quo ſphæra illuminatur. </s>
            <s xml:id="echoid-s7095" xml:space="preserve">quod vt rectè percipiatur, ſciendum
              <lb/>
            eſt, Lunam ſemper exceptis eclypſibus, à Sole eodem ſemper modo iluminari, ideſt, Solem eam Lunæ par-
              <lb/>
            tem, quæ illi opponitur ſemper illuſtrare, quæ pars eſt paulo plus quam hæmiſpherium: </s>
            <s xml:id="echoid-s7096" xml:space="preserve">quia vero nos valde
              <lb/>
            exiſtimus infra Lunam, Luna autem infra Solem, ac proinde ipſa infra Solem, ſed ſupra oculum noſtrum
              <lb/>
            mo@u proprio fertur; </s>
            <s xml:id="echoid-s7097" xml:space="preserve">hinc fit vt totum illud illuminatum hæmiſpherium non ſemper videamus, ſed aliquan-
              <lb/>
            do dimidium, vt in Lunæ quartis; </s>
            <s xml:id="echoid-s7098" xml:space="preserve">aliquando totum, vt in plenilunijs. </s>
            <s xml:id="echoid-s7099" xml:space="preserve">quod vt ſine labore, imo iucunde intelli-
              <lb/>
            gas, hanc pulcherrimam adhibe experientiam. </s>
            <s xml:id="echoid-s7100" xml:space="preserve">Cape ſphæram quampiam ſolidam, cuius ſuperficies ſit per-
              <lb/>
            fectè terſa, qualis eſſet vitrea, aut marmorea. </s>
            <s xml:id="echoid-s7101" xml:space="preserve">deinde pone lumen ſeorſum ad partem cubiculi, ſupra menſam;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7102" xml:space="preserve">tu vero ſtans in medio cubiculi manuque ſphæram tenens, eam extenſo omnino brachio lumini oppone, ita
              <lb/>
            vt ipſa inter oculum tuum, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7103" xml:space="preserve">lumen interponatur, quo in ſitu, quamuis eius ferè dimidium illuminetur, nihil
              <lb/>
            tamen de illuminatione videbis. </s>
            <s xml:id="echoid-s7104" xml:space="preserve">deinde ibidem manens conuerte te ipſum paulatim, extenſo tamen ſemper
              <lb/>
            brachio, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7105" xml:space="preserve">illico videre incipies illuminationis quidpiam, quod erit inſtar primæ, ac nouiſſimæ Lunæ falca-
              <lb/>
            tum, accorniculatum, cornuaq; </s>
            <s xml:id="echoid-s7106" xml:space="preserve">à lumine auertet: </s>
            <s xml:id="echoid-s7107" xml:space="preserve">pergente adhuc conuerſione oculo tuo creſcet illuminatio
              <lb/>
            magis ſemper, donec eam ſimilem Lunæ dimidiatæ videas; </s>
            <s xml:id="echoid-s7108" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s7109" xml:space="preserve">ſic paulatim plus de illuminatione ſpectabis
              <lb/>
            quouſque totam videas, eritque tibi inſtar plenæ Lunæ, ſiue plenilunij, idque tunc accidet cũ ipſa directè fue-
              <lb/>
            ri@in ea rectitudine in qua eſt oculus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7110" xml:space="preserve">lumen.</s>
            <s xml:id="echoid-s7111" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7112" xml:space="preserve">Vlterius te conuerte videbiſque illuminationem oculo tuo minui paulatim donec iterum ordine inuerſo,
              <lb/>
            eædem illuminationes reſtituantur, quæ iam præceſſerint, eritque iterum dimidiata, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7113" xml:space="preserve">falcata, quouſque to-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0092-01" xlink:href="fig-0092-01a" number="64">
                <image file="0092-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0092-01"/>
              </figure>
            ta ab oculo tuo auertatur, iterumque contingat interlunium. </s>
            <s xml:id="echoid-s7114" xml:space="preserve">Atq;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7115" xml:space="preserve">hoc quidem eſt ſphæricè, ideſt, in modum ſphæræ illuminari; </s>
            <s xml:id="echoid-s7116" xml:space="preserve">quo
              <lb/>
            modo Lunam ipſam illuminari, vulgo etiam notum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7117" xml:space="preserve">ſolent au-
              <lb/>
            tem Aſtronomi hac Lunæ illuminationem ex appoſita figura ex-
              <lb/>
            plicare, in qua oculus ſit vbi A. </s>
            <s xml:id="echoid-s7118" xml:space="preserve">in centro Mundi. </s>
            <s xml:id="echoid-s7119" xml:space="preserve">Cælum Lunæ ſit
              <lb/>
            gyrusille, in quo Luna variè depicta eſt: </s>
            <s xml:id="echoid-s7120" xml:space="preserve">ſupra quod ſit Sol illumi-
              <lb/>
            nans Lunam ſemper eodem modo. </s>
            <s xml:id="echoid-s7121" xml:space="preserve">Luna in B. </s>
            <s xml:id="echoid-s7122" xml:space="preserve">nihil oculo de ſua
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-0092-02" xlink:href="fig-0092-02a" number="65">
                <image file="0092-02" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/0092-02"/>
              </figure>
            illuminatione oſtendit. </s>
            <s xml:id="echoid-s7123" xml:space="preserve">Luna in C. </s>
            <s xml:id="echoid-s7124" xml:space="preserve">oſtendit oculo A. </s>
            <s xml:id="echoid-s7125" xml:space="preserve">partem illu-
              <lb/>
            minationis exiguam & </s>
            <s xml:id="echoid-s7126" xml:space="preserve">corniculatam. </s>
            <s xml:id="echoid-s7127" xml:space="preserve">in D. </s>
            <s xml:id="echoid-s7128" xml:space="preserve">dimidiata apparet. </s>
            <s xml:id="echoid-s7129" xml:space="preserve">in
              <lb/>
            E. </s>
            <s xml:id="echoid-s7130" xml:space="preserve">gibboſa. </s>
            <s xml:id="echoid-s7131" xml:space="preserve">tandem in F. </s>
            <s xml:id="echoid-s7132" xml:space="preserve">plenilunium efficit, quoniam totam illu-
              <lb/>
            minationẽ oculo A. </s>
            <s xml:id="echoid-s7133" xml:space="preserve">obuertit. </s>
            <s xml:id="echoid-s7134" xml:space="preserve">poſtea in G H I. </s>
            <s xml:id="echoid-s7135" xml:space="preserve">decreſcens eaſdem,
              <lb/>
            inuerſe tamen, phaſes iterat, donec in B. </s>
            <s xml:id="echoid-s7136" xml:space="preserve">omnino ſeneſcat.</s>
            <s xml:id="echoid-s7137" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7138" xml:space="preserve">Porrò tota hæc illuminationũ periodus dicitur lunatio, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7139" xml:space="preserve">men-
              <lb/>
            ſis ſinodicus, ideſt, coniunctiuus, quod Lunam Soli iterum coniun-
              <lb/>
            gat in nouilunio: </s>
            <s xml:id="echoid-s7140" xml:space="preserve">abſoluiturque ſpatio 29. </s>
            <s xml:id="echoid-s7141" xml:space="preserve">dierum cum dimidio fe-
              <lb/>
            rè: </s>
            <s xml:id="echoid-s7142" xml:space="preserve">in qua Luna ſccundum varias illuminationes, ſiue apparentias
              <lb/>
            variat ſortitur nomina, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7143" xml:space="preserve">alpectus; </s>
            <s xml:id="echoid-s7144" xml:space="preserve">nam in B. </s>
            <s xml:id="echoid-s7145" xml:space="preserve">dicitur nouilunium,
              <lb/>
            inter luminum, Luna ſilens, ſitque eius cum Sole coniunctio, quæ
              <lb/>
            hoc charactere pingitur, ☌</s>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7146" xml:space="preserve">In C. </s>
            <s xml:id="echoid-s7147" xml:space="preserve">dicitur falcata, corniculata, diſtatque à Sole per ſextan-
              <lb/>
            tem Zodiaci, quæ habitudo dicitur ſęxtilis aſpectus, ſicque pin-
              <lb/>
            gitur, *</s>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7148" xml:space="preserve">In D. </s>
            <s xml:id="echoid-s7149" xml:space="preserve">dimidiata, reſpicitque Soiem aſpectuquadrato, diſtat enim ab eo Zodiaci ferè quadrante, cuiu@
              <lb/>
            ſignum, eſt ſimile omnino cubo ſeu teſſeræ luſoniæ.</s>
            <s xml:id="echoid-s7150" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7151" xml:space="preserve">In E. </s>
            <s xml:id="echoid-s7152" xml:space="preserve">vtrinque gibboſa: </s>
            <s xml:id="echoid-s7153" xml:space="preserve">diſtatque a Sole Zodiaci triente, qui aſpectus dicitur trinus, ſiue trigonus, cuius
              <lb/>
            eſt figura, triangulum æquilaterum.</s>
            <s xml:id="echoid-s7154" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7155" xml:space="preserve">In F. </s>
            <s xml:id="echoid-s7156" xml:space="preserve">eſt plenilunium: </s>
            <s xml:id="echoid-s7157" xml:space="preserve">eſtque oppoſitio, cuius hæc pictura, ☍</s>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7158" xml:space="preserve">Tandem in G H l. </s>
            <s xml:id="echoid-s7159" xml:space="preserve">reſtiruuntur eædem appellationes, atque aſpectus, ſed ſecundæ ac ſecundi dicuntur.</s>
            <s xml:id="echoid-s7160" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7161" xml:space="preserve">Demum addimus, Solem pluſquam hæmiſpherium Lunæ illuminare; </s>
            <s xml:id="echoid-s7162" xml:space="preserve">quod perſpicuè ſequitur ex dictis in
              <lb/>
            tract. </s>
            <s xml:id="echoid-s7163" xml:space="preserve">de mundo cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s7164" xml:space="preserve">de lumine: </s>
            <s xml:id="echoid-s7165" xml:space="preserve">Etenim Sol lunari o@be multis partibus maioreſt: </s>
            <s xml:id="echoid-s7166" xml:space="preserve">itaq; </s>
            <s xml:id="echoid-s7167" xml:space="preserve">radij ab ambitu So-
              <lb/>
            lis profuſi maiorem Lunæ portionem compræhendunt.</s>
            <s xml:id="echoid-s7168" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7169" xml:space="preserve">Sed cur non ſtatim ab oppoſitione Solis, Luna maniſeſtè decreſcere incipit? </s>
            <s xml:id="echoid-s7170" xml:space="preserve">verum etiam altero ab oppo-
              <lb/>
            ſitione die, adhuc plena, ac rotunda perſeuerat? </s>
            <s xml:id="echoid-s7171" xml:space="preserve">cauſa eſt, quia Sol, vt dixi, pluſquam Lunæ dimidium illu-
              <lb/>
            ſtrat; </s>
            <s xml:id="echoid-s7172" xml:space="preserve">è contra vero oculus noſter minus quam Lunæ dimidium cer ere valet, cum inſtar puncti ſit reſpectu
              <lb/>
            Lanæ, vt optici oſtendunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7173" xml:space="preserve">cum ergo pars illuminata ſit maior parte viſa fit, vt in ea laxè contineatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s7174" xml:space="preserve">ac </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>